16 Ιουλίου 2020 15:30
Η ταβέρνα «Λεωνίδας» της οικογένειας Λιακόπουλου έχει γράψει τη δική της ξεχωριστή ιστορία στην Επίδαυρο και έχει συνδεθεί όσο καμία άλλη στην περιοχή με τον θεσμό του λαμπερού θεατρικού Φεστιβάλ που κάθε χρόνο συγκεντρώνει πολύ κόσμο.
Ο Λεωνίδας Λιακόπουλος, που υπήρξε η… ψυχή του μαγαζιού έφυγε από τη ζωή πριν από τρία χρόνια και πλέον έχει αναλάβει η νέα γενιά.
Το 1953 ήταν ένα απλό καφενείο με ιδιοκτήτες τον Λεωνίδα Λιακόπουλο και τον πατέρα του και από την επόμενη χρονιά, το 1954, με την έναρξη των Επιδαυρίων, έγινε η ταβέρνα του Φεστιβάλ.
Ο Νίκος, ένας από τους δύο γιους του Λεωνίδα (ο άλλος είναι ο Γιώργος), έχει πει παλαιότερα (στη Lifo): «Το 1953 που άνοιξαν το μαγαζί ο πατέρας μου και ο παππούς μου δεν υπήρχε τίποτα στο χωριό, ούτε καν ρεύμα. Το ρεύμα ήρθε το 1961 και μέχρι τότε η κατάσταση ήταν πολύ δύσκολη για κάποιον ηθοποιό από την Αθήνα. Όταν έφτασαν οι ηθοποιοί για την πρώτη παράσταση, το 1954, έπρεπε κάπου να φάνε. Εκείνη τη χρονιά έμειναν στο Ναύπλιο αλλά η απόσταση τους δυσκόλευε πάρα πολύ για τις πρόβες, έτσι την επόμενη χρονιά το Εθνικό ζήτησε από τους χωριανούς να ανοίξουν τα σπίτια τους και να τους φιλοξενήσουν. Οι χωριάτες είπαν ‘ναι’ αλλά δεν υπήρχε πουθενά μαγαζί για να φάνε. Υπήρχαν μόνο καφενεία και οι άνθρωποι δεν ήξεραν να μαγειρεύουν. Ο παππούς και ο πατέρας μου ήταν ευγενικοί άνθρωποι. Ο πατέρας μου ήταν πολύ κοινωνικός και του άρεσε να περιποιείται τον κόσμο, έτσι προσφέρθηκε να φτιάξει φαγητό στο καφενείο του. Η Κατίνα Παξινού ήταν η πρώτη που άρχισε να μαγειρεύει στο μαγαζί. Είχε φτιάξει μπιφτέκια στα κάρβουνα – τα έψηνε λίγα-λίγα στη σχάρα, γιατί ήταν ο μόνος τρόπος. Εκείνη ήταν η μαμά που μαγείρευε για όλους τους ηθοποιούς. Στη συνέχεια, ο πατέρας μου παντρεύτηκε τη μητέρα μου και η Παξινού και κάποιες γυναίκες τεχνικών την έμαθαν να μαγειρεύει».
«Η Παξινού μου έμαθε να φτιάχνω κάποια πιάτα»
Η σύζυγος του Λεωνίδα Λιακόπουλου, Κάκια, σημείωσε: «Ήμουν 20 χρονών κορίτσι όταν παντρεύτηκα τον Λεωνίδα. Δεν ήξερα να φτιάχνω τίποτα γιατί στο σπίτι τα έκαναν όλα η μητέρα μου και η γιαγιά μου. Η Παξινού μου έδειξε πώς να φτιάχνω κάποια πιάτα, μια σύζυγος τεχνικού μού έδειξε πώς να φτιάχνω το μοσχάρι νουά και άρχισα να μαθαίνω συνταγές τις οποίες δεν έχω αλλάξει καθόλου μέχρι και σήμερα. Τα γεμιστά είναι τα ίδια όπως το ’70, το ίδιο και η σάλτσα για το νουά. Με τους ηθοποιούς και τους σκηνοθέτες γίναμε φίλοι, έγιναν μέλη της οικογένειάς μας, τους πιο πολλούς τους αισθανόμασταν δικούς μας ανθρώπους. Με τον Λεωνίδα μάς πάντρεψε ο Θάνος Κωτσόπουλος, εξαιρετικός άνθρωπος, που έγινε και νονός του Νίκου. Κάναμε κουμπαριές και αποκτήσαμε σχέσεις οικογενειακές».
Το γιουβέτσι της Μελίνας
Πολλά συνέβησαν στο μαγαζί όλες αυτές τις δεκαετίες. Υπήρξαν άγριοι καβγάδες ανάμεσα σε ηθοποιούς. Από την άλλη, έχουν γεννηθεί και έρωτες στους χώρους του. Πολλές και οι μνήμες του Νίκου Λιακόπουλου, που ανέφερε: «Την Παξινού τη θυμάμαι πολύ λίγο. Τον Μινωτή και τον νονό μου αρκετά, από κει και πέρα τους έχω ζήσει καλά όλους. Έχω πολλές μνήμες. Δεν υπήρξε κανείς που να μην έχουμε καλή χημεία, τα πηγαίναμε και τα πάμε καλά με όλους. Η Μερκούρη είχε τεράστια συμπάθεια στον πατέρα μου, είχαν πολύ ιδιαίτερη σχέση. Έμπαινε στην κουζίνα κι έβαζε μόνη της το φαγητό, συνήθως γιουβέτσι. Δεν είχε ποτέ τουπέ. Ακόμα και όταν έγινε υπουργός ήταν πάντα η ίδια».
«Εδώ ερωτεύτηκε ο Κούρκουλος τη Λάτση»
Ο Νίκος Λιακόπουλος θυμήθηκε έναν τσακωμό αλλά και τη γέννηση ενός μεγάλου έρωτα στην ταβέρνα τους. «Ένας μεγάλος καβγάς που θυμάμαι ήταν ανάμεσα στη Βουγιουκλάκη και τον Παπαμιχαήλ, την πρώτη φορά που ήρθε η Βουγιουκλάκη στην Επίδαυρο, με τη Λυσιστράτη. Ένα βράδυ μετά την πρόβα, κατά τις 2.30-3 το πρωί, τη φώναξε έξω από το μαγαζί ο Παπαμιχαήλ, εκείνη βγήκε, στάθηκε μπροστά στο αυτοκίνητο κι έγινε ένας καβγάς τεράστιος. Όλο το μαγαζί σταμάτησε ό,τι έκανε και δεν έβγαζε άχνα. Μετά εκείνος μπήκε στο αυτοκίνητο κι έφυγε. Έχουν γίνει κι άλλοι τσακωμοί αλλά είναι ανθρώπινα όλα αυτά. Και εκτός από το φλερτ που κάναμε όταν ήμασταν νέοι, έχουν γεννηθεί και πολλοί έρωτες εδώ μέσα. Μπορεί στην πορεία του χρόνου να τελείωσαν αλλά όταν γεννήθηκαν, ήταν πολύ δυνατοί. Εδώ γεννήθηκε ο έρωτας μεταξύ Λάτση και Κούρκουλου, το 1985. Ήταν καλεσμένη του Κώστα Καρρά η Λάτση –εκείνος έπαιζε Ορέστη– και ο Κούρκουλος την είδε και την ερωτεύτηκε».
Υπάρχουν, φυσικά, και πρωταγωνιστές που του έχουν μείνει αξέχαστοι: «Σπουδαίες παραστάσεις έχω δει πολλές, παλιές και νέες. Οι Αχαρνής και οι Πέρσες του Τέχνης, ο Οιδίπους επί Κολωνώ του Μινωτή… Ο Μινωτής είχε σοφία σε αυτά που έλεγε. Μπορεί να ξέχναγε τα λόγια του τα τελευταία χρόνια αλλά κάθε του λέξη ήταν σημαντική. Θυμάμαι τον Μπεζάρ το ’85, γιατί μου είχε κάνει μεγάλη εντύπωση αυτή η παράσταση, το χοροθέατρο που είχε κάνει. Θυμάμαι την Πίνα Μπάους, τον Ίθαν Χοκ και τον Kέβιν Σπέισι, την Έλεν Μίρεν. Ο Πίτερ Χολ, ο Μπέρνσταϊν, όλοι πέρασαν από δω».
Ο Ανδρέας, ο Μιτεράν και η Κάλλας
Από την ταβέρνα «Λεωνίδας» έχουν περάσει και προσωπικότητες του πολιτικού χώρου: «Έχουν έρθει κι ένα σωρό πολιτικοί: ο Ανδρέας Παπανδρέου, ο Γιώργος, ο Αντρίκος, ο Σημίτης, ο Μαύρος, όλοι οι υπουργοί Πολιτισμού, η Μπακογιάννη, ο Σαμαράς, ο Τσίπρας. Τα Χριστούγεννα του 1991 ήρθε και ο Μιτεράν ως Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας, καλεσμένος του πρέσβη Μαχαιρίτσα. Την παραμονή των Χριστουγέννων μάς λέει: ‘Θα φέρω κάποιον να φάμε’. Κι ήταν ο Μιτεράν. Η Κάλλας ήρθε δύο φορές για τη Μήδεια. Το 1959, που έβρεξε και δεν έγινε η παράσταση, και το 1961, που τελικά έγινε. Δεν κυκλοφορούσε πολύ στο χωριό, έμεναν στο κότερο με τον Ωνάση. Ήταν μια σταρ της εποχής, βεντέτα. Ήταν μεγάλες μορφές αλλά στο χωριό τούς έβλεπαν πάντα ως τους άλλους ανθρώπους, γήινα, γιατί ήταν μέρος της καθημερινότητάς μας. Ο Βουτσινάς έδωσε πνοή στην Επίδαυρο με την Ελένη του το 1982. Ήταν ένας πρόσχαρος άνθρωπος, έδινε τα πάντα για τον θίασο. Τους έκανε τραπέζια, τους πήγαινε βόλτες, έκανε τα πάντα, τους έκανε γενέθλια», είπε ο Νίκος Λιακόπουλος.
«Η Κάλλας, ο Μινωτής, ο Κουν
και τα μαγειρευτά της Κάκιας»
Το πρωτότυπο θεατρικό λεύκωμα της «Ελληνογερμανικής Αγωγής»
αποκαλύπτει άγνωστα περιστατικά στην αυλή του «Λεωνίδα»
Η «Ελληνογερμανική Αγωγή» προχώρησε στην κυκλοφορία λευκώματος 200 σελίδων, το οποίο είναι αφιερωμένο στα εξήντα χρόνια ζωής των καλλιτεχνών στην Επίδαυρο, μέσα από ιστορίες που έμειναν αξέχαστες στην αυλή της ταβέρνας του «Λεωνίδα».
Ο τίτλος του είναι «Η Κάλλας, ο Μινωτής, ο Κουν και τα μαγειρευτά της Κάκιας». Ανέκδοτες προσωπικές μαρτυρίες σημαντικών και δημοφιλών καλλιτεχνών και διανοουμένων που ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση του σχολείου, συνθέτουν ένα πρωτότυπο θεατρικό λεύκωμα με στίγμα ιστορικό, κοινωνικό και εκπαιδευτικό.
Οικοδέσποινα της ονομαστής ταβέρνας μαζί με τους δύο γιους της, Νίκο και Γιώργο Λιακόπουλο, η Κάκια Λιακοπούλου ιστορεί τους σταθμούς ζωής αυτών των εξήντα χρόνων μαζί με την ευρύτερη οικογένεια των καλλιτεχνών τιμώντας τη μνήμη του Λεωνίδα Λιακόπουλου.
Η έκδοση είναι εμπλουτισμένη με ιστορικές φωτογραφίες με αυτόγραφα και αφιερώσεις των πρωταγωνιστών στους τοίχους του εστιατορίου, τις οποίες η «Ελληνογερμανική Αγωγή» ψηφιοποίησε αποκλειστικά για το λεύκωμα.
Η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνα Μενδώνη προλογίζοντας το λεύκωμα σημείωσε: «Είναι αξιέπαινη η ‘Ελληνογερμανική Αγωγή’ που καλλιεργεί με γνώση και συνέπεια τον Πολιτισμό και κάνει οικεία τα πρόσωπα των δημιουργών στους μαθητές της. Αυτή η πρωτότυπη μελέτη, στην οποία καταγράφεται ένα σημαντικό μέρος της σύγχρονης ιστορίας του ελληνικού θεάτρου, ανοίγει ένα τεράστιο παράθυρο μπροστά στα μάτια μας, για να δούμε το καθημερινό πρόσωπο εκείνων που στο θέατρο της Επιδαύρου ποιούν ήθος».
Οι Γιώργος Αρμένης, Κώστας Γεωργουσόπουλος, Αντιγόνη Γλυκοφρύδη, Στεφανία Γουλιώτη, Κατερίνα Ευαγγελάτου, Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος, Νίκος Καραθάνος, Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, Γιώργος Κιμούλης, Λένα Κιτσοπούλου, Λυδία Κονιόρδου, Στάθης Λιβαθινός, Δημήτρης Λιγνάδης, Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης, Γιώργος Μιχαλακόπουλος, Αμαλία Μουτούση, Γιάννης Μπέζος, Μανουέλλα Παυλίδου, Εύα Νάθενα, Μαρία Ναυπλιώτου, Λευτέρης Παυλόπουλος, Δημήτρης Πιατάς, Κώστας Τσιάνος, Πέτρος Φιλιππίδης, Διονύσης Φωτόπουλος, Αιμίλιος Χειλάκης μιλούν και ξεδιπλώνουν τις αναμνήσεις τους στον δημοσιογράφο Φώτη Απέργη (έχει επιμεληθεί την έκδοση) με στιγμές που έχουν σφραγίσει τις ζωές πολλών ανθρώπων και τις οποίες φυλάσσουν πολύτιμες στη μνήμη τους.
Όταν ο Μινωτής επέκρινε τον Λιγνάδη
Πολλές άγνωστες ιστορίες εκτυλίσσονται στις σελίδες του βιβλίου. Ποια παράσταση είχε τέτοια κοσμοπλημμύρα, ώστε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και ο Κωνσταντίνος Τσάτσος αναγκάστηκαν να καθίσουν σε δύο καρέκλες μπροστά στους τραγωδούς; Πότε και για χάρη ποιας διασημότητας ηλεκτροδοτήθηκε το Λυγουριό; Ποιοι τραγωδοί μετά τις πρόβες ξενυχτούσαν παίζοντας σκάκι ή παντομίμα;
Πώς βρέθηκε ο νεαρός Διονύσης Φωτόπουλος να κατασκευάζει ένα ξίφος, για να το χρησιμοποιήσει η Μαρία Κάλλας στην παράσταση της «Νόρμα»; Ποια περίοδο υπήρξε «άβατο» η ταβέρνα «Λεωνίδας» και για ποιους; Τι είχαν ζητήσει ο Σπύρος Ευαγγελάτος και ο Κώστας Τσιάνος από τους ηθοποιούς τους, σε περίπτωση που κάποιοι συντηρητικοί θεατές αποφάσιζαν να αντιδράσουν στις, τολμηρές για την εποχή, θεατρικές προτάσεις τους; Πώς είχε επικρίνει ο Αλέξης Μινωτής σε μια πρόβα τον νεαρό μαθητή του Δημήτρη Λιγνάδη; Ποια σπουδαία τραγωδός δέχτηκε να αρχίσει η πρόβα πιο αργά, για να παρακολουθήσουν οι νέοι του Χορού το Ευρωμπάσκετ;
Ποιο τοπικό γλυκό άρεσε στον Φρανσουά Μιτεράν αλλά και ποια απρόοπτα έζησαν στου «Λεωνίδα» ο Πίτερ Χολ, ο Τζόρτζιο Αρμάνι και ο Ίβο Βαν Χόβε;
Αυτές είναι μόνο μερικές από τις άγνωστες πτυχές που έρχονται στο φως για πρώτη φορά μέσα από τις απολαυστικές αφηγήσεις 26 καταξιωμένων ανθρώπων του θεάτρου. Ιστορίες γεμάτες συγκίνηση και χιούμορ, που τις έζησαν οι ίδιοι στη διάρκεια έξι δεκαετιών συμμετέχοντας στις παραστάσεις αρχαίου δράματος στην Επίδαυρο.
