ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΡΤΣΙΝΕΒΕΛΟΣ – Ανώδυνη Υπερηχογραφική Υστεροσαλπιγγογραφία

Ο έλεγχος της διαπερατότητας των σαλπίγγων αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της διερεύνησης της γυναικείας υπογονιμότητας. Μπορεί να πραγματοποιηθεί με τη λαπαροσκόπηση, την ακτινολογική υστεροσαλπιγγογραφία, και την πιο σύγχρονη υπερηχογραφική υστεροσαλπιγγογραφία. Είναι γνωστό ότι ανωμαλίες των σαλπίγγων θα εντοπιστούν στο 25-30% των υπογόνιμων ζευγαριών.

Η λαπαροσκόπηση με έγχυση χρωστικής ουσίας στην κοιλότητα της μήτρας αποτελεί το χρυσό κανόνα για τον έλεγχο της διαπερατότητας των σαλπίγγων. Ωστόσο, η εξέταση αυτή είναι υψηλού κόστους και αρκετά απαιτητική, καθώς πρόκειται για χειρουργείο με γενική αναισθησία και τους πιθανούς κινδύνους, που αυτό μπορεί να συνεπάγεται. Για το λόγο αυτό, προτιμάται η κλασική ακτινολογική υστεροσαλπιγγογραφία έναντι της λαπαροσκόπησης. Και αυτή όμως έχει μειονεκτήματα, όπως η έκθεση σε ακτινοβολία και ο πόνος, που συχνά την συνοδεύει.

Η υπερηχογραφική υστεροσαλπιγγογραφία γνωστή ως HyCoSy (Hystero-Salpingo-Contrast Sonography) με τη χρήση είτε φυσιολογικού ορού σε συνδυασμό με φυσαλίδες αέρα, είτε “ηχοαντιθετικής” ουσίας, εισήχθη ως μία εναλλακτική προσέγγιση προ 20ετίας περίπου. Το 2010, μία νέα εκδοχή της υπερηχογραφικής υστεροσαλπιγγογραφίας, γνωστή ως HyFoSy (Hystero-Salpingo-Foam Sonography), έκανε την εμφάνισή της, με τη χρήση “αφρού”.

Πρόκειται για μία σύγχρονη εναλλακτική διαγνωστική μέθοδο ελέγχου της διαπερατότητας των σαλπίγγων, η οποία τα τελευταία χρόνια τείνει να αντικαταστήσει την κλασική ακτινολογική υστεροσαλπιγγογραφία. Είναι παρόμοιας διαγνωστικής ακρίβειας, ενώ στερείται ακτινοβολίας, σε αντίθεση με την ακτινολογική υστεροσαλπιγγογραφία.
Μπορεί να διενεργηθεί στο Γυναικολογικό Ιατρείο, με τον κατάλληλο δισδιάστατο (2D) ή ακόμα καλύτερα τρισδιάστατο (3D) υπερηχογράφο με τεχνολογία Doppler, από τον Ιατρό με την κατάλληλη εμπειρία.

Η υπερηχογραφική υστεροσαλπιγγογραφία με “αφρό” HyFoSy είναι λιγότερο επώδυνη για τη γυναίκα συγκριτικά με την κλασική ακτινολογική υστεροσαλπιγγογραφία, για αυτό συχνά αναφέρεται ως “ανώδυνη υπερηχογραφική υστεροσαλπιγγογραφία”. Δεν απαιτείται η χρήση τοπικής αναισθησίας ή η λήψη αναλγητικών, αν και συχνά συστήνεται η λήψη αυτών για προληπτικούς λόγους μία ώρα πριν την εξέταση. Προκειμένου να καθησυχαστεί η ασθενής είναι σημαντικό να εξηγηθούν πλήρως τα βήματα της εξέτασης, ο κολποδιαστολέας να εισαχθεί πολύ προσεκτικά και η έγχυση του “αφρού” να γίνει πολύ αργά, ώστε να αποφευχθεί η δημιουργία υψηλής πίεσης μέσα στην κοιλότητα της μήτρας. Συνεπώς η εμπειρία του εκτελούντος Ιατρού, όπως σε κάθε ιατρική πράξη, κρίνεται σημαντική.

Λόγω των αντιμικροβιακών ιδιοτήτων του “αφρού”, δεν φαίνεται να απαιτείται χορήγηση προφυλακτικής αντιβιοτικής αγωγής. Σε περιπτώσεις όμως, που εκτιμάται ότι υπάρχει αυξημένος κίνδυνος πυελικής φλεγμονής, θα πρέπει να γίνεται περαιτέρω έλεγχος και αντιμετώπιση πιθανού μικροβίου πριν την εφαρμογή της διαγνωστικής τεχνικής. Μέχρι σήμερα δεν έχουν αναφερθεί σημαντικές επιπλοκές.

Θα πρέπει να αναφερθεί ότι η HyFoSy αυξάνει την πιθανότητα φυσικής σύλληψης και εγκυμοσύνης από τον ίδιο κιόλας μήνα της εφαρμογής της, πιθανότατα λόγω διάνοιξης των μερικώς αποφραγμένων σαλπίγγων. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι ο “αφρός” δεν είναι εμβρυοτοξικός και έχει κριθεί απολύτως συμβατός με την άμεση επίτευξη κύησης. Η πιθανότητα σύλληψης είναι αυξημένη στους επόμενους 3-6 μήνες ( 19-30% πιθανότητα σύλληψης).

Σύμφωνα με νεότερες μελέτες, η εφαρμογή της τρισδιάστατης (3D) υπερηχογραφικής υστεροσαλπιγγογραφίας με “αφρό” HyFoSy, καθώς και ο συνδυασμός της τρισδιάστατης (3D) HyFoSy με την τεχνική Doppler, φαίνεται να παρέχουν ακόμα μεγαλύτερη διαγνωστική ακρίβεια συγκριτικά με τη δισδιάστατη (2D) HyFoSy.

Συμπερασματικά, η υπερηχογραφική υστεροσαλπιγγογραφία με τη χρήση “αφρού” HyFoSy αποτελεί μία αξιόπιστη εναλλακτική μέθοδο της κλασικής ακτινολογικής υστεροσαλπιγγογραφίας για τον έλεγχο της διαπερατότητας των σαλπίγγων. Είναι φιλική προς την ασθενή, ως “ανώδυνη υπερηχογραφική υστεροσαλπιγγογραφία”!

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΡΤΣΙΝΕΒΕΛΟΣ MD, PhD
Μαιευτήρας-Γυναικολόγος
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών
Εξειδικευθείς στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή & Ελάχιστα Επεμβατική Χειρουργική
Κάτοχος άδειας εκτέλεσης υπερήχων στη Μαιευτική-Γυναικολογία από το ΚΕΣΥ-Υπουργείο Υγείας
Επιστημονικός Συνεργάτης Μονάδας Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής Institute of Life ΙΑΣΩ