Εμμηνόπαυση και σεξουαλικότητα, Μαριλία Νικολαϊδου Μαιευτήρας – Χειρουργός Γυναικολόγος

Η εμμηνόπαυση, η διακοπή δηλαδή παραγωγής οιστρογόνων από τις ωοθήκες που κλινικά διαπιστώνεται ως διακοπή της εμμήνου ρύσεως, αποτελεί μία φυσιολογική εξέλιξη στη ζωή της γυναίκας. Συνοδεύεται ωστόσο από αλλαγές που πολλές φορές καθιστούν δύσκολη την καθημερινότητα της γυναίκας, καθώς η έλλειψη των οιστρογόνων επιδρά σε όλα τα συστήματα, προκαλώντας δυσάρεστα συμπτώματα όπως οι εξάψεις και η ατροφία του ουροποιογεννητικού συστήματος.

Γιατί δημιουργείται η κολπική ξηρότητα και τι προκαλεί

Η κολπική ξηροτητα (ατροφία) είναι το αποτέλεσμα της έλλειψης των οιστρογόνων από τον κόλπο. Τα οιστρογόνα επιδρούν στα κύτταρα του κόλπου και στους αδένες της περιοχής με αποτέλεσμα την παραγωγή κολλαγόνου και την φυσιολογική εφύγρανση και ελαστικότητα του κόλπου.
Στην εμμηνόπαυση που δεν υφίστανται οιστρογόνα, η ελαστικότητα του κόλπου ελαττώνεται σημαντικά και παράλληλα δεν υπάρχει επαρκής εφύγρανση, με αποτέλεσμα το άλγος στην διάρκεια της σεξουαλικής επαφής. Άλλα συμπτώματα είναι ο κνησμός, το αίσθημα καύσους αλλά και η εμφάνιση αίματος.

Eμμηνόπαυση και σεξουαλική δραστηριότητα

Στις μέρες μας, η γυναίκα που μπαίνει στην εμμηνόπαυση είναι και νιώθει νέα! Η δυσχέρεια και το άλγος κατά την σεξουαλική επαφή δημιουργεί άγχος, και απογοήτευση που επιτείνουν την έλλειψη ή ελάττωση σεξουαλικής επιθυμίας. Δημιουργείται ένα φαύλος κύκλος που μπορεί να οδηγήσει στην αποχή από την σεξουαλικη δραστηριότητα, προκαλώντας πολλά προβλήματα, ακόμη και κατάθλιψη.

Αντιμετώπιση της κολπικής ατροφίας

Υπάρχουν πολλές δυνατότητες και διαφορετικοί τρόποι αντιμετώπισης της κολπικής ξηρότητας και της αποκατάστασης της σεξουαλικής λειτουργίας.

Ι. Ορμονικές μέθοδοι

Πρόκειται στην πραγματικότητα για αντικατάσταση των οιστρογόνων, για αυτό και όταν χορηγούνται συστηματικά ονομάζεται Θεραπεία Ορμονικής Υποκατάστασης.
Σε συστηματική χορήγηση (από του στόματος, με χάπια), πρέπει να ξεκινά άμεσα με την επιβεβαίωση της εμμηνόπαυσης και να χορηγούνται για 5 έτη. Βασική προϋπόθεση είναι η γυναίκα να μην καπνίζει, να μην έχει οικογενειακό ιστορικό καρκίνου μαστού ή παθήσεις όπως αρτηριακή υπέρταση, στεφανιαία νόσο, φλεβική ανεπάρκεια ,κ.α.
Η ορμονική θεραπεία, εκτός από την μορφή των χαπιών μπορεί να ληφθεί με μορφή διαδερμικών αυτοκόλλητων, υποδόριων εμφυτεύματων αλλά και κολπικά.
Η κολπική χορήγηση οιστρογόνων έχει το πλεονέκτημα πως δεν προκαλεί ανεπιθύμητες ενέργειες λόγω του ότι τα οιστρογόνα δεν μπαίνουν στην κυκλοφορία αλλά απορροφούνται τοπικά από τον κόλπο.

Ι. Μη ορμονικές μέθοδοι

Τα φυτο-οιστρογόνα αλλά και άλλες ουσίες όπως το υαλουρονικό οξύ μπορούν να βοηθήσουν στην αποκατάσταση της φυσιολογίας και άρα και της λειτουργικότητας του κόλπου, αλλά και της ευρύτερης περιγεννητικής περιοχής.
Τα πολυβιαμινούχα σκευάσματα με φυτο-οιστρογόνα χορήγούνται συστηματικά στις εμμηνοπαυσιακές γυναίκες και αποτελούν μία σημαντική βοήθεια για όλα τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης.
Ταυτόχρονα με τα φυτο-οιτρογόνα ή και μεμονομένα μπορούν να χρησιμοποιηθούν προϊόντα που περιέχουν υαλουρίνικό οξύ αλλά και άλλα συστατικά, όπως κολλάγόνο, γαλακτικό οξύ, εκχυλίσματα βοτάνων κλπ. Τα προϊόντα αυτά εφαρμόζονται κολπικά και βοηθούν στην ενίσχυση της ελαστικότητας του κόλπου. Αντίστοιχα προίόντα για κολπική εφαρμογή υπάρχουν και με φυτο-οιστρογόνα.
Το χαρακτηριστικό όλων των παραπάνω είναι πως στερούνται παρενεργειών.

ΙΙΙ. Νέες μέθοδοι

Τα τελευταία χρόνια, νέες θεραπείες έχουν ενταχθεί στην Γυναικολογία που αποσκοπούν στην αντιμετώπιση της κολπικής ατροφίας. Αποτελούν την Κοσμητική Γυναικολογία και αντιμετωπίζουν τόσο τις αισθητικές όσο και τις λειτουργικές επιπτώσεις της εμμηνόπαυσης.

Α. Ενέσιμη ενδοκολπική έγχυση Υαλουρονικού Οξέος

Η μέθοδος αυτή επιτυγχάνει ενίσχυση και ενυδάτωση του κολπικού βλεννογόνου. Βελτιώνει αισθητά την κολπική αφύγρανση και ελαστικότητα, καθιστώντας άνετη την σεξουαλική επαφή. Σε περιπτώσεις χαλάρωσης του κόλπου επιφέρει ήπια σύσφιξη και αποκατάσταση του ατροφικού κολπικού βλεννογόνου. Τα ευεργετικά του αποτελέσματα διαρκούν περίπου 9-12 μήνες και ανάλογα με τη βαρύτητα της κλινικής εικόνας του κάθε περιστατικού μπορούμε να προτείνουμε το ενδοκολπικό υαλουρονικό είτε ως μονοθεραπεία, είτε συνδυαστικά μαζί με θεραπεία laser CO2 για την κολπική ανάπλαση και αναζωογόννηση για πιο μόνιμα αποτελέσματα. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για την αισθητική βελτίωση των χειλέων του αιδοίου.

Β. Ανάπλαση κόλπου με LASER CO2

Πρόκειται για μια ελάχιστα επεμβατική θεραπεία, ανώδυνη και αναίμακτη, που αποσκοπεί στην παραγωγή νέου κολλαγόνου από τα κύτταρα του κόλπου και στην σύσφιξη μέσω της συστολής των ινών ελαστίνης. Παράλληλα, αποκαθιστά το pH και την εφύγρανση του κόλπου. Συνήθως συστήνονται 3 θεραπείες με διάστημα ενός μήνα μεταξύ τους. Ωστόσο, πόσες συνεδρείες θα χρειαστούν εξαρτάται από την κλινική κατάσταση της γυναίκας.

Μαριλία Νικολαϊδου M.D, M.Sc Μαιευτήρας- Χειρουργός Γυναικολόγος