Διαβήτης Κύησης – Μαρία Μπουγουλιά, MD, PhD Ενδοκρινολόγος -Διαβητολόγος

Ο διαβήτης της κύησης (gestational diabetes) είναι μια μορφή διαβήτη που εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, συνήθως στο δεύτερο τρίμηνο (24η-26η εβδομάδα), ενώ έγκυες με υψηλά σάκχαρα νωρίτερα στη διάρκεια της εγκυμοσύνης ενδέχεται να πάσχουν από προ-διαβήτη ή σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2.

Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ο πλακούντας παράγει ορμόνες που βοηθούν το έμβρυο να μεγαλώσει. Η εγκυμοσύνη χαρακτηρίζεται από αντίσταση στην ινσουλίνη λόγω της έκκρισης αυτών των πλακουντιακών – διαβητογόνων ορμονών. Οι ορμόνες αυτές και άλλα μεταβολικά παράγωγα της εγκύου εξασφαλίζουν την επαρκή θρέψη του εμβρύου.

Ο διαβήτης κύησης είναι συχνή διαταραχή και επηρεάζει το 3-15% των κυήσεων.

Γυναίκες με αυξημένο κίνδυνο για διαβήτη κύησης:

Ηλικία άνω των 25 και ιδιαίτερα άνω των 35 ετών

Ατομικό ιστορικό διαταραγμένης ανοχής γλυκόζης ή διαβήτη κύησης σε προηγούμενη εγκυμοσύνη

Φυλή με υψηλή επίπτωση διαβήτη τύπου 2 όπως Ισπανόφωνοι, Αφροαμερικάνοι

Οικογενειακό ιστορικό διαβήτη τύπου 2 ή διαβήτη κύησης

Παχυσαρκία πριν την εγκυμοσύνη, σημαντική αύξηση βάρους σε νεαρή ηλικία και μεγάλη αύξηση βάρους στη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Οι παχύσαρκες γυναίκες έχουν 4πλάσιο κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη κύησης, ενώ ο κίνδυνος σε αυτές με Δείκτη Μάζας Σώματος  >40 είναι 9πλάσιος!

Γέννηση παιδιού στο παρελθόν άνω των 4 κιλών

Ιστορικό ανεξήγητου εμβρυικού θανάτου

Βάρος γέννησης της μητέρας άνω των 4 και κάτω των 2.7 κιλών

Ιστορικό συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών, μεταβολικού συνδρόμου, υπέρτασης και η χρήση κορτιζόνης

Διάγνωση

Όλες οι γυναίκες πρέπει να ελέγξουν το σάκχαρο τους μόλις επιβεβαιωθεί η εγκυμοσύνη. Αν το σάκχαρο νηστείας είναι φυσιολογικό στο πρώτο τρίμηνο, ο επόμενος έλεγχος γίνεται μεταξύ της 24ης και 28ης εβδομάδας της κύησης.

Το τεστ με το οποίο γίνεται η διάγνωση λέγεται “καμπύλη σακχάρου” (δοκιμασία γλυκόζης) γιατί αφορά την μέτρηση του σακχάρου πριν και μετά την πόση γλυκόζης. Συνήθως χορηγούνται 75 γραμμάρια γλυκόζης και η μέτρηση γίνεται πριν τη χορήγηση, σε μία και σε δύο ώρες μετά. Εξαίρεση αποτελούν οι γυναίκες που είναι παχύσαρκες, είχαν διαβήτη της κύησης σε προηγούμενη εγκυμοσύνη ή έχουν οικογενειακό ιστορικό σακχαρώδους διαβήτη. Αυτές πρέπει να ελέγχονται από την πρώτη  επίσκεψη (πριν τη 12η εβδομάδα) με καμπύλη σακχάρου. Σύμφωνα με τα νέα κριτήρια διάγνωσης που έχουν προταθεί από τον οργανισμό IADPSG – International Association of Diabetes and Pregnancy Study Groups και που έχουν υιοθετηθεί από την Αμερικανική Διαβητολογική εταιρία η διάγνωση του διαβήτη στην κύηση γίνεται ως εξής:

Έλεγχος του σακχάρου της εγκύου στην 1η μαιευτική επίσκεψη. Αν το σάκχαρο νηστείας είναι κάτω από 92mg/dl προγραμματίζεται καμπύλη σακχάρου μεταξύ 24-28ης εβδομάδας.

Καμπύλη σακχάρου με 75 γρ γλυκόζης μεταξύ 24-28ης εβδομάδας κύησης και μέτρηση του σακχάρου σε χρόνους 0, 60 και 120 λεπτά μετά τη λήψη της γλυκόζης. Αν μία τιμή είναι παθολογική η έγκυος πάσχει από διαβήτη κυήσεως.

Έλεγχος Σακχάρου – Ποιοι είναι οι στόχοι;

Το πρωί πριν το πρωινό: <95 mg/dl

Μια ώρα μετά τα γεύματα: <130 mg/dl

ΑΛΛΑ οι στόχοι αυτοί μπορεί να τροποποιηθούν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και να γίνουν πιο αυστηροί, αν ήδη φαίνεται κάποια επίδραση του αυξημένου σακχάρου στο έμβρυο.

Τι επηρεάζει ο διαβήτης κύησης;

Ο αθεράπευτος σακχαρώδης διαβήτης κυήσης επηρεάζει αρνητικά τόσο το έμβρυο όσο και τη μητέρα.

Στο έμβρυο προκαλεί κυρίως:

Μακροσωμία δηλαδή αυξημένο βάρος το οποίο μπορεί να συνδυαστεί με οργανομεγαλία (μεγάλο ήπαρ και καρδιά). Η μακροσωμία του μωρού αυξάνει τον κίνδυνο τραυματισμού του κατά τη διάρκεια φυσιολογικού τοκετού και επομένως αυξάνει τη συχνότητα καισαρικής τομής.

Πολυυδράμνιο (αυξημένο αμνιακό υγρό)

Αυξημένο κίνδυνο νεογνικού θανάτου

Υπογλυκαιμία αμέσως μετά τη γέννηση

Ίκτερος και αναπνευστική δυσκολία, καρδιομυοπάθεια, χαμηλό ασβέστιο και μαγνήσιο αν ο διαβήτης είναι ανεξέλεγκτος.

Μακροπρόθεσμα, ο διαβήτης κυήσεως αυξάνει τον κίνδυνο παιδικής και εφηβικής παχυσαρκίας και εμφάνισης διαβήτη στην ενήλικη ζωή.

Στη μητέρα κυρίως προκαλεί:

Προεκλαμψία που χαρακτηρίζεται από αυξημένη αρτηριακή πίεση και από άλλες διαταραχές

Πρόωρο τοκετό

Αυξημένη συχνότητα καισαρικής τομής

Αύξηση κινδύνου για εκδήλωση διαβήτη αργότερα στη ζωή της γυναίκας

Πως αντιμετωπίζεται ο διαβήτης της κύησης

Με διατροφή και άσκηση

Μπορείτε να δείτε ένα ενδοκρινολόγο για να σας δώσει λεπτομερείς οδηγίες για διατροφή με περιορισμένους υδατάνθρακες. Αντενδείκνυται αυστηρά η στέρηση υδατανθράκων γιατί μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλού βάρους νεογνά. Κάνετε κάποια μορφή άσκησης καθημερινά, ακόμα και 20 λεπτά περπάτημα μετά από κάθε γεύμα μπορεί να βοηθήσουν σημαντικά στην ελάττωση των επίπεδων του σακχάρου. Συζητήστε με τον γυναικολόγο σας τι είδη ασκήσεων μπορείτε να κάνετε και με τί ένταση. – ελέγχετε το σάκχαρο σας 4 φορές την ημέρα, κάθε πρωί και μια ώρα μετά από κάθε γεύμα. Πρέπει να κρατάτε ένα ημερολόγιο με τις τιμές αυτές για να μπορείτε να τις δείχνετε στον ιατρό σας.   – δείτε τον ενδοκρινολόγο σας κάθε 3-4 εβδομάδες για να παρακολουθεί τα επίπεδα του σακχάρου. Αν η διατροφή και η άσκηση δεν είναι αρκετά τότε μπορεί να χρειαστείτε ινσουλίνη

Χρήση ινσουλίνης για την θεραπεία του διαβήτη της κύησης Μερικές φορές τα επίπεδα του σακχάρου παραμένουν σε υψηλά επίπεδα παρ’όλη τη διατροφή και άσκηση. Στις περισσότερες από αυτές τις περιπτώσεις η έγκυος θα χρειαστεί ινσουλίνη για τον έλεγχο του σακχάρου, σε συνδυασμό με διατροφή και άσκηση. Η ινσουλίνη είναι πολύ ασφαλής για το έμβρυο.

Μετά τον τοκετό

Παρακολουθούμε τα σάκχαρα για τις πρώτες 2-3 ημέρες μετά τον τοκετό με ελεύθερη δίαιτα.

Αν είναι φυσιολογικά, σταματά ο καθημερινός έλεγχος σακχάρου και η διαβητική διατροφή.

6 με 8 εβδομάδες μετά τον τοκετό πρέπει να επαναλάβουμε μια καμπύλη. Σε περίπτωση φυσιολογικού τεστ συστήνεται επανέλεγχος κάθε χρόνο, καθώς υπάρχει αυξημένος κίνδυνος ανάπτυξης διαβήτη τύπου 2 στα επόμενα χρόνια.

Η σωστή αντιμετώπιση του διαβήτη κύησης αφορά την υγεία τόσο της μητέρας όσο και του νεογνού.

Μαρία Μπουγουλιά, MD, PhD

Ενδοκρινολόγος-Διαβητολόγος