Δρ. Γαλανόπουλος Μιχαήλ – Χολολιθίαση και Χοληδοχολιθίαση: οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος.

Μία έκφραση που συναντάμε πολύ συχνά στην καθημερινότητα μας είναι ” οι πέτρες στη χολή”. Η έκφραση αυτή που ιατρικώς περιγράφεται με την ορολογία ” Χολολιθίαση” αντιπροσωπεύει μία ιδιαίτερα συχνή οντότητα που αφορά και τα δύο φύλα με μία γυναικεία υπεροχή.

Ο Δρ. Μιχαήλ Γαλανόπουλος, εξειδικευμένος Γαστρεντερολόγος στην ERCP  και στο Ενδοσκοπικό Υπερηχοτομογράφημα (EUS) με ιδιαίτερη ενασχόληση στις παθήσεις ήπατος, χοληφόρων και παγκρέατος αναλύει ένα φλέγον ζήτημα που απασχολεί πολλούς ασθενείς.

Τι είναι η “Χολολιθίαση”;

Αφορά την παρουσία λίθων ή λάσπης εντός της χοληδόχου κύστης, δηλαδή του οργάνου που αποθηκεύει εντός της κοιλότητας του τη χολή (το υγρό που παράγεται από το ήπαρ μας)  ενδιαμέσως των γευμάτων για εφεδρεία, σε περίπτωση που χρειαστεί ο οργανισμός μας να πέψει-διασπάσει ένα σνακ συνήθως, και ακολούθως να βοηθήσει στην απορρόφησή του.

Ποια είναι τα αίτια της χολολιθίασης;

Η δημιουργία των λίθων εντός της χοληδόχου κύστης οφείλεται σε πολλά αίτια όπως η παχυσαρκία, το γυναικείο φύλο, λήψη φαρμάκων, συγκεκριμένη διατροφή, άλλα νοσήματα και το κληρονομικό ιστορικό.

Τι μπορεί να προκαλέσει η χολολιθίαση;

Ένα ευρύ φάσμα συμπτωμάτων και αντικειμενικών ευρημάτων συνθέτουν την εικόνα αυτής την συχνής πάθησης. Η κλινική παρουσίαση των ασθενών μπορεί να κυμαίνεται από ένα απλό φούσκωμα και άτυπα ενοχλήματα στο άνω μέρος της κοιλίας (επιγαστραλγία-μετεωρισμός) μέχρι και θορυβώδη εικόνα με εμέτους, ναυτία έντονο πόνο στην κοιλιά, εμπύρετο και διαταραχές στον εργαστηριακό και απεικονιστικό έλεγχο -μία κατάσταση γνωστή ως “Χολοκυστίτιδα”. Ο γαστρεντερολόγος θα σας καθοδηγήσει για τον περαιτέρω διαγνωστικό και κλινικό έλεγχο.

Πως αντιμετωπίζεται η χολοκυστίτιδα και τι άλλοι κίνδυνοι μπορεί να ελλοχεύουν;

Η “χολοκυστίτιδα”, δηλαδή η φλεγμονή της χοληδόχου κύστης, είναι μία κατάσταση που χρήζει ιατρικής αντιμετώπισης και αναλόγως της βαρύτητας της μπορεί να αντιμετωπιστεί συντηρητικώς ( με φαρμακευτική αγωγή και συμπτωματική θεραπεία) και μετά χειρουργικώς ή εξ’αρχής χειρουργικώς.

Μία κατάσταση που πολλές φορές διαφεύγει όμως είναι η μετακίνηση των λίθων ή της λάσπης από την κοιλότητα της χοληδόχου κύστης εντός του σωλήνα που ενώνει το ήπαρ μας με το έντερο για να μεταφερθεί η χολή. Ο σωλήνας αυτός ονομάζεται χοληδόχος πόρος. Όταν υφίσταται η κατάσταση αυτή, δηλαδή παρουσία λίθων ή λάσπης εντός του σωλήνα αυτού, η κατάσταση αυτή ονομάζεται “Χοληδοχολιθίαση”.

Τι προβλήματα μπορεί να προκαλέσει η Χοληδοχολιθίαση και πως αντιμετωπίζονται;

Η “χοληδοχολιθίαση” μπορεί να παραμείνει αθόρυβη και να μην προκαλέσει κάποιο πρόβλημα στους ασθενείς μας, όμως σε ένα ικανό ποσοστό μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα και μάλιστα κάποιες φορές αρκετά σοβαρά.

Οι λεγόμενοι “κωλικοί χοληφόρων” αποτελούν μία ιδιαίτερα ενοχλητική κατάσταση για τον ασθενή με πόνο στην περιοχή της κοιλιάς, ιδίως στο άνω τμήμα της και δεξιά κάτω από το διάφραγμα με ιδιαίτερα παροξυσμικό χαρακτήρα. Σε περίπτωση που οι πόνοι αυτοί γίνουν αφόρητοι και συνεχώς επιδεινούμενοι, τότε πρεπει να υποψιαζόμαστε μία πιθανή φλεγμονή του παγκρέατος ( τον βασικό αδένα του οργανισμού που βοηθά κυρίως στην πέψη της τροφής) που ονομάζεται “παγκρεατίτιδα”. Τέλος, η χοληδοχοληθίαση ευθύνεται και για περιπτώσεις που ο ασθενής μας γίνει ικτερικός ,δηλαδή η όψη του αποκτήσει μία κίτρινη χροιά και αυτό γιατί κάποιες φορές οι πέτρες στον χοληδόχο πόρο μπορεί να αποφράξουν την έξοδο της χολής προς το έντερο με αποτέλεσμα να αυξηθούν οι πιέσεις στο χοληφόρο δένδρο.

Πως μπορούμε να διαγνώσουμε έγκαιρα την χολολιθίαση και την χοληδοχολιθίαση.

Η χοληδόχος κύστη και τα χοληφόρα σωληνάκια μας μπορούμε να τα ελέγξουμε με εργαστηριακές και απεικονιστικές εξετάσεις με μεγάλη ακρίβεια. Ο υπέρηχος άνω κοιλίας, η αξονική και μαγνητική τομογραφία αποτελούν θεμελιώδεις διαγνωστικές προσεγγίσεις για να διαλευκανθεί η παρουσία ή όχι των ανωτέρω παθολογικών καταστάσεων.

Τα τελευταία χρόνια με την ιατρο-τεχνολογική ανάπτυξη που λαμβάνει χώρα, έχουμε στην φαρέτρα μας νέες διαγνωστικές δυνατότητες με την διενέργεια του Ενδοσκοπικού Υπερηχοτομογραφήματος, μίας ασφαλούς και εξελιγμένης εξέτασης χωρίς ιονίζουσα ακτινοβολία που αναδεικνύει έγκαιρα και έγκυρα μικροσκοπικούς λίθους ακόμα και λάσπη στα σωληνάκια μας που μπορεί να ευθύνονται για επεισόδια χολοκυστίτιδας ή μπορεί να αποτελέσουν αίτια για μελλοντικά επεισόδια. Επομένως ο εξειδικευμένος γαστρεντερολόγος στον Ενδοσκοπικό Υπέρηχοτομογράφημα μπορεί να διαγνώσει πρώιμα και με ακρίβεια παθολογίες σώζοντας τον ασθενή από πιθανές επιπλοκές στο μέλλον.

Ποια τα όπλα που έχουμε στην φαρέτρα μας για να αντιμετωπίσουμε τις πέτρες στα χοληφόρα σωληνάκια δηλαδή τη χοληδοχολιθίαση;

Όταν φτάσουμε όμως στο σημείο που ανακαλύψουμε τις πέτρες αυτές στα χοληφόρα σωληνάκια μας τότε και πάλι μπορούμε να τις απομακρύνουμε διενεργώντας μία εξειδικευμένη επεμβατική πράξη που ονομάζεται “Ενδοσκοπική παλίνδρομη Χολαγγειοπαγκρεατογραφία- ERCP”.Η εν λόγω εξέταση που εκτελείται μόνο από πιστοποιημένους γαστρεντερολόγους με εξειδίκευση στις παθήσεις ήπατος , χοληφόρων και παγκρέατος , αποτελεί την επιτομή της ελάχιστα επεμβατικής πράξης που με αποτελεσματικό, ασφαλές και μικρής διάρκειας χειρισμό μας απαλλάσσει από την λιθίαση του χοληφόρου δένδρου, αποτρέποντας τον ασθενή μας να υποβληθεί σε πιο απαιτητικούς χειρισμούς (ήτοι ακτινολογική / χειρουργική προσέγγιση) με τις αντίστοιχες δυσκολίες.

Δρ. Γαλανόπουλος Μιχαήλ, MD, PhD, FEBGH

Γαστρεντερολόγος-Ηπατολόγος -Επεμβατικός Ενδοσκόπος

Στρατιωτικός Ιατρός
Αριστούχος Διδάκτωρ Ιατρικής ΕΚΠΑ με θέμα τον Καρκίνο Παχέος Εντέρου
Εξειδικευθείς στον Ενδοσκοπικό Υπέρηχο (EUS) και ERCP στο Addenbrooke’s Hospital, Cambridge, United Kingdom