Ενδοκρινολογία Δέρματος και Διατροφή – Dr. med. Ελευθερία Πειρουνάκη Eνδοκρινολόγος – Διαβητολόγος

Το δέρμα μας είναι το μέρος του σώματός μας που έρχεται σε άμεση επαφή με το περιβάλλον και καλύπτει τον ανθρώπινο οργανισμό. Πολλοί όμως δε γνωρίζουv πως αποτελεί και αυτό ένα όργανο και μάλιστα το μεγαλύτερο που διαθέτει ο άνθρωπος.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η σχέση του δέρματος με το ενδοκρινολογικό σύστημα, δηλαδή με τις ορμόνες! Πιο συγκεκριμένα, έχει αποδειχθεί τα τελευταία χρόνια πως το δέρμα μας διαθέτει από μόνο του μηχανισμούς με τους οποίους μπορεί να χρησιμοποιεί τα συστατικά των φαγητών, για να παράγει ορμόνες και άλλες ουσίες που μπορεί να έχουν ορμονική δράση. Επιπλέον, μπορεί να μεταβολίζει ορμόνες και να παράγει μεταβολίτες με πιθανή συστηματική λειτουργία. Η τοπική χρήση από την ιατρική οιστρογόνων, ανδρογόνων, κορτικοστεροειδών και ρετινοείδων εδώ και χρόνια είναι ένα απλό παράδειγμα αυτού.

Ο πιο γνωστός ενδοκρινής παράγοντας που παράγεται από το δέρμα είναι η βιταμίνη D. Περίπου το 90 % όλης της βιταμίνης D που παράγει το ανθρώπινο σώμα φτιάχνεται στο δέρμα μέσω της UV ακτινοβολίας. H σπουδαιότητα της βιταμίνης D, αποδεικνύεται από το γεγονός πως η έλλειψή της έχει συσχετιστεί μεταξύ άλλων με νευρολογικές ασθένειες, όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας, με τη λεύκη και άλλα αυτοάνοσα νοσήματα, με καρδιαγγειακά νοσήματα καθώς και με την εμφάνιση διαφόρων ειδών καρκίνου.

Η έλλειψη οιστρογόνων, η περίσσεια ανδρογόνων, ο χαμηλός σίδηρος, οι χρόνιες παθήσεις, το υψηλό σάκχαρο ανήκουν στους ενδογενείς παράγοντες που επηρεάζουν αρνητικά το δέρμα.  Ακολουθούν κάποια παραδείγματα που αποδεικνύουν την συσχέτιση των ενδοκρινολογικών ορμονών και του δέρματος!

• Χαρακτηριστικές δερματοπάθειες εμφανίζονται σε μεταβολικές/ενδοκρινολογικές διαταραχές όπως αυτές του θυροειδούς αδένα και του μεταβολισμού της πορφυρίνης.
• Η ανορεξία, μία νόσος που εμφανίζεται όλο και συχνότερα στις μέρες μας, εμφανίζει επίσης «δερματικά σημάδια» (υπερμελάγχρωση, παρωνυχία, ακροκυάνωση, πετέχειες, ακμή κ.ά.).
• Τελευταία έχει διαπιστωθεί μια σχέση μεταξύ της εντερικής χλωρίδας και της ατοπικής δερματίτιδας. Συγκεκριμένες καλλιέργειες προβιοτικών έχει αποδειχθεί πως επηρεάζουν θετικά τη μεταβολική λειτουργία της εντερικής χλωρίδας και κάποια  από αυτά μπορούν να τροποποιήσουν το ανοσολογικό σύστημα, τόσο τοπικά όσο και συστηματικά, βελτιώνοντας τους μηχανισμούς άμυνας του οργανισμού.
• Σε μειωμένη παραγωγή κορτιζόλης από τα επινεφρίδια, μπορεί να συναντήσουμε αρκετά συχνά μελάγχρωση του δέρματος ή και ρυτίδες με μαύρη αύλακα (λόγω της αυξημένης παραγωγής ACTH και MSH από την υπόφυση – νόσος Addison).
• Γνωστή είναι και η σχέση των αντοδειξωτικών ουσιών με την υγεία του δέρματος. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει μια έρευνα του 2016 που εξέτασε τη σχέση των αντιοξειδωτικών ουσιών όπως το σελήνιο, η L-καρνιτίνη, η βιταμίνη E, η βιταμίνη C και το CοQ10 με τη γονιμότητα σε άντρες. Συστηματική χορήγησή τους για 3 έως 6 μήνες έδειξε αύξηση της ποσότητας, της κινητικότητας και της μορφολογίας του σπέρματος.

Η γήρανση του δέρματος επέρχεται τόσο από ενδογενείς όσο και εξωγενείς παράγοντες. Οι εξωγενείς περιλαμβάνουν την υπεριώδη ακτινοβολία του ηλίου, την ατμοσφαιρική ρύπανση, την κακή διατροφή και το κάπνισμα που οδηγούν σε δερματικές βλάβες και βαθιές ρυτίδες.

Η διατροφή είναι ένας πολύ σημαντικός παράγοντας που επηρεάζει την υγεία του δέρματος. Διατροφικές έλλειψεις βιταμινών και ιχνοστοιχείων μπορεί να οδηγήσουν σε τριχόπτωση, «γερασμένο» δέρμα, απώλεια της φρεσκάδας του δέρματος και εύθραυστα νύχια. Η ακμή και η κυτταρίτιδα σχετίζονται επίσης με συγκεκριμένες διατροφικές συνήθειες.

Είναι, λοιπόν, σαφές πως όσες εξωτερικές ενέργειες βελτίωσης της δερματικής εμφάνισης και αν γίνονται μέσω τεχνικών, ενέσεων, τοπικών θεραπειών, αλοιφών κ.ά. δε θα έχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα εάν ο ίδιος ο οργανισμός νοσεί.

Συμπερασματικά, για να έχουμε μια ριζική αντιμετώπιση των προβλημάτων του δέρματος, συνίσταται ένας πλήρης ενδοκρινολογικός έλεγχος.

Μήπως τελικά το μυστικό της υγείας και της ομορφιάς κρύβεται μέσα στον ίδιο μας τον οργανισμό;

Bιβλιογραφία

1. Khalid AlGhamdi et al. Indian J Dermatol Venereol Leprol. Nov-Dec 2013,Int J Reprod Biomed. 2016 Dec; 14(12): 729–736.
2. Sedigheh Ahmadi, M.Sc.,Reihane Bashiri, M.Sc.,Akram Ghadiri-Anari, M.D. and Azadeh Nadjarzadeh, Ph.D, Int J Reprod Biomed. 2016 Dec; 14(12): 729–736.
3. Prebiotics and probiotics in atopic dermatitis, Emilia Rusu,Georgiana Enache,Raluca Cursaru,^, Alexandra Alexescu,Raluca Radu,Oana Onila,Teodora Cavallioti,Florin Rusu, Mihaela Posea,Mariana Jinga and Gabriela Radulian^,,  Exp Ther Med. 2019 Aug; 18(2): 926–931.

Dr. med. Ελευθερία Πειρουνάκη
Ενδοκρινολόγος-Διαβητολόγος-Μεταβολισμός
Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου LMU Μονάχου Γερμανίας
Συνεργάτης των Νοσοκομείων Υγεία, Μητέρα
Υπεύθυνη Ενδοκρινολογίας/Διαβητολογίας/Μεταβολισμού
Katsianos Athens Medical Center
Στεφάνου Σαράφη 3, Ηλιούπολη
Τηλ 2114110548, www.kamc.gr