Ήλιος και Καρκίνος του δέρματος Πρόληψη και αποκατάσταση με πλαστική χειρουργική

Ήλιος και Καρκίνος του δέρματος – Πρόληψη και αποκατάσταση με πλαστική χειρουργική

Ο καρκίνος του δέρματος είναι η συχνότερη µορφή µη µελανωτικού καρκίνου στον άνθρωπο. Ένας στους 5 ενήλικες µπορεί να αναπτύξει καρκίνο του δέρματος. Παρουσιάζεται με πολλές μορφές. Στην πλειοψηφία του είναι θεραπεύσιμος με την χειρουργική αφαίρεση. Η αποκατάσταση με πλαστική χειρουργική προσφέρει πολύ καλά αισθητικά αποτελέσματα.
Η καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη, έτσι η αποφυγή έκθεσης στον ήλιο και η χρήση αντηλιακών είναι επιβεβλημένα. Ο ασθενής πρέπει να απευθύνεται σε ειδικό άμεσα αν διαπιστώσει αλλαγές σε σπίλους ή συμπτώματα όπως κνησμό (φαγούρα) ή αιμορραγία. Ο αναγνωρισμένος και πιστοποιημένος πλαστικός χειρουργός δρ Κωνσταντίνος Κουτρολίκος μιλά στο Ciao magazine για τα ατομικά μέτρα προστασίας αλλά και τον τρόπο αντιμετώπισης του καρκίνου του δέρματος

-Ποιες οι κυριότερες αιτίες που ενοχοποιούνται για την εμφάνιση του καρκίνου του δέρματος;
Ο καρκίνος του δέρματος και συγκεκριμένα τα βασικοκυτταρικά και ακανθοκυτταρικά καρκινώματα αποτελούν τα συχνότερα κακοήθη νεοπλάσματα στον άνθρωπο. Η καρκινογένεση είναι μια προοδευτική διαδικασία γενετικών συμβαμάτων. Γενετικοί και περιβαλλοντολογικοί παράγοντες συμμετέχουν στην ανάπτυξη των νεοπλασμάτων.
Κυριότερες αιτίες που ενοχοποιούνται για την εμφάνιση του καρκίνου του δέρματος είναι:
Α) Χημική Καρκινογένεση. Η συχνή επαφή µε διάφορες χημικές ουσίες, όπως τα φυτοφάρμακα.
Β) Ιοί. Λοίμωξη από τον ιό HPV και ρετροιο, μπορει να οδηγήσει στην δερματική καρκινογένεση.
Γ) Υπεριώδης Ακτινοβολία. Η υπεριώδης ακτινοβολία (UV) είναι ο καρκινογόνος παράγοντας του ηλιακού φωτός. Η βλάβη των δερματικών κυττάρων από επανειλημμένες εκθέσεις μπορεί να οδηγήσει στην δερματική καρκινογένεση.

-Υπάρχουν συγκεκριμένοι τύποι ανθρώπων που κινδυνεύουν περισσότερο, ανάλογα με τον τύπο του δέρματος ή από την περιοχή στην οποίαν ζουν;
Η φωτοκαρκινογένεση, έχει απόλυτα τεκμηριωθεί τόσο σε πειραματικές όσο και σε επιδημιολογικές παρατηρήσεις στον άνθρωπο. Χώρες με τροπικό ή υποτροπικό κλίμα και έντονη ηλιοφάνεια παρουσιάζουν αυξημένη συχνότητα εμφάνισης δερματικών καρκίνων. Φωτοεκτεθειμένα μέρη του σώματος προσβάλλονται πολύ συχνότερα και εμφανίζουν καρκινικές αλλοιώσεις. Άτομα με ανοιχτόχρωμο δέρμα που “καίγονται” εύκολα στον ήλιο έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να πάθουν καρκίνο του δέρματος συγκριτικά με άτομα πιο μελαμψά που διαθέτουν την ενδογενή αντιηλιακή προστασία της μελανίνης. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η διαφορετική επιδημιολογική έκφραση για τους διαφόρους τύπους καρκίνου του δέρματος.
Μη-μελανωτικοί όγκοι (Βασικοκυτταρικά και Ακανθοκυτταρικά καρκινώματα)
Αναπτύσσονται στο έδαφος μία χρόνιας και αθροιστικής έκθεσης στον ήλιο. Προσβάλουν περιοχές του σώματος που είναι χρόνια εκτεθειμένες στην ακτινοβολία UV, όπως το πρόσωπο, τον αυχένα τα άκρα. Είναι χαρακτηριστική η εμφάνιση σε επαγγελματίες που είναι χρόνια εκτεθειμένοι στην ηλιακή ακτινοβολία πχ γεωργούς, εργάτες και ναυτικούς.
Μελάνωμα
Προσβάλει συχνότερα μέρη του σώματος που εκτίθενται στον ήλιο περιστασιακά (ράχη άντρες, κάτω άκρα στις γυναίκες).
Εμφανίζεται συχνότερα σε άτομα που που ζουν και εργάζονται σε κλειστούς χώρους και εκτίθενται στον ήλιο σε διαλείπουσα βάση π.χ. στις διακοπές ή τα Σαββατοκύριακα.

-Πότε θα πρέπει να υποψιαστούμε ότι ένας καλοήθης σπίλος μεταλλάσσεται σε καρκίνο; Ποια είναι τα χαρακτηριστικά;
Ο καρκίνος του δέρματος ξεκινάει με προκαρκινικές αλλοιώσεις που εμφανίζονται στο δέρμα και σε βάθος χρόνου μπορούν να μετατραπούν σε καρκίνο. Η αυτοεξέταση και η εκμάθηση του ABCDE του καρκίνου του δέρματος είναι σημαντική για τον εντοπισμό της ύποπτης βλάβης αλλά και την πρόληψη. Συγκεκριμένα μπορούμε να “ανακαλύψουμε” πρώιμα σημάδια του καρκίνου του δέρματος πάνω σε ελιές ή δερματικές βλάβες, χρησιμοποιώντας τα γράμματα ABCDE κατά την διενέργεια μιας απλής αυτοεξέτασης του δέρματος μας.
Τα γράμματα ABCDE αναφέρονται στα χαρακτηριστικά μιας ελιάς, όπως (Α) ασυμμετρία, (Β) όριο, (C) χρώμα, (D) διάμετρος, και (Ε) εξέλιξη.
Αλλαγές όπως:
Προοδευτική αύξηση του μεγέθους μιας βλάβης ή ελιάς.
Αλλαγή του σχήματος (πχ από στρογγυλή σε ακανόνιστο σχήμα).
Αλλαγή του χρώματος και των αποχρώσεων (πχ από καφέ να γίνει μαύρη με μπλε).
Εμφάνιση εξέλκωσης και αιμορραγίας.
Εμφάνιση κνησμού και πόνου.
Αποτελούν ενδείξεις για έλεγχο της δερματικής αλλοίωσης από ειδικό Ιατρό.

-Πως αντιμετωπίζεται χειρουργικά ο καρκίνος του δέρματος;
Ευτυχώς υπάρχουν πολλές αποτελεσματικές μέθοδοι για την εξάλειψη των καρκίνων του δέρματος. Η επιλογή της θεραπείας βασίζεται στον τύπο, το μέγεθος, την περιοχή και το βάθος διήθησης του όγκου, επίσης από την ηλικία του ασθενούς και την γενική κατάσταση της υγείας του και τελικά ανάλογα της εμφάνισης του όγκου συνιστάται η ενδεδειγμένη θεραπεία.
Η χειρουργική αφαίρεση εφαρμόζεται πάντα από Πλαστικό Χειρουργό, ώστε να εξασφαλιστούν τα ογκολογικά όρια εκτομής αλλά και το κοσμητικό και λειτουργικό μετεγχειρητικό αποτέλεσμα. Τις περισσότερες φορές μπορεί να γίνει υπό τοπική αναισθησία στα πλαίσια του ιατρείου, χωρίς μετεγχειρητικό πόνο ή αποχή από τις καθημερινές μας δραστηριότητες.
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε πάντα ότι εάν ο καρκίνος του δέρµατος αγνοηθεί, µπορεί να προκαλέσει σοβαρές δυσμορφίες, λειτουργικά προβλήματα και σε ορισμένες περιπτώσεις να αποβεί µοιραίος.

-Υπάρχει τρόπος πρόληψης;
Ο καρκίνος του δέρματος μπορεί ενδεχομένως να αποφευχθεί αν εφαρμόσουμε τις παρακάτω συμβουλές και συνήθειες αποφυγής του ηλίου γίνουν μέρος της καθημερινής φροντίδας και προστασίας της υγείας μας.
Τις ώρες με έντονη ηλιοφάνεια θα πρέπει να αποφεύγετε να εκτίθεστε στον ήλιο, καθώς το 60-80% των καρκίνων του δέρματος συνδέονται με την έκθεση στην ακτινοβολία UV
Περιορίστε την έκθεση των παιδιών στον ήλιο: το 80% των βλαβών του δέρματος που προκαλούνται από την ηλιακή ακτινοβολία δημιουργούνται πριν την ηλικία των 18 ετών.
Να μην εκθέτετε τα νεογέννητα στον ήλιο. Μετά την πάροδο της ηλικίας των 6 μηνών τα μωρά πρέπει να φορούν αντιηλιακό.
Χρησιμοποιείτε αντηλιακό με πολύ υψηλό δείκτη προστασίας, που προστατεύει από τις ακτίνες UVB και UVA. Επαναλάβετε την επάλειψη, με συχνότητα κάθε 2 ώρες είτε μετά από κολύμπι ή μετά από υπερβολικό ιδρώτα.
Χρησιμοποιείτε γυαλιά ηλίου και καπέλο.
Συμβουλευτείτε έναν δερματολόγο εάν εμφανιστεί κάποια βλάβη στο δέρμα σας ή αν παρατηρήσετε οποιεσδήποτε αλλαγές σε μια ελιά.
Εφαρμόστε την αυτοεξέταση χρησιμοποιώντας το εργαλείο ελέγχου σπίλων ΑΒCDE!
Και μην ξεχνάτε…
Είναι σοφότερο κανείς να προλαμβάνει τον καρκίνο παρά να τον θεραπεύει (Ιπποκράτης).
Συνέντευξη στη Νίκη Μουσαμά

Κωνσταντίνος Κουτρολίκος
MD Aesthetic and Reconstructive Plastic Surgeon, Scientific Associate of Mitera HospitalΛΕΖΑΝΤΑ

Αφαίρεση ευμεγέθους μυοκυτταρικού εξαρτηματικού νεοπλάσματος ρινός και άμεση αποκατάσταση.