ΧΟΝΔΡΙΝΕΣ ΒΛΑΒΕΣ ΣΤΟ ΓΟΝΑΤΟ – Δημήτριος Π. Δόβρης

ΧΟΝΔΡΙΝΕΣ ΒΛΑΒΕΣ ΣΤΟ ΓΟΝΑΤΟ –  ΝΕΩΤΕΡΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

Ο αρθρικός χόνδρος είναι ένας λεπτός, λείος, μαλακός και ελαστικός υμένας, ο οποίος καλύπτει τις αρθρικές επιφάνειες των οστών ο οποίος και επιτρέπει την ομαλή, με ελάχιστη τριβή, κίνηση των αρθρικών επιφανειών.
Βασική του λειτουργία είναι η κατανομή των φορτίων και η μείωση των πιέσεων στο υποχόνδριο οστό.
Κατά τη διάρκεια της φόρτισης παραμορφώνεται, και μετά την άρση της λαμβάνει πάλι το αρχικό του σχήμα και να επιστρέφει στο αρχικό του πάχος.
Ο χόνδρος δεν διαπερνάται από νεύρα ή αγγεία και τρέφεται με διάχυση από το αρθρικό υγρό. Αυτό παράγεται από τον αρθρικό υμένα και η ποσότητά του σε μια φυσιολογική άρθρωση είναι ελάχιστη.
Ο αρθρικός χόνδρος επομένως έναν έχει περιορισμένη ικανότητα αυτοεπούλωσης με αποτέλεσμα όταν τραυματισθεί ή προσβληθεί από κάποια πάθηση (Ρευματοειδής αρθρίτιδα, Σηπτική αρθρίτιδα, Οστεονέκρωση κ.α. )να οδηγείται σε προοδευτική καταστροφή.
Αν η αρχική βλάβη του χόνδρου δεν διαγνωσθεί και αντιμετωπισθεί έγκαιρα τότε η χονδροπάθεια που δημιουργείται αρχικά οδηγεί σε άλγος, ύδραρθρο, δυσκαμψία και οστεοαρθρίτιδα.
Η αντιμετώπιση των χόνδρινων ελλειμμάτων πρέπει να είναι εξατομικευμένη.
Η πρώτη σύσταση που γίνεται στον ασθενή είναι η μυϊκή ενδυνάμωση της πάσχουσας περιοχής.
Αν το παραπάνω μέτρο δεν αποδώσει ακολουθεί η χορήγηση σκευασμάτων που περιέχουν συστατικά του φυσιολογικού αρθρικού χόνδρου (γλυκοζαμίνες, χονδροϊτίνες, υαλουρονικό οξύ, κολλαγόνο) με από του στόματος χορήγηση.
Έπειτα θέση έχουν οι απευθείας εγχύσεις εντός της πάσχουσας άρθρωσης υαλουρονικού οξέος, αυξητικών παραγόντων (PRPs), μεσεγχυματικών κυττάρων και βλαστοκυττάρων.
Ακολουθούν οι χειρουργικές παρεμβάσεις που συνήθως θα λύσουν και το πρόβλημα .
Ραδιοσυχνότητα
H τεχνική αυτή γίνεται αρθροσκοπικά και είναι αποτελεσματική για την επίτευξη ομοιόμορφης επιφάνειας κατά μήκος μικρών χονδρικών αλλοιώσεων πρώτου βαθμού συνήθως.

Τριβή
Πρόκειται για μια αρθροσκοπική τεχνική όπου στην ουσία γίνεται μηχανικός καθαρισμός . Αρχικά περιγράφθηκε ως παρηγορητικό μέτρο για την προσπάθεια αποφυγής της ολικής αρθροπλαστικής γονάτου σε ασθενείς με οστεοαρθίρτιδα αρχικού σταδίου.

Μέθοδος μικροκαταγμάτων
Η παλαιότερη και τεχνικά λιγότερο απαιτητική λύση είναι η οι αρθροσκοπική τεχνική των μικροκαταγμάτων και των μικροτρυπανισμών με τις οποίες διανοίγονται δίαυλοι επικοινωνίας μεταξύ της τραυματισμένης χόνδρινης επιφάνειας με το πλούσιο σε μεσεγχυματικά κύτταρα υποχόνδριο οστούν η διαδικασία ευοδώνει την παραγωγή ινοχόνδρινου ιστού που “γεμίζει” το έλλειμμα του χόνδρου.

Μεταμόσχευση οστεοχόνδρινων κυλίνδρων
Με τις τεχνική αυτή οστεοχόνδρινα κυλινδρικά τεμάχια που έχουν ληφθεί από περιοχή της πάσχουσας άρθρωσης που δεν φορτίζεται τοποθετούνται στην περιοχή της βλάβης .
Η τεχνική της εμφύτευσης οστεοχόνδρινων κυλίνδρων γίνεται είτε αρθροσκοπικά είτε με ανοικτή επέμβαση αναλόγως της θέσης και του μεγέθους της βλάβης.

Μεταμόσχευση αυτόλογων χονδροκυττάρων.
Γίνεται σε δύο στάδια. Αρχικά λαμβάνεται υγιής χόνδρος από μη φορτιζόμενη επιφάνεια της άρθρωσης και αποστέλλεται σε ειδικά κέντρα για καλλιέργεια και ανάπτυξη αυτόλογων χονδροκυττάρων. Στη συνέχεια ο ασθενής επανεισάγεται στο χειρουργείο και γίνεται η εμφύτευση των χονδροκυττάρων στη βλάβη αρθροσκοπικά.

Μεταμόσχευση μεγάλων χόνδρινων και οστεοχόνδρινων αλλομοσχευμάτων
Σε περιπτώσεις όπου η βλάβες του αρθρικού χόνδρου καταλαμβάνουν μεγάλη επιφάνεια της άρθρωσης ή ταυτόχρονα πάσχει σε μεγάλο βάθος και το υποχόνδριο οστούν, τότε η επιλογή είναι η μεταμόσχευση μεγάλων χόνδρινων ή οστεοχόνδρινων τεμαχίων από δωρητές (αλλομοσχεύματα).

Αυτόλογης μεταμόσχευση χονδροκυττάρων καλλιεργημένων με ειδική επεξεργασία σε υπόστρωμα κολλαγόνου ιστού

Γίνεται λήψη υγιούς χόνδρινου ιστού από την άρθρωση του ασθενούς, καλλιέργεια των απομονωθέντων από τον χόνδρο χονδροκυττάρων και η επανατοποθέτησή τους στην περιοχή της χόνδρινης βλάβης όπου θα αναπτύξουν νέο αρθρικό χόνδρο. Τα κύτταρα αυτά μεταφέρονται στην περιοχή της βλάβης τοποθετημένα σε ειδικές μεμβράνες από κολλαγόνο ή υαλουρονικό .
Χρήση πρώιμων θεμέλιων κυττάρων (βλαστοκύτταρα)

Ο ιατρός κάνει λήψη είτε μικρής ποσότητας λιπώδους ιστού, είτε λήψη μυελού των οστών από το λαγόνιο οστό του ασθενούς. Κατόπιν, το υλικό αποστέλλεται σε ειδικά εργαστήρια , όπου τα βλαστοκύτταρα απομονώνονται και στη συνέχεια καλλιεργούνται για 5-6 εβδομάδες.Το τελικό προϊόν τοποθετείται με έγχυση στην άρθρωση, όπου θα επιτελέσει την επουλωτική και αναγεννητική του δράση.

Μεμβράνες – ικριώματα
Μεμβράνες πάνω στις οποίες τοποθετούνται τα καλλιεργημένα κύτταρα και στη συνέχεια τοποθετούνται στην περιοχή της βλάβης. Οι μεμβράνες αυτές προσφέρουν προστασία στα κύτταρα ως σταθερό υπόστρωμα, προσκόλληση στην περιοχή της βλάβης ώστε τα κύτταρα να μην χάνονται μέσα στο αρθρικό υγρό αλλά και πλέον είναι φορτωμένες με αυξητικούς παράγοντες που διεγείρουν τα κύτταρα στο να κατασκευάσουν νέο αρθρικό χόνδρο.

Γονιδιακή θεραπεία
Τέλος, η γονιδιακή θεραπεία έχει βρει σημαντικό πεδίο στην έρευνα της χονδρογένεσης βρίσκεται όμως σε ερευνητικό και πειραματικό επίπεδο και δεν έχει προχωρήσει σε κλινικές δοκιμές.

Συμπερασματικά διαπιστώνουμε ότι σήμερα υπάρχουν αρκετές αξιόπιστες λύσεις σε ένα πρόβλημα που στο παρελθόν η θεραπευτική φαρέτρα του ορθοπαιδικού είχε πολύ λίγα όπλα ενάντια στις πολύ συχνές παθήσεις του χόνδρου.
Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε ότι όλες οι παραπάνω μέθοδοι έχουν αποτελεσματικότητα μόνο εφόσον γίνει σωστή διάγνωση του προβλήματος και επιλογή τόσο του ασθενούς όσο και της θεραπευτικής μεθόδου.

Δημήτριος Π. Δόβρης
Ορθοπαιδικός Χειρουργός
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών
Επ. Ορθοπαιδικής Κλιινικής
του Θεραπευτηρίου METROPOLITAΝ