Ενδομητρίωση: Η πάθηση με τα πολλά πρόσωπα – ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΡΤΣΙΝΕΒΕΛΟΣ, Μαιευτήρας-Γυναικολόγος

Ενδομητρίωση: Η πάθηση με τα πολλά πρόσωπα

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΡΤΣΙΝΕΒΕΛΟΣ, MD, PhD

Μαιευτήρας-Γυναικολόγος

Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών

Εξειδικευθείς στην

Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή

& Ελάχιστα Επεμβατική Χειρουργική

Επιστημονικός Συνεργάτης

Μονάδας Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής

Institute of LIFE ΜΗΤΕΡΑ

Τι είναι η ενδομητρίωση;

Είναι μία πάθηση της αναπαραγωγικής ηλικίας και χαρακτηρίζεται από την παρουσία εκτός της μήτρας ενδομητρίου, δηλαδή του ιστού, που φυσιολογικά επικαλύπτει το εσωτερικό της μήτρας.

Ποια όργανα συνήθως αφορά;

Οι συνηθέστερες εντοπίσεις αφορούν τις ωοθήκες, τις σάλπιγγες και το περιτόναιο δηλαδή τον υμένα που επικαλύπτει την γυναικεία πύελο. Σπανιότερα, η ενδομητρίωση μπορεί να εντοπίζεται σε άλλα όργανα εκτός της πυέλου.

Ποια είναι η συχνότητά της;

Αφορά το 5-7% των γυναικών στο γενικό πληθυσμό. Ωστόσο, στις υπογόνιμες ασθενείς ανευρίσκεται σε συχνότητα 20-40%, ενώ στις γυναίκες με χρόνιο πυελικό άλγος αυτή ξεπερνά το 70%!

Ποια είναι η αιτιολογία της;

Η αιτιολογία της είναι άγνωστη. Συχνά αναφέρεται ως «νόσος των θεωριών» με την έννοια ότι κατά καιρούς έχουν προταθεί πολλές θεωρίες στην προσπάθεια να ερμηνεύσουν την παθογένεση της νόσου. Έχουν ενοχοποιηθεί ανατομικοί, ορμονικοί, ανοσολογικοί και γενετικοί παράγοντες, ενώ κανένας από αυτούς μεμονωμένα δεν δύναται να ερμηνεύσει την εκδήλωση όλων των μορφών της νόσου.

Με απλά λόγια, τι προκαλεί η ενδομητρίωση;

Το έκτοπο (εκτός της μήτρας) ενδομήτριο της ενδομητρίωσης συνεχίζει να λειτουργεί, όπως και το φυσιολογικό (εντός της μήτρας) ενδομήτριο στον εμμηνορρυσιακό κύκλο, να «χτίζεται» πριν την ωοθυλακιορρηξία και να «γκρεμίζεται» κατά την περίοδο. Ωστόσο, σε αντίθεση με την περίοδο, το παραγόμενο αίμα της ενδομητρίωσης δεν βρίσκει διέξοδο έξω από το σώμα, παγιδεύεται και δημουργεί ποικίλες εκδηλώσεις. Όταν η εντόπιση βρίσκεται στις ωοθήκες, το παγιδευμένο αίμα δημιουργεί ενδομητριωσικές κύστεις με σκούρο αιματηρό περιεχόμενο, γνωστές ως σοκολατοειδείς κύστεις ή ενδομητριώματα. Οι γύρω από την ενδομητριωσική εστία ιστοί είναι δυνατόν να επηρεαστούν αναπτύσσοντας ουλώδη ιστό και συμφύσεις, δηλαδή ινώδεις ταινίες που μπορεί να οδηγήσουν σε συγκολλήσεις μεταξύ των οργάνων της πυέλου.

Ποια είναι τα συμπτώματα που τη συνοδεύουν;

Η ενδομητρίωση συχνά προκαλεί πυελικό πόνο, που σχετίζεται με την περίοδο (δυσμηνόρροια) ή την σεξουαλική επαφή (δυσπαρεύνεια), αν και δύναται να εκδηλώνεται ως πόνος μη σχετιζόμενος με τον κύκλο (χρόνιος πυελικός πόνος). Στην τελευταία περίπτωση ο πόνος μπορεί να εκδηλώνεται κατά την ούρηση ή την αφόδευση. Σε κάποιες γυναίκες μπορεί να προκαλεί μηνορραγία (αυξημένη ποσότητα αίματος στην περίοδο ή μεγάλη διάρκεια περιόδου) ή μητρορραγία (μη αναμενόμενη αιμορραγία εκτός περιόδου). Η ενδομητρίωση συχνά σχετίζεται με υπογονιμότητα, και μία σημαντική μερίδα γυναικών θα ανακαλύψουν την πάθηση κατά τον έλεγχο για δυσκολία επίτευξης εγκυμοσύνης. Τέλος πιο σπάνιες εκδηλώσεις μπορεί να είναι το αίσθημα κόπωσης, η διάρροια, η δυσκοιλιότητα, το φούσκωμα στην κοιλιά και η ναυτία, ιδίως κατά την εμμηνορρυσία.

Πότε παύει η ενδομητρίωση να αποτελεί πρόβλημα για τη γυναίκα;

Τα συμπτώματα της ενδομητρίωσης παύουν να υπάρχουν και η ενδομητρίωση υφίεται παροδικά στην εγκυμοσύνη, και οριστικά στην εμμηνόπαυση, εκτός εάν η γυναίκα λαμβάνει ορμόνες (οιστρογόνα), ως θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης, οπότε διατηρούνται.

Ποιοι είναι οι επιδημιολογικοί παράγοντες που αυξάνουν την πιθανότητα εκδήλωσης ενδομητρίωσης;

Η ατοκία

Η έναρξη περιόδου σε μικρή ηλικία

Η εμμηνόπαυση σε μεγάλη ηλικία

Οι μικροί εμμηνορρυσιακοί κύκλοι (<27 ημέρες)

Το μειωμένο σωματικό βάρος

Η κατανάλωση αλκοόλ

Η παρουσία μελών στην οικογένεια με ενδομητρίωση (μητέρα, θεία, αδερφή)

Οι συγγενείς ανωμαλίες διαπλάσεως της μήτρας ή άλλες καταστάσεις, που εμποδίζουν την ομαλή έξοδο του αίματος της περιόδου

Ποια είναι η σχέση της ενδομητρίωσης με την υπογονιμότητα;

Η σχέση της ενδομητρίωσης με την υπογονιμότητα είναι γνωστή αρκετά χρόνια τώρα. Η δημιουργία συμφύσεων στην πύελο, που δύνανται να επηρεάσουν την διαβατότητα ή την κινητικότητα των σαλπίγγων και η μείωση των ωοθηκικών εφεδρειών σε ωοθυλάκια και συνεπώς ωάρια από την ανάπτυξη ενδομητριωμάτων στις ωοθήκες, ειδικά στις περιπτώσεις ανάγκης χειρουργικής εξαίρεσης αυτών, αποτελούν τους συνηθέστερους λόγους υπογονιμότητας. Η πιθανή επίδραση της ενδομητρίωσης στην ποιότητα των ωαρίων και των δημιουργούμενων εμβρύων καθώς και στο εμφυτευτικό δυναμικό του ενδομητρίου έχουν επίσης προταθεί ως λόγοι.

Οι νέες κοπέλες που θα διαγνωσθούν με μέτρια ή σοβαρή ενδομηρίωση θα πρέπει να ενημερωθούν για τις πιθανές συνέπειες στη γονιμότητά τους και να παρακινηθούν να μην καθυστερήσουν την απόκτηση παιδιού. Εναλλακτικά, προτείνεται η κρυοσυντήρηση ωαρίων με τις σύγχρονες τεχνικές της εξωσωματικής γονιμοποίησης, ως μέθοδος για την διατήρηση της γονιμότητας στο μέλλον.

Υπάρχει αντιμετώπιση;

Ναι υπάρχει, και είναι φαρμακευτική και χειρουργική.

Η φαρμακευτική περιλαμβάνει τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα για την ύφεση του πόνου που τη συνοδεύει, καθώς και ορμονικά σκευάσματα για την αιτιολογική αντιμετώπιση της νόσου, όπως το αντισυλληπτικό δισκίο, τα προγεστερινοειδή (προγεσταγόνα) και τους GnRH-αγωνιστές (GnRH-ανάλογα). Η νταναζόλη, ένα παλαιότερο ορμονικό σκέυασμα, χρησιμοποιείται σπάνια σήμερα.

Η χειρουργική αντιμετώπιση σήμερα είναι συνήθως λαπαροσκοπική και απαιτεί εξειδίκευση στην ελάχιστα επεμβατική χειρουργική (υστεροσκόπηση-λαπαροσκόπηση). Αποσκοπεί στην αφαίρεση ή καταστροφή των ενδομητριωσικών εστιών. Το είδος και η έκταση του χειρουργείου θα εξαρτηθεί από την έκταση της νόσου, αλλά και από την επιθυμία της γυναίκας και το αν έχει ολοκληρώσει την οικογένειά της. Συνήθως, περιλαμβάνει την αφαίρεση του ενδομητριώματος (σοκολατοειδής κύστη ωοθήκης), τη λύση των πυελικών συμφύσεων, και την αφαίρεση ή την καταστροφή-εξάχνωση των ενδομητριωσικών εστιών του περιτοναίου. Σε γυναίκες προχωρημένης αναπαραγωγικής ηλικίας, που έχουν ολοκληρώσει την οικογένειά τους και εκδηλώνουν έντονα συμπτώματα, πιο ριζικές χειρουργικές επεμβάσεις δύνανται να προταθούν.

Ιατρείο

Ήβης 4, Μαρούσι, 15124

Τηλ. 210 6924650

Κιν. 6973997171

Email: partsiobgyn@yahoo.com