Αδενομύωση: Ένας ύπουλος εχθρός της γονιμότητας

Πρόκειται για μία καλοήθη πάθηση της μήτρας, που αφορά συνηθέστερα γυναίκες προχωρημένης αναπαραγωγικής ηλικίας, αφού το 80% των περιπτώσεων εμφανίζονται σε γυναίκες ηλικίας >40 ετών. Έχει θεωρηθεί πάθηση “συγγενική” με την ενδομητρίωση. Παλαιότερα μάλιστα, η αδενομύωση καλούνταν και “εσωτερική ενδομητρίωση”.

https://www.youtube.com/watch?v=mN2b-25v77w

Πόσο συχνή είναι;

Αν και η πραγματική της επίπτωση της νόσου δεν είναι γνωστή, λόγω των ποικίλων μεθόδων διάγνωσης, που έχουν χρησιμοποιηθεί στις διάφορες μελέτες, εκτιμάται ότι περί το 20% των γυναικών πάσχουν από αδενομύωση. Επιπλέον, η πάθηση ανευρίσκεται στο 25% των υπογόνιμων γυναικών, ενώ συχνά συνυπάρχει με ενδομητρίωση (70%), ινομυώματα (50%), και σπανιότερα με ενδομητρική υπερπλασία (35%).

Ποιοι είναι οι παράγοντες, που σχετίζονται με την εμφάνισή της;

Επιδημιολογικές μελέτες, έχουν δείξει ότι παράγοντες, που σχετίζονται με την εμφάνιση αδενομύωσης είναι η πολυτεκνία, η ενδομητρίωση, η καισαρική τομή, η απόξεση μήτρας, οι αποβολές, οι εκτρώσεις, η λήψη φαρμάκων με οιστρογονική δράση, όπως η ταμοξιφαίνη, και η υπερπλασία του ενδομητρίου.

Τι συμπτώματα προκαλεί;

Στο ένα τρίτο των περιπτώσεων, η αδενομύωση δεν έχει συμπτώματα. Στις υπόλοιπες περιπτώσεις, προκαλεί αιμορραγία από τον κόλπο, πόνο στην περίοδο, πόνο στην επαφή, χρόνιο πόνο στην πύελο και υπογονιμότητα.

Πως γίνεται η διάγνωση;

Η διάγνωση βασικά γίνεται παθολογοανατομικά με ιστολογική εξέταση της μήτρας, που έχει αφαιρεθεί χειρουργικά για κάποιο σχετικό ή άσχετο λόγο. Ωστόσο, διαγνωστικές μέθοδοι, όπως η υστεροσκόπηση δηλαδή ο έλεγχος της κοιλότητας της μήτρας με κάμερα, η υστεροσαλπιγγογραφία, η μαγνητική τομογραφία και η υπερηχογραφία μπορούν να θέσουν έντονα την υποψία παρουσίας αδενομύωσης.

Ποια είναι η σχέση της αδενομύωσης με την υπογονιμότητα;

Τόσο στα πειραματόζωα όσο και στον άνθρωπο, μελέτες υπαινίσσονται συσχέτιση της αδενομύωσης με την υπογονιμότητα. Διάφοροι μηχανισμοί έχουν προταθεί στην προσπάθεια να εξηγηθεί η συσχέτιση αυτή. Πρέπει να σημειωθεί ότι ακόμα και στην εφαρμογή των μεθόδων υποβοηθούμενης αναπαραγωγής,  με κορωνίδα την εξωσωματική γονιμοποίηση, η αδενομύωση έχει συσχετιστεί με μειωμένα κατά 20% έως 70% ποσοστά επίτευξης κύησης ανάλογα με τη βαρύτητα της νόσου.

Τι προκαλεί στην κύηση;

Η αδενομύωση έχει συσχετιστεί με επιπλοκές στην κύηση, όπως αποβολή, πρόωρο τοκετό, πρόωρη ρήξη των εμβρυϊκών υμένων, ρήξη της μήτρας, αιμορραγία μετά τον τοκετό λόγω ατονίας της μήτρας, και έκτοπη-εξωμήτρια κύηση.

Πως αντιμετωπίζεται;

Η αντιμετώπιση της αδενομύωσης διαφέρει αναλόγως του εάν η γυναίκα επιθυμεί κύηση ή όχι. Στην πρώτη περίπτωση, η φαρμακευτική καταστολή της νόσου για 3-6 μήνες δύναται να επιφέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα, ενώ η χειρουργική επέμβαση με ανοικτό, λαπαροσκοπικό ή υστεροσκοπικό χειρουργείο εφαρμόζεται σε γυναίκες <40 ετών, με εντοπισμένη στο τοίχωμα της μήτρας αδενομύωση ή γυναίκες με επανειλημμένες αποβολές ή αποτυχίες εμφύτευσης στην εξωσωματική γονιμοποίηση. Στην περίπτωση που η γυναίκα δεν επιθυμεί κύηση, μία πλειάδα επιλογών διατίθενται, από φαρμακευτική ορμονική αγωγή, ελάχιστα επεμβατική χειρουργική έως και ριζικότερη χειρουργική επέμβαση.

Τι αλλάζει στην εξωσωματική γονιμοποίηση εάν έχει βρεθεί αδενομύωση;

Προτιμάται η μεταφορά ενός εμβρύου προς αποφυγή της δίδυμης-πολύδυμης κύησης και η εφαρμογή της τεχνικής της κρυοσυντήρησης όλων των εμβρύων (Freeze All) με εμβρυομεταφορά έναν, δύο ή και περισσότερους μήνες μετά την ωοληψία, καθώς έχει φανεί ως και 28% μείωση της επίτευξης κύησης, όταν επιχειρηθεί άμεση εμβρυομεταφορά στον ίδιο κύκλο.

Συμπερασματικά

Η αδενομύωση δύναται να χαρακτηριστεί ως “ένας ύπουλος εχθρός της γονιμότητας”. Για το λόγο αυτό,  πολλοί επαγγελματίες υγείας σήμερα προτείνουν ενδελεχή έλεγχο όλων των υπογόνιμων γυναικών για αδενομύωση, ώστε να ληφθούν τα αναγκαία μέτρα στην περίπτωση που αυτή διαπιστωθεί.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΡΤΣΙΝΕΒΕΛΟΣ MD, PhD
Μαιευτήρας-Γυναικολόγος
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών
Εξειδικευθείς στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή & Ελάχιστα Επεμβατική Χειρουργική
Επιστημονικός Συνεργάτης Μονάδας Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής Institute of Life ΙΑΣΩ

Ιατρείο
DR PARTSINEVELOS ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΙΑΤΡΕΙΟ Ε.Ε.