Άννα Αθανασάκη – Γυναικεία Ακράτεια

Η ακράτεια ούρων δεν είναι ασθένεια αλλά ένα σύμπτωμα που αφορά όλες τις γυναίκες. Κυρίως εμφανίζεται, όπως δείχνουν οι έρευνες σε ένα ποσοστό γύρω στο 30 -40% των γυναικών και σε ηλικίες άνω των 40 ετών
Παρουσιάζεται είτε από βλάβη των μυών της πυέλου, είτε από νευροπάθεια της ουροδόχου κύστης και δυστυχώς, αλλάζει σημαντικά τη ζωή της γυναίκας, αφού επηρεάζει την καθημερινότητά της, τις επαγγελματικές της υποχρεώσεις, τις αθλητικές δραστηριότητές της, την ψυχολογία και την αυτοπεποίθησή της.
Πολλές γυναίκες είτε από ταμπού ,είτε από έλλειψη γνώσης, είτε πάλι από αμέλεια δεν μιλούν ανοιχτά στο γυναικολόγο τους, με αποτέλεσμα η συγκεκριμένη πάθηση να μην αντιμετωπίζεται έγκαιρα κάτι που δυσκολεύει την θεραπεία
Η γνωστή γυναικολόγος δρ Άννα Αθανασάκη μιλά στο Ciao magazine για τις αιτίες εμφάνισης της γυναικείας ακράτειας και για τους τρόπους αντιμετώπισής της.

Ποια είναι τα αίτια εμφάνισης ακράτειας γιατρέ μου και αν η παχυσαρκία και η εμμηνόπαυση είναι μερικά από αυτά. Επίσης, μετά από έναν τοκετό μπορεί να παρουσιαστεί ακράτεια; Oι γυναίκες με υστερεκτομή μπορεί να παρουσιάσουν ακράτεια;

Οι αιτίες που προκαλούν την παροδική ακράτεια είναι:
1. Η λήψη διουρητικών (φάρμακα, αλκοόλ, καφεΐνη, κυρίως διουρητικά, αντί υπερτασικά, ηρεμιστικά), τροφής πλούσια σε μπαχαρικά, όξινα τρόφιμα (εσπεριδοειδή), ανθρακούχα μεταλλικά νερά, μεγάλες δόσεις βιταμίνης C

2. Η ουρολοίμωξη

3. Η δυσκοιλιότητα (κοινή νεύρωση κύστης και πρωκτού).

Οι αιτίες που προκαλούν την μόνιμη ακράτεια είναι:
1. Εγκυμοσύνη λόγω ορμονικών αλλαγών και αύξηση του βάρους.

2. Ο τοκετός λόγω αλλαγών στους μυς και τα νεύρα της κύστης.

3. Η ηλικία, γιατί με το πέρασμα του χρόνου χάνεται η ελαστικότητα των μυών της κύστης και χάνεται η ικανότητα να κατακρατεί τα ούρα.

4. Η εμμηνόπαυση, στην οποία μειώνονται τα οιστρογόνα, επηρεάζει και την κύστη αλλά και την ουρήθρα. Επίσης η κολπική ξηρότητα του κόλπου συνδέεται με το ουρογεννητικό σύνδεσμο.

5. Υστερεκτομή: Η ουροδόχος κύστη και η μήτρα στην γυναίκα έχουν μυς και συνδέσμους που αλληλεπιδρούν.

6. Απόφραξη στο ουροποιητικό σύστημα: ένας όγκος μπορεί να οδηγήσει σε ακράτεια από υπερπλήρωση άλλα και μία πέτρα μπορεί να οδηγήσει σε διαφυγή ούρων.

7. Νευρολογικές αιτίες: όπως π.χ. σκλήρυνση κατά πλάκας, Parkinson, ένα εγκεφαλικό επεισόδιο, όγκος εγκεφάλου

Μορφές ακράτειας

1. Ακράτεια από προσπάθεια: Παρατηρείται ακράτεια όταν αυξάνεται η πίεση στην ουροδόχο κύστη π.χ. βήχας, φτέρνισμα, γέλιο, άρση βάρους.

2. Επιτακτική ακράτεια: Είναι η αιφνίδια έντονη ανάγκη για ούρηση, το άτομο αυτό δεν προλαβαίνει να πάει τουαλέτα. Αυτό μπορεί να σημαίνει κάτι απλό όπως μία κυστίτιδα ή κάτι πιο σοβαρό όπως διαβήτης.

3. Ακράτεια από υπερπλήρωση: Είναι η απώλεια ούρων ως σταγόνες. Η κύστη δεν αδειάζει πλήρως στην ούρηση και αυτό προκαλεί αρκετές ουρολοιμώξεις και πυελονεφρίτιδα.

4. Ακράτεια λειτουργική: Είναι όταν η αιτία είναι σωματική ή νοητική και έτσι δεν μπορεί να αποφύγει την ακράτεια.

5. Ακράτεια μεικτή: Είναι περισσότεροι από ένα τύπο

Διάγνωση Ακράτειας
Η διάγνωση γίνεται από την λήψη του ιστορικού, την κλινική εξέταση της γυναίκας στον κόλπο, γενική ούρων και καλλιέργεια ούρων και πιο εξειδικευμένες εξετάσεις είναι ο ουροδυναμικός έλεγχος, η αξονική ουρογραφία και η μαγνητική τομογραφία πυελικού εδάφους. Η πιο σημαντική εξέταση θεωρείται ο ουροδυναμικός έλεγχος.

Ουροδυναμικός έλεγχος: είναι η εξέταση που δείχνει αν λειτουργεί σωστά η ουροδόχος κύστη και ο σφιγκτηριακός μηχανισμός της ούρησης. Καταγράφει δηλαδή πιέσεις και ροή ούρων. Η εξέταση αυτή περιλαμβάνει ουροομετρία, κυστεομανομετρία, μελέτη πίεσης ροής, προφιλομετρία ουρήθρας και ηλεκτρομυογραφία.
Γίνεται σε δύο φάσεις: Πρώτη φάση πλήρωσης (όσο γεμίζει ούρα η κύστη) και η δεύτερη φάση είναι η κένωση (όσο διαρκεί η ούρηση). Επίσης συνοδεύεται από πρόσφατη καλλιέργεια ούρων. Ο ασθενής τοποθετείται καθιστός και τοποθετείται ειδικός καθετήρας διαμέσου της ουρήθρας, στην κύστη (ροομετρία).
Αν γίνει και ηλεκτρομυογραφία σφιγκτήρων πυελικού εδάφους, τοποθετούνται ηλεκτρόδια στο περίνεο. Γεμίζεται η κύστη της ασθενούς δια του καθετήρα όπου και καταγράφονται οι πιέσεις εντός της κύστης, ενώ η ασθενής δίνει την πληροφορία για την αίσθηση και την επιθυμία του για ούρηση. Μετά δίνεται η εντολή να ουρήσει (φάση κένωσης).

Εντολή για την εκτέλεση του ουροδυναμικού ελέγχου γίνεται:
Σε ασθενείς πριν από την επέμβαση για διόρθωση της ακράτειας, σε ασθενείς με parkinson ή με άλλες νευρολογικές παθήσεις (σκλήρυνση κατά πλάκας, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, κάκωση κρανίο -εγκεφαλική). Επίσης όταν αναφέρεται ακράτεια, επίσχεση ή επιτακτική ούρηση, όπως και στην διαταραχή ούρησης μετά από επεμβάσεις στην ελάσσονα πύελο ή άμα ο ασθενής έχει διαταραχές ούρησης λόγω σακχαρώδη διαβήτη.

Αντιμετώπιση (συντηρητική)

1. Ασκήσεις Kegel οι οποίες δυναμώνουν τους μύες της λεκάνης που στηρίζουν την μήτρα, την ουροδόχο κύστη άλλα και το ορθό.

2. Περιορισμοί παραγόντων κινδύνου δηλαδή παχυσαρκία και λήψη ανθρακούχων υγρών αλλά βοηθά και η λήψη αντιχολινεργικών φαρμάκων για την επιτακτική ακράτεια, όπως και χορήγηση οιστρογόνων.

Αντιμετώπιση (επεμβατική)

Στην ακράτεια επιτακτικού τύπου έχουμε παρατηρήσει ότι συμπληρωματικά, οι ενέσεις botox ενδοκυστικά μπορούν να μειώσουν τις συσπάσεις κύστεις, ενώ στην ακράτεια προσπάθειας προτιμούμε την τοποθέτηση ταινίας ελεύθερης τάσης κάτω από την ουρήθρα η οποία είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική και προτιμάται τα τελευταία χρόνια. Αυτή η επέμβαση ανάλογα με την ηλικία της ασθενούς και την αιτίας της ακράτειας μπορεί να συνδυαστεί με λαπαροσκοπική ή κολπική αφαίρεση της μήτρας, με πλαστική αποκατάσταση του κόλπου σε περίπτωση χαλάρωσης του κόλπου (κυστεοκήλη ή ορθοκήλη) και με άλλες εξιδεικευμένες χειρουργικές τεχνικές για να μην υπάρχει υποτροπή. Λαπαροσκοπικά επίσης γίνεται κολποανάρτηση ή τοποθέτηση πλέγματος για καλύτερη στήριξη της μήτρας ή του κόλπου. Άρα οι σύγχρονες τεχνικές επιτρέπουν λύση οριστική στην γυναικεία ακράτεια, αρκεί να έχει γίνει η σωστή διάγνωση και να έχει απευθυνθεί εγκαίρως η γυναίκα σε εξιδεικευμένη ιατρική ομάδα.

Άννα Αθανασάκη – Φεργάδη
Μαιευτήρας – Χειρούργος Γυναικολόγος
Fellowship στον προγεννητικό έλεγχο:
King’s College & UCLH (K. Nocolaides)
Μετεκπαίδευση στο φυσικό τοκετό