Γιάννης Ζουγανέλης: «Δεν γίνεται να μείνουμε απολίτιστοι»

Ο Γιάννης Ζουγανέλης μίλησε στο περιοδικό «Λοιπόν» και τη Φρόσω Σιδηροκαστρίτη για την κατάσταση που βιώνουμε σαν χώρα, για τον ιό και για τις άσχημες στιγμές που ζουν οι καλλιτέχνες, αλλά και για το πως θα είναι η επόμενη ημέρα.

Πώς βλέπετε την πανδημία του κορονοϊού που βιώνει η χώρα μας;

Εγώ δεν διαφοροποιώ τη στάση μου απέναντι στη ζωή γιατί είμαι καλλιτέχνης, παράλληλα όμως είμαι και εργαζόμενος και όλους του εργαζόμενους και το έλλειμμα της ισορροπίας στην καθημερινότητά μας. Εγώ πιστεύω ότι η καθημερινότητα είναι το μέλλον και επειδή το μέλλον διακυβεύεται από τον κορονοϊό, σέβομαι πάρα πολύ αυτό που εξαγγέλλεται, τηρώ τα μέτρα, είμαι στην υπακοή αλλά δεν θα πέσω ποτέ στην υποταγή. Οι καλλιτέχνες όπως και όλοι οι εργαζόμενοι περνάμε ίσως τη βαθύτερη επαγγελματική κρίση των τελευταίων χρόνων. Εμείς που είμαστε και λειτουργοί, το κάθε επάγγελμα βέβαια είναι λειτουργικό, από τον άνθρωπο που συλλέγει τα σκουπίδια, από τον καλλιτέχνη ή τον μπακάλη, γιατί οι πάντες για εμένα είναι ίσοι, απαιτούμε εκτός από τα μέτρα που λαμβάνουμε, για να μην πέσουν στην παγίδα της υποταγής και αντίμετρα. Είναι υποχρεωμένοι οι κυβερνώντες οι οποίοι είναι η αντανάκλαση μας να μπουν σε μια διαδικασία με περισσότερη ουσία απέναντι στη ζωή. Χρειαζόμαστε αντίμετρα για να μπορέσουν να ισορροπήσουν οι άνθρωποι στον βιοπορισμό τους. Εμείς ήμασταν έτοιμοι να ξεκινήσουμε στο θέατρο και όλα πάνε πίσω τώρα. Είμαστε ανασφαλείς για τον τρόπο που θα πρέπει να εκφραστούμε και για τον τρόπο που θα μπούμε στη διαδικασία του επαγγέλματός μας. Εκφράζω και ένα παράπονο, θα πρέπει  ο κόσμος να κατανοήσει και τη σημασία των πνευματικών δικαιωμάτων, τη σημασία της πνευματικής τροφής που είναι ισάξια της υλικής και ενδεχομένως μερικές φορές χρειάζεται παραπάνω. Οι άνθρωποι πρέπει να ζούμε για να συνυπάρχουμε και για να επικοινωνούμε, εύχομαι να περάσει αυτή η λαίλαπα όσο γίνεται πιο σύντομα, εμπιστεύομαι τους επιστήμονες αλλά πρέπει όμως να κατανοήσουμε και να δούμε αυτή την καθημερινότητα σαν μια νέα αφορμή να σκεφτούμε ο ένας τον άλλον λίγο παραπάνω.

Και πριν το ολικό lockdown, τα μέτρα στα θέατρα ήταν πιο αυστηρά με χωρητικότητα στο 30%…

Η θέση μου είναι ότι πραγματικά και δεν το λέω αλήθεια με καμία πρόθεση για να υπερασπιστώ το επάγγελμα μου, σας διαβεβαιώνω ότι όλα τα θέατρα, γιατί βρεθήκαμε και μεταξύ μας όλοι οι καλλιτέχνες, τηρούσαμε και με το παραπάνω τα μέτρα. Θέλαμε αυτοί που θα ερχόντουσαν να μας δουν και να επικοινωνήσουμε να έρθουν υγιείς και να φύγουν πάλι υγιείς, είχαμε λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα. Οι αποστάσεις είναι αυτό, περισσότερο και από τη μάσκα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι αμφισβητώ τη μάσκα, γιατί δέχομαι αυτά που λένε οι ειδικοί, αλλά οι αποστάσεις ήταν τέτοιες που μας επέτρεπαν να κάνουμε τις παραστάσεις μας και να νιώσουμε και εμείς καλύτερα αλλά και οι θεατές που μας επέλεγαν να μας δουν. Θέλαμε όσοι ερχόντουσαν να μας παρακολουθήσουν να νιώθουν ασφάλεια και ηρεμία και να έφευγαν ενίοτε με χαμόγελο, ενίοτε με συγκίνηση, τροφοδοτημένοι από το πνευματικό έργο και τον πολιτισμό που παράγεται σε αυτή τη χώρα. Είναι λίγο άδικο να σταματάει το επάγγελμα του κάθε ανθρώπου, πόσο μάλλον και ημών, που είμαστε από τον Μάρτιο σε διαδικασία ανεργίας. Επιπλέον ακούγεται ότι θα σταματήσουν και τα γυρίσματα που κάνουν και κάποιοι ηθοποιοί και μπορούν να ισορροπήσουν λίγο επαγγελματικά. Με το μέτρο του 30% υπήρχε και πάλι ένα θέμα, αν θα μπορούσαμε ποτέ να πληρωθούμε και είχαν πει ότι επιδοτηθούν οι παραστάσεις για να μπορούν να βγουν. Διότι οι τέχνες εκτός από την επικοινωνία έχουν και έξοδα για να μπορέσουν να πραγματοποιηθούν.

Πόσο δύσκολο είναι για έναν ηθοποιό όταν αναγκάζεται να βρεθεί σε μια κατάσταση που δεν μπορεί να δουλέψει ούτε στο θέατρο ούτε στην τηλεόραση λόγω του ιού;

Είναι πάρα πολύ δύσκολο όλο αυτό. Και οι μουσικοί είναι σε ακόμα χειρότερη μοίρα, γιατί δεν υπήρχε και το ασφαλιστικό περιβάλλον και πρέπει να σκεφτούμε αυτούς τους ανθρώπους. Και αποτελούμε δε έναν τεράστιο κύκλο εργασιών, που αποτελείται από τεχνικούς, σκηνογράφους, ζωγράφους, ανθρώπους που δουλεύουν στα παρασκήνια. Εμείς στο θέατρο ήμασταν τριάντα άτομα στη σκηνή και άλλοι τόσοι που δούλευαν για να βγει το έργο, δηλαδή, γύρω στις εξήντα οικογένειες προσπαθούσαν να ισορροπήσουν.

Πιστεύετε ότι όταν βγούμε από όλη αυτή την κατάσταση θα μπορέσει η τέχνη να σταθεί ξανά στα πόδια της;

Αυτό είναι αυτονόητο, δεν γίνεται χωρίς τέχνη, δεν γίνεται χωρίς τους ανθρώπους, δεν γίνεται χωρίς τον πολιτισμό, δεν γίνεται να μείνουμε απολίτιστοι. Θα είναι μια επανέναρξη, με περισσότερη σημασία και κατανόηση για το παρόν που θα μας πάει στο μέλλον. Τα μέτρα τα τηρούσαμε και εν λειτουργία που ήμασταν αλλά βλέπεις τι γίνεται. Είναι παγκόσμιο το φαινόμενο, ελπίζω να μπορούμε να επιστρέψουμε, γιατί φοβάμαι μήπως εκμεταλλευτούνε αυτή την λογική της νέας πράξης πραγμάτων και τη συνεχίσουν για κάποιους άλλους λόγους που αυτή την ώρα είναι δύσκολο να το πει κάποιος με σιγουριά. Αλλά το βλέπουμε ότι γίνεται κάτι το οποίο δεν ταιριάζει στην ανθρωπότητα. Θέλαμε παγκοσμιοποίηση… Ας την φάμε τώρα στη μάπα. Η παγκοσμιοποίηση αναιρεί τη διαφορετικότητα και την ετερότητα των λαών.