Φωτογήρανση: Πρόληψη και προστασία!

Ποιοι παράγοντες προκαλούν γήρανση του δέρματος και πως μπορούμε να τους αποφύγουμε. Είναι το κάπνισμα παράγοντας γήρανσης της επιδερμίδας μας; Παίζει ρόλο το γονίδιο και η ηλικία; Ο ρόλος των δερμοκαλλυντικών. Από την επιστημονική τεκμηρίωση στην πρακτική εφαρμογή. Σε όλα αυτά τα ερωτήματα απαντά στο Ciao magazine ο δερματολόγος Δρ. Παναγής Πολυζώης.
 
-Γιατρέ, για τον απλό πολίτη το δέρμα είναι ο καθρέφτης του οργανισμού. Ειδικά για εμάς τις γυναίκες το δέρμα αποτελεί διαβατήριο ομορφιάς και υγείας.
 
Πολύ σωστά το θέτετε, το δέρμα αποτελούσε από πάντα τον καθρέφτη της υγείας και της ομορφιάς (κόσμηση). Ένα υγιές και λαμπερό δέρμα είναι δικαίωμα αλλά και κληρονομιά (γονιδίωμα) που πρέπει να το προφυλάσσουμε και να το προσέχουμε όσο οποιοδήποτε άλλο όργανο. Χρήζει ιδιαίτερης προσοχής μιας και είναι όργανο πρώτης γραμμής (μας προφυλάσσει από το περιβάλλον). Ο ρόλος του βέβαια είναι πιο σύνθετος και σημαντικός (ενδοκρινολογικός, νευρολογικός, ανοσολογικός) αλλά ας επικεντρωθούμε στα πιο απτά.
 
-Τί εννοούμε λέγοντας φωτογήρανση, σε ποια μέρη του σώματος εμφανίζεται και ποιοι παράγοντες ενοχοποιούνται για την δημιουργία της;
 
Φωτογήρανση: η γήρανση που επέρχεται από το φως και πιο συγκεκριμένα από την υπεριώδη ακτινοβολία (UVC). Εμφανίζεται κυρίως στις φωτοεκτεθειμένες ανατομικές περιοχές και κυρίως στα σημεία που οι ακτίνες του ήλιου πέφτουν κάθετα (ηλιακές ταράτσες) όπως τριχωτό της κεφαλής, ράχη ρινός, κάτω χείλος, πτερύγιο ωτός. Οι ακτίνες αυτές προκαλούν γονιδιοτοξικό στρες και μεταβάλλουν την ισορροπία της κυτταρικής αυτοφαγίας.
 
-Έχει να κάνει με το γονίδιο, το περιβάλλον, την ηλικία ή με τον τρόπο ζωής μας;
 
Έχει να κάνει με 3 μεγάλες κατηγορίες: 1. Γενετική 2. Επιγενετική 3. Περιβαλλοντική. Τα γονίδια, όσο κι αν ακούγεται περίεργο, παίζουν ρόλο στην γήρανση μόνο κατά 15 -20%, το υπόλοιπο είναι ο τρόπος που επιλέγουμε να ζούμε.
 
-Ποια τα σημάδια φωτογήρανσης και πως γίνεται η διάγνωση;
 
Ανάλογα με την ηλικία του ατόμου και την ποσότητα έκθεσης στους εξωγενείς παράγοντες (περιβάλλον) αυξάνεται και η αλλοίωση της ποιότητας του δέρματος. Αναφέρομαι σε ρυτίδες (κυρίως τις στατικές), ανομοιομορφία στην μελάγχρωση, στα αγγεία, χαλάρωση και τέλος πτώση. Η διάγνωση γίνεται κλινικά, αλλά για περεταίρω τεκμηρίωση (κυρίως για λόγους έρευνας) μπορεί να γίνει χρήση μηχανημάτων που μετράνε τον δείκτη ανοσφθορισμού του δέρματος, ώστε να γίνει καταμέτρηση της ποσότητας του κολλαγόνου.
 
-Ποια είναι η επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας στο δέρμα και ποια η επίδραση του καπνίσματος; Αποτελούν παράγοντες κινδύνου;
 
Όπως αναφέραμε προηγουμένως η ηλιακή ακτινοβολία επιταχύνει την δερματική γήρανση. Οι υπεριώδεις ακτινοβολίες μπορούν να βλάψουν ανεπανόρθωτα το DNA και να προκληθούν αλλαγές στην ομαλή λειτουργεία των κυττάρων που μπορεί να οδηγήσουν ακόμα και σε καρκίνο του δέρματος. Το κάπνισμα αυξάνει την συγκέντρωση των μεταλλοπρωτεασών στο χόριο, που με την σειρά τους αποδομούν το κολλαγόνο (χαρακτηριστικό παράδειγμα οι περιστοματικές ρυτίδες).
 
-Τί γνωρίζουμε για το μελάνωμα; Αληθεύει πως όσο πιο πολλά εγκαύματα συσσωρεύουμε μέχρι την ηλικία των 20 τόσο πιο αυξημένη πιθανότητα έχουμε να αναπτύξουμε μελάνωμα;
 
Ανοίγουμε μεγάλο κεφάλαιο που χρήζει ιδιαίτερης ανάλυσης, φοβάμαι πως δεν θα τα καταφέρουμε σε μερικές γραμμές. Πάραυτα, σωστά αναφέρατε πως η συσσώρευση εγκαυμάτων σε νεαρή ηλικία αποτελεί έναν σημαντικό παράγοντα κινδύνου ανάπτυξης μελανώματος σε πιο ώριμη ηλικία. Παίζουν βέβαια ρόλο και γενετικοί παράγοντες (ιστορικό μελανώματος στην οικογένεια). Το μελάνωμα είναι μακράν ο πιο επιθετικός καρκίνος που γνωρίζουμε και δεν αφορά μόνο το δέρμα (οφθαλμοί, βλεννογόνοι… ). Μου δίνετε πάσα να αναφερθώ στον προσφάτως απελθόντα μήνα Μάϊο “Δερμάϊο” και στην σημασία της πρόληψης καρκίνων του δέρματος και κυρίως του μελανώματος.
 
-Ποια η χρησιμότητα της βιταμίνης D στην βελτίωση του δέρματος;
 
Η Βιταμίνη D είναι από δεκαετίες γνωστό πως συνδράμει στην ομοιόσταση του ασβεστίου και του φωσφόρου και επομένως στην συντήρηση μιας σωστής σκελετικής αρχιτεκτονικής. Τα τελευταία χρόνια όμως αποσαφηνίστηκε και ο εξωσκελετικός της ρόλος. Αναφέρομαι στην ρύθμιση του κυτταρικού πολλαπλασιασμού και του ανοσοποιητικού. Το δέρμα δεν μπορεί να μένει αδιάφορο στα ευεργετικά της οφέλη. Ο ήλιος είναι απαραίτητος στην ενεργοποίησή της.
 
– Ποιος ο ρόλος των δερμοκαλλυντικών στην προστασία του
 
δέρματός μας; Ποια τα μέτρα προφύλαξής μας τώρα το καλοκαίρι;
 
Να αποφεύγουμε τον ήλιο από τις 11:00 μέχρι και τις 15:00. Να θυμηθούμε πως ο ήλιος ακόμα και κάτω από τις ομπρέλες είναι βλαβερός. Πάντα αντηλιακή προστασία με φυσικά (στα παιδιά) και χημικά φίλτρα (στους μεγαλύτερους). Σχεδόν όλες οι σύγχρονες φαρμακευτικές εταιρείες διαθέτουν τεχνολογία προστασίας του δέρματος και διασφάλισης του δερματικού φραγμού με αποτέλεσμα μείωσης του αριθμού των βλαβών του DNA και του κυτταρικού στρες.
 
Σας εύχομαι ένα υγιές και ξέγνοιαστο καλοκαίρι
 
Συνέντευξη στη Νίκη Μουσαμά
 
Παναγής Ζ. Πολυζώης
 
Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος