Η συναρπαστική ζωή του Ungaro

Ιταλική πληθωρικότητα και πολυτέλεια, αέρας γαλλικής Ριβιέρας, πόθος για τις γυναίκες, ένα μυαλό που το διαπερνούσαν διαρκώς φράσεις του Φουκώ, του Σαρτρ, του Πικάσο: αυτά ήταν τα βασικά υλικά για το φαντασιακό της ιδανικής γυναίκας για τον Emanuel Ungaro που έφυγε από τη ζωή την Κυριακή, μέσα στο χτισμένο τον 18ο αιώνα σπίτι του στο Saint German του Παρισιού. Ήταν 86 ετών, άρρωστος βαριά εδώ και δύο χρόνια, για πάντα αποτραβηγμένος από τον κόσμο της μόδας από το 2004. Το δικό του mic drop με τη θλίψη ότι «η haute couture δεν ανταποκρίνεται πλέον στις προσδοκίες της σύγχρονης γυναίκας».
Τα πολυτελή, οργιαστικά χρώματος και οι υφές των ρούχων του, με την καταιγίδα μοτίβων, τα μπροκάρ και τα μετάξια που θύμιζαν ηρωίδες του Ντεγκά και ανατολίτισσες πριγκίπισσες, δεν συμβάδιζαν με την κυριαρχία του εφήμερου, φθηνού ύφους στην εποχή του lifestyle. Όταν το 2009 -και ενώ είχε ήδη περάσει ο έλεγχος του οίκου του στον μεγιστάνα της Silicon Valley Asim Abdulah έναντι 84 εκατομμυρίων δολαρίων- ανέλαβε την καλλιτεχνική διεύθυνση του οίκου η Λίντσεϊ Λόχαν, o Ungaro είχε χαρακτηρίσει την επιλογή καταστροφική για τον οίκο. Και όμως: ο θάνατος του μετρ που αγάπησε τις γυναίκες και έφερε την υψηλή μόδα κοντά στα μεσαία εισοδήματα με τα ready to wear ρούχα, καταγράφηκε σε κάποιους μέσω αυτής της «σχέσης». Ο τίτλος της λαϊκής εφημερίδας Μirror είναι αυτός: «Ο Γάλλος σχεδιαστής Emanuel Ungaro που συγκρούστηκε με την Lindsay Lohan πέθανε στα 86 του χρόνια». Έντυσε και σαγήνευσε από την Τζάκι Κένεντι ως την Κατρίν Ντενέβ και φυσικά την αιώνια μούσα του και ίσως και ερωμένη του Ανούκ Εμέ.

Η φυματίωση και η Vogue: τα παιδικά χρόνια του Ungaro
Γεννήθηκε το 1933 στο νότο της Γαλλίας, στην Aix-de-Provence, από γονείς Ιταλούς μετανάστες που εγκατέλειψαν τη χώρα τους με την άνοδο του Μουσολίνι και την επέλαση του φασισμού στη χώρα. Γαλουχήθηκε με το μίσος για τον φασισμό και τη διαρκή ανάγκη για Δημοκρατία. Αυτές οι συζητήσεις στο σπίτι αλλά και τα τέσσερα χρόνια που ως παιδί μπαινόβγαινε σε σανατόρια χτυπημένος από φυματίωση, καθόρισαν την προσωπικότητά του. Στα σανατόρια αγάπησε βαθιά τη λογοτεχνία και τη μουσική. Διάβαζε σαν ενήλικος, υπογράμμιζε αράδες, κρατούσε σημειώσεις. Μπήκε σε αυτόν τον κόσμο της γνώσης και της δημιουργίας, αγαπούσε να αναφέρει φράσεις σημαντικών διανοητών και δημιουργών στη ροή του λόγου του. Και ήξερε ότι αν δεν γινόταν μόδιστρος, τότε θα γινόταν διευθυντής ορχήστρας.
Η ενασχόληση με τη μόδα ήταν αναπόφευκτη… Ο πατέρας του Cosimo ήταν ράφτης και ο μικρός Εmanuel μεγάλωσε στο ραφείο, έδινε καρφίτσες, έπαιρνε μέτρα, έμαθε να ξεχωρίζει υφάσματα, να κόβει πατρόν. Και βυθίστηκε στον κόσμο των περιοδικών μόδας που έφταναν από το Παρίσι. 20 χρόνων έφυγε για τη γαλλική πρωτεύουσα.
Και βρέθηκε στα 22 να δίνει καρφίτσες και να παρατηρεί με κομμένη την ανάσα τις κινήσεις του μαέστρου της γαλλικής μόδας που -τι σύμπτωση!- και αυτός δεν ήταν Γάλλος. Ήταν ο Ισπανός Balenciaga δίπλα στον οποίο ο Ιταλός Εmanuel μεταμορφώθηκε σε αυτό που ο κόσμος έμαθε ως Ungaro.

Ο ασκητής Balenciaga, ο αισθησιακός μαθητής Ungaro
Λιγομίλητος, σχεδόν αμίλητος ο Balenciaga, μοναχικός, απόμακρος, μια μορφή καθοριστική που φεύγοντας από το ατελιέ και τις δημιουργίες του ήταν σαν να μην άφηνε ίχνη πίσω του. Πλάι του ο Ungaro έμαθε να είναι και αυτός λιγομίλητος και να συγκρατεί τα συναισθήματά του –μόνο στο ατελιέ μπορούσε να είναι σαρωτικός. «Εμμονικός με τον αισθησιασμό» δήλωνε ο ίδιος. Το έδειξε ήδη από την πρώτη του κολεξιόν το 1965. Σε ένα μικροσκοπικό διαμέρισμα στο 17ο διαμέρισμα του Παρισιού, μαζί με δυο μοδίστρες από τον οίκο Βalenciaga που τον ακολούθησαν, έφτιαξε την πρώτη του συλλογή με μόλις 17 φορέματα –δεν μπορούσε να φτιάξει περισσότερα λόγω του περιορισμένου χώρου!
Η πρώτη κολεξιόν ήταν μια έκρηξη. Μια αποκάλυψη. Όλα τα μάτια έπεσαν πάνω του, τα πολύχρωμα ντραπέ του, τα αποκαλυπτικά ντεκολτέ, οι γυμνές πλάτες, τα κύματα υφάσματος που έπεφταν ως το πάτωμα, τα τεράστια μανίκια πάνω από μικροσκοπικές μέσες ήταν κάτι πρωτόφαντο για τη μόδα. Η Κατρίν Ντενέβ για χάρη του «απατά» τον Yves Saint Laurent και ντύνεται με δημιουργίες του Ungaro, ακόμα και στις ταινίες της. Η Τζάκι Κένεντι κυκλοφορεί με Ungaro και τον ανακαλύπτει και η Αμερική. Μέσα σε λιγότερο από δύο χρόνια μετακομίζει στο ατελιέ που έγινε η βάση του στην Avenue Montaigne.

French movie actress Anouk Aimee talks with French fashion designer Emmanuel Ungaro at his Spring-Summer 1983 fashion show in Paris. Ungaro presented his haute couture collection at the show. (Photo by Pierre Vauthey/Sygma/Sygma via Getty Images)

Η ντροπαλή ντίβα Εμέ, από τον Φελίνι στην αγκαλιά του Ungaro
Συνάπτει ερωτικές σχέσεις με γνωστές γυναίκες φροντίζοντας να κρατά άκρα μυστικότητα και να μην απαντά σε ερωτήσεις –ούτως ή άλλως έδωσε ελάχιστες συνεντεύξεις στη ζωή του. Η Ανούκ Εμέ που ως Μανταλένα στην «Dolce Vita» του Φελίνι έγινε το σύμβολο της ιδανικής γυναίκας, γίνεται η μούσα του και ίσως και η ερωμένη του. Όταν ρωτήθηκαν για τη μορφή της σχέσης τους, ο Ungaro απάντησε: «Το τσέλο θα είχε μια απάντησε σε αυτό. Ο διάλογος ανάμεσα στο βιολί και το τσέλο σε ένα κουαρτέτο εγχόρδων είναι σαν ένα πραγματικό love story». Ελεγε ότι η Εμέ είναι μια ντροπαλή ντίβα.
Ο Ungaro είχε όμως και επιχειρηματικό δαιμόνιο. Δημιούργησε οικονομικά ready to wear ρούχα, σχεδίασε ειδικές συλλογές για μεγάλες μαζικές μπράντες ρουχισμού ή πολυκαταστήματα, έφτιαξε μια σειρά από αρώματα με πρωταγωνίστρια στις διαφημίσεις την Εμέ. Ταυτόχρονα φτιάχνει φορέματα που κάθε γυναίκα δεν θα επιθυμεί απλώς να τα φορέσει, αλλά να ζήσει μέσα σε αυτά. Η βιογράφος του Christine Orban γράφει: «Ένα απλό πουλόβερ, λόγω της απαλότητας του υλικού του, σε καλεί να το χαϊδέψεις. Ένα φόρεμα είναι σχεδιασμένο να κινείται, να συνοδεύει κάθε κίνηση του σώματος. Ο Ungaro ακριβώς επειδή αγαπά τις γυναίκες ξέρει τα όρια της ανδρικής ανοχής: θα δημιουργήσει ένα ρούχο πολύ όμορφο για να το σκίσεις, αλλά αρκετά έξυπνο για να υπονοήσει ότι πρέπει να το αφαιρέσεις από το σώμα σχεδόν με τρυφερότητα».
Σήμερα που ο συνδυασμός διαφορετικών prints αποτελεί ένα από τα must της μόδας, έχει ενδιαφέρον να δούμε ότι πρώτος τόλμησε να το κάνει ήδη από το 1969 ο Ungaro. ¨Εχει δηλώσει ότι ταλαιπωρήθηκε αλλά επέζησε από την «τρομοκρατία του μινιμαλισμού» και δεν σταμάτησε ποτέ να θέλει κι άλλο, να θέλει περισσότερα. Ο Ungaro τόλμησε να είναι διαφορετικός. Με τον τρόπο που του δίδαξε ο Balenciaga –με τόλμη και διαρκή αναζήτηση της τελειότητας.