Δημήτριος Κοκκώνης | Ο καρκίνος του μαστού σε γυναίκες με μικρό στήθος

Πώς να αποφύγουμε τη μαστεκτομή με ασφάλεια 

Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί τη συχνότερη κακοήθεια στο γυναικείο φύλο: 1 στις 8 γυναίκες θα εμφανίσει κάποια μορφή κακοήθειας στο μαστό. Η σωστή ενημέρωση, όμως, και η πρόληψη έχουν οδηγήσει σε μείωση της θνησιμότητας και ο καρκίνος του μαστού θεωρείται μια ιάσιμη νόσος, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων.

Στα χέρια μας διαθέτουμε σύγχρονα απεικονιστικά μέσα (3D μαστογραφία, υπερηχογράφημα, μαγνητική) με τα οποία μπορούμε να διαγνώσουμε μικρούς σε μέγεθος καρκίνους, σε πολύ αρχικό στάδιο (πρώϊμη μορφή). Αυτή είναι και η αξία του προληπτικού ελέγχου: ένας όγκος σε αρχικό στάδιο αντιμετωπίζεται πιο εύκολα και πολλές γυναίκες αποφεύγουν τη μαστεκτομή, η οποία είναι μια ακρωτηριαστική επέμβαση.

Ακόμη, όμως, και στην περίπτωση ενός μικρού όγκου, πολλές γυναίκες, οι οποίες έχουν μικρούς ή μέτριους σε μέγεθος μαστούς, έρχονται αντιμέτωπες με τη σύσταση του γιατρού τους για ολική αφαίρεση του στήθους. Ο λόγος είναι απλός: ακόμη και ένα μικρό έλλειμμα σε ένα μικρό μαστό μπορεί να είναι σημαντικό -για το συγκεκριμένο μέγεθος μαστού- και να οδηγεί σε παραμόρφωση, όπως “βαθουλώματα”, άσχημες ουλές ή παραμόρφωση της θηλής. Ένα απλό παράδειγμα: μία γυναίκα με μικρό στήθος και ένα μικρό όγκο στην περιοχή του decolte (άνω-έσω τεταρτημόριο) μπορεί να μείνει δυσαρεστημένη από το αποτέλεσμα της τοπικής αφαίρεσης του όγκου σε εκείνο το σημείο…σε τέτοιο σημείο που να προτιμούσε, τελικά, τη μαστεκτομή και ολική αποκατάσταση, ίσως με ένα ένθεμα. Το ίδιο ισχύει και για καρκίνους που εντοπίζονται στον κάτω πόλο του μαστού (6^η ώρα): η απλή αφαίρεση αυτών των όγκων, χωρίς την ανάπλαση του ελλείμματος, οδηγεί, συνήθως, σε κατώτερα- του επιθυμητού- αισθητικά αποτελέσματα, λόγω έλξης της θηλής προς τα κάτω. Ειδικά, δε, και μετά τη διενέργεια των συμπληρωματικών ακτινοβολιών, ο μαστός μπορεί να αποκτήσει ένα παράδοξο σχήμα που δυσαρεστεί τη γυναίκα.  Ένα άλλο σημαντικό παράγοντα που πρέπει ο χειρουργός και η γυναίκα-ασθενής να λάβουν υπ’όψιν είναι η ασυμμετρία που προκύπτει με τον άλλο, υγιή μαστό.

Τη λύση σε αυτό το πρόβλημα έρχεται να μας δώσει, σε πολλές περιπτώσεις, η εφαρμογή των κρημνών από τις γειτονικές -με το μαστό- περιοχές: ο κρημνός είναι ένα τμήμα ιστού που περιέχει περιττό λίπος και δέρμα. Ο κρημνός αναπληρώνει τον όγκο που χάνεται (με την αφαίρεση του καρκίνου) μέσα στο μαστό από περιοχές έξω από το μαστό. Με λίγα λόγια, αξιοποιούμε το ίδιο μας το σώμα και μεταφέρουμε “περιττά” τμήματα σε μια περιοχή (το μαστό) όπου χρειαζόμαστε, οπωσδήποτε, όγκο. Το πλεονέκτημα είναι διπλό: διατηρούμε τον όγκο και το σχήμα του μαστού ακέραιο και, παράλληλα, απαλλασσόμαστε από σημεία “ενοχλητικά” (τα λεγόμενα “ψωμάκια”- fat rolls). Και ποια “ψωμάκια” είναι πιο κατάλληλα για αυτή την τεχνική: πρόκειται για τα σημεία στην περιοχή κάτω από τη μασχάλη (πλάγιο θωρακικό τοίχωμα), τη ράχη και το πρόσθιο κοιλιακό τοίχωμα. Από αυτές τις περιοχές μπορούμε να κινητοποιήσουμε ένα τμήμα ιστού, το οποίο μεταφέρουμε μέσα στο έλλειμμα του μαστού. Το τμήμα που μεταφέρεται διατηρεί την αγγείωσή του από μικρά αγγεία από το θωρακικό τοίχωμα. Ο χειρουργός, με δεξιότητα, πρέπει να αναγνωρίσει αυτά τα τροφοφόρα αγγεία και να τα αξιοποιήσει ανάλογα. Σημαντικό παράγοντα αποτελεί η επαρκής εκπαίδευση του χειρουργού στην Ογκοπλαστική χειρουργική του μαστού.

Οι ιδανικές γυναίκες για αυτή την τεχνική είναι αυτές με μικρούς μαστούς και με κάποια περίσσεια δέρματος-λίπους. Όσο μεγαλύτερη αυτή η περίσσεια, τόσο μεγαλύτερα και τα ελλείμματα που μπορούν να αναπλαστούν. Αλλά και σε αδύνατες γυναίκες είναι δυνατόν να κινητοποιηθεί ένα τέτοιο τμήμα για την αποκατάσταση, ώστε να γλιτώσουν τη μαστεκτομή. Ειδικά μετά την εμμηνόπαυση, στις περισσότερες γυναίκες εμφανίζεται μια φυσική χαλάρωση στο δέρμα και, γενικότερα, στους ιστούς. Αυτή τη “χαλάρωση” των ιστών την αξιοποιούμε κατάλληλα στις μοντέρνες τεχνικές αποκατάστασης του μαστού.

Πρόκειται για τις πιο σοφιστικέ τεχνικές πλαστικής αποκατάστασης μετά από μερική μαστεκτομή. Μέχρι πρόσφατα, πολλές γυναίκες με μικρό στήθος υποβάλλονταν σε μαστεκτομή, προκειμένου να αφαιρεθεί ακόμη και ένα μικρός όγκος. Η τεχνική των κρημνών έχει φέρει επανάσταση στη σύγχρονη χειρουργική του μαστού, γιατί προσφέρει ογκολογική ασφάλεια σε συνδυασμό με καλύτερη ποιότητα ζωής των γυναικών. Έχει αποδειχθεί ότι οι γυναίκες που διατηρούν το δικό τους μαστό έχουν καλύτερη ψυχολογία και συναισθηματική ισορροπία σε σχέση με γυναίκες που υποβλήθηκαν σε ολική μαστεκτομή με ή χωρίς άμεση αποκατάσταση. Η διατήρηση του μαστού παρέχει καλύτερη αισθητικότητα συγκριτικά με την ολική αφαίρεση, όπου οι ασθενείς αναφέρουν ότι “δεν νιώθουν τίποτα”. Απαραίτητη προϋπόθεση, βέβαια, είναι η διατήρηση ενός μαστού άρτιου όσον αφορά στο σχήμα, το μέγεθος και τη σύσταση.

Τώρα, πλέον, και στην Ελλάδα παρέχουμε αυτές τις τεχνικές στις γυναίκες, οι οποίες δηλώνουν ιδιαίτερα ικανοποιημένες με το τελικό αποτέλεσμα, το οποίο τις γεμίζει με αισιοδοξία για το μέλλον.

Δημήτριος Κοκκώνης
Ογκοπλαστικός Χειρουργός Μαστού

MD, FEBS, PGDip (UEA, UK)
Συνεργάτης των κλινικών Άγιος Λουκάς,, Ιατρικό Διαβαλκανικό, Γένεσις (Θεσσαλονίκη)