Γεώργιος Αθ. Σκάρπας – Ρομποτικά Συστήματα και Σύγχρονες Τεχνολογίες στην Ολική Αρθροπλαστική/Αντικατάσταση του Γόνατος

Ρομποτικά Συστήματα και Σύγχρονες Τεχνολογίες στην Ολική Αρθροπλαστική/Αντικατάσταση του Γόνατος: Η εξέλιξη που εκτοξεύει το λειτουργικό αποτέλεσμα.

Δρ. Γεώργιος Αθ. Σκάρπας

Η οστεοαρθρίτιδα του γόνατος αποτελεί τη μεγάλη μάστιγα της σύγχρονης εποχής, καθώς μειώνει τη λειτουργικότητα του ατόμου, περιορίζει την κίνηση και οδηγεί σε απώλεια της φυσιολογικής ζωής με έντονο αντίκτυπο στην καθημερινότητα των ασθενών. Παράλληλα αποτελεί και πρόκληση για τον ορθοπαιδικό χειρουργό, όσον αφορά την εφαρμογή νέων ελάχιστα επεμβατικών ρομποτικών τεχνικών, συμβατών με την αξιοποίηση της τεχνολογίας προς όφελος του ανθρώπου. Σύμφωνα με διεθνείς μελέτες, ως το 2030, το ένα τρίτο των περιπτώσεων αρθροπάθειας γόνατος θα αφορά άτομα παραγωγικής ηλικίας 45-64 ετών, γεγονός που δημιουργεί επιτακτική ανάγκη για μακροχρόνια αντιμετώπιση της νόσου με βελτιστοποίηση των αποτελεσμάτων.

Η χρήση των ρομποτικών συστημάτων στην ολική αρθροπλαστική του γόνατος, οδηγεί σε έναν ιδεώδη μετεγχειρητικό άξονα, ακριβέστερη τοποθέτηση των προθέσεων καθώς και στην ιδανικότερη σταθερότητα με εξισορρόπηση των μαλακών μορίων και συνδέσμων. Τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί αρκετές ρομποτικές πλατφόρμες με διαφορετικά χαρακτηριστικά και διεγχειρητική αξιολόγηση αλλά πάντα με έμφαση στην ταχύτερη αποκατάσταση του ασθενούς και την μετεγχειρητική του ικανοποίηση. Ο συνδυασμός δε, με την τεχνολογία εικονικής/επαυξημένης πραγματικότητας (virtual/augmented reality) και της δυνατότητας παραγωγής εξατομικευμένων αρθροπλαστικών προθέσεων (custom–made) μας εξασφαλίζει τη δυνατότητα ενός εξαιρετικού τελικού αποτελέσματος όσον αφορά τη λειτουργικότητα της άρθρωσης, την επιβίωση των υλικών για το μέγιστο των προδιαγραφών τους και βέβαια την απόλυτη ευχαρίστηση του ασθενούς.

Με τον όρο ρομποτικό σύστημα/πλατφόρμα αναφέρουμε ένα σύστημα ηλεκτρονικού υπολογιστή με μηχανικό μοχλοβραχίονα, ικανό να συνεργάζεται με το περιβάλλον και που με τη βοήθεια ειδικών αισθητήρων παρέχει πληροφορίες κάθε στιγμή σε λογισμικό πραγματικού χρόνου, ενώ ταυτόχρονα λαμβάνει αντίστοιχες πληροφορίες, που καθορίζουν τις επόμενες κινήσεις του. Η ιστορία της χρήσης του, ξεκινά το 1989, με την ανάπτυξη εταιρειών με σκοπό τη χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας στη χειρουργική γενικά. Στην ορθοπαιδική και ειδικά στην αρθροπλαστική του γόνατος το πρώτο ολοκληρωμένο ρομποτικό σύστημα εφαρμόζεται το 2007 κι από τότε εξελίσσεται συνεχώς, ενώ αναπτύχθηκαν πολλές ακόμα ψηφιακές πλατφόρμες κι απεικονιστικά εργαλεία πλοήγησης, με αποτέλεσμα ο χειρουργός να διαθέτει μια τεράστια γκάμα επιλογών.

Έτσι θα πρέπει να γίνει διάκριση των προσφερόμενων συστημάτων σε παθητικά ρομποτικά συστήματα πλοήγησης που μπορεί να βασίζονται σε στερεοσκοπική απεικόνιση με προεγχειρητικό έλεγχο με αξονική τομογραφία και διεγχειρητική ακτινοσκόπηση ή με απλή χρήση ανατομικών οδηγών σημείων σε πραγματικό χρόνο (real time), και σε ενεργητικά ρομποτικά συστήματα με ενσωματωμένο βραχίονα στα οποία υπάρχει αρμονική συνεργασία του χειρουργού με το ρομπότ διεγχειρητικά και λειτουργούν με άμεση χειραγώγηση του βραχίονα κι εφαρμογή-παρακολούθηση του σχεδιασμού που έχει εκπονηθεί προεγχειρητικά με ή χωρίς τη διενέργεια αξονικής/μαγνητικής τομογραφίας (ανάλογα με το σύστημα).

Πρέπει να τονιστεί ότι η συγκεκριμένη τεχνολογία είναι κατάλληλη για ορθοπαιδικές επεμβάσεις, με δεδομένο ότι τα οστά, σε αντίθεση με τα μαλακά μόρια, είναι λιγότερο ευεπίφορα σε παραμόρφωση όταν πιέζονται, ενώ παράλληλα αυξάνει την ακρίβεια της εμφύτευσης και τοποθέτησης των προθετικών υλικών στην αντικατάσταση του γόνατος.

Ειδικότερα με τη χρήση των ρομποτικών τεχνικών έχουμε: 1. Ακρίβεια στις οστεοτομίες, 2. Διατήρηση ικανοποιητικού οστικού υποστρώματος, 3. Σημαντικά μικρότερες τομές- ελάχιστη επεμβατικότητα στο χειρουργικό τραύμα, 4. Εξάλειψη μετεγχειρητικού πόνου, 5. Ελαχιστοποίηση της απώλειας αίματος μετεγχειρητικά, 6. Ταχύτερη αποκατάσταση, 7. Χρόνο νοσηλείας 1-2 ημέρες, 8. Μείωση του χειρουργικού χρόνου-κόπωσης του χειρουργού, 9. Ελάττωση των περιεγχειρητικών επιπλοκών και 10. Περιορισμό του εμπλεκόμενου προσωπικού στη χειρουργική αίθουσα. Στο μέλλον με την έρευνα που διεξάγεται και την εξέλιξη που αναμένουμε να επιφέρει, θεωρείται βέβαιο ότι θα γίνει πραγματικότητα η δυνατότητα να διενεργείται η επέμβαση από το χειρουργό ακόμα κι από μακρινή απόσταση!

Επιπλέον η αναβαθμισμένη πλατφόρμα για πολλαπλές εφαρμογές, το βελτιωμένο λογισμικό που μειώνει το χρόνο εκπαίδευσης, η ειδική εργαλειοσειρά για ελαχιστα επεμβατικές εφαρμογές, ο εύκολος έλεγχος του βραχίονα που μιμείται τη φυσική κίνηση του χειρουργού και ο εργονομικός σχεδιασμός της συσκευής λειτουργούν ευοδοτικά στην επιλογή της χρήσης του συστήματος για τις παραπάνω επεμβάσεις, ενώ η σωστή ενημέρωση του κοινού, η μείωση του συνολικού κόστους σε σχέση και με τα πλεονεκτήματα που εξασφαλίζει η μέθοδος, λειτουργούν ευεργετικά για τον ασθενή.

Συμπερασματικά τα ως σήμερα αποτελέσματά φαίνονται να είναι παραπάνω από ικανοποιητικά. Αποτελεί ελάχιστα επεμβατική μέθοδο απόλυτα ανεκτή από τον ασθενή. Τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα, τα κλινικά και ακτινολογικά αποτελέσματά μας είναι άριστα. Η διαδικασία εξατομικεύεται ανάλογα με τις ιδιαίτερες ανάγκες του κάθε ασθενούς και ακολουθείται ειδικό πρόγραμμα ταχείας νοσηλείας (fast track) κι αποκατάστασης. Η ακρίβεια των οστεοτομιών, η ιδεώδης τοποθέτηση των εμφυτευμάτων, ο βέλτιστος μετεγχειρητικός άξονας και η ιδανική σταθερότητα της άρθρωσης με ταυτόχρονη μείωση του αριθμού των επιπλοκών δημιουργούν ένα κλινικό-λειτουργικό αποτέλεσμα απαράμιλλο, για το οποίο η χειρουργική μας ομάδα με την εμπειρία και την ειδική της εκπαίδευση, μπορεί να εγγυηθεί την επιτυχία του.

Δρ. Γεώργιος Αθ. Σκάρπας

Διευθυντής Ορθοπαιδικής Κλινικής Αθλητικών Κακώσεων & Αναγεννητικής Ιατρικής

Νοσοκομείο ΜΗΤΕΡΑ, Όμιλος HHG