Γεωργουσόπουλος: «Βιασμοί λεκτικοί, ηθικοί, σωματικοί είναι αρχαιόθεν εγγεγραμμένοι στο θεατρικό DNA»!

O Κώστας Γεωργουσόπουλος υπογράμμισε ότι κακοποιητικές συμπεριφορές σαν αυτές που αποκαλύφθηκαν πρόσφατα στο θέατρο και προκάλεσαν σάλο, καταγράφονταν και παλαιότερα.

Ο βραβευμένος συγγραφέας και φημισμένος κριτικός του θεάτρου, Κώστας Γεωργουσόπουλος έκανε μία ιστορική αναδρομή σε «παραδόσεις» και τρομακτικές «τελετές» υποδοχής των νέων ηθοποιών από παλαιότερους πρωταγωνιστές.

Κατά τον ίδιο τα πράγματα είναι καλύτερα στις ημέρες μας αλλά χωρίς να έχουν εκλείψει οι δυσάρεστες καταστάσεις.

Ο Γεωργουσόπουλος έγραψε ένα αποκαλυπτικό άρθρο στα «Νέα Σαββατοκύριακο». Είναι το εξής: «Στην ελληνική σκηνή υπήρχε μια ‘τρομερή’ εθιμική τελετή υποδοχής ενός νέου ηθοποιού στη σκηνή από τους έμπειρους συναδέλφους του.

Όταν πρωτοανέβαινε στο σανίδι, του σκάρωναν καψώνια (έφευγαν από τη σκηνή, δεν του απαντούσαν στις ατάκες, λέγανε τα λόγια του, αφήνοντάς τον άφωνο και ξεκρέμαστο, του τραβούσαν την καρέκλα, του λύναν τα κορδόνια των παπουτσιών!).

Σκοπός, να δοκιμάσουν, τάχα, την ετοιμότητά του, την ευφυΐα του και την αυτοσχεδιαστική του εφευρετικότητα.

Υπάρχουν στην ιστορία του θεάτρου μας νέοι που έπαθαν νευρικό κλονισμό, που εγκατέλειψαν το θέατρο ή αντέδρασαν και ξεπέρασαν την παγίδα, έλαβαν τα διαπιστευτήρια και εντάχθηκαν στη συντεχνία.

Απάνθρωπο έθιμο αλλά παλιότερα ευρέως διαδεδομένο. Ανάλογες πρακτικές ήταν ο έμπειρος ηθοποιός να αλλάζει τα λόγια του και να αποσυντονίζει τον νεαρό συμπαίχτη. Συχνά μιλούσαν ταυτόχρονα ή συνομιλούσαν συνωμοτικά με άλλο πρόσωπο επί σκηνής, αγνοώντας τον συνομιλητή του έργου.

Το ‘Αλαλούμ’ εξαφάνισε ευαίσθητους νέους από το επάγγελμα ή έχρισε πρωταγωνιστές, εκείνους που με θράσος είχαν την ετοιμότητα να αυτοσχεδιάσουν και, συχνά, να αντεπιτεθούν με τα ίδια μέσα στον έμπειρο! Αν σκεφτεί κανείς πως όλα αυτά θυμίζουν ζούγκλα, θα είναι μέσα στα πράγματα.

Ήταν, όμως, τραυματικά εγκληματική, όταν η, τάχα μου, μυητική διαδικασία ξεκινούσε από τα καμαρίνια, τις πρόβες και τις περίφημες ακροάσεις. Εκεί νέοι ηθοποιοί, ανεξαρτήτως φύλου, υποχρεούντο σε ταπεινώσεις, εξευτελισμούς και, βεβαίως – βεβαίως, σεξουαλικές προσβολές έως και βιασμούς.

Σε αυτή την περίπτωση λειτουργούσε το σύνδρομο της εξουσιαστικής επιβολής, λόγω θέσεως, εργασιακής εξάρτησης, δημοφιλίας και επαγγελματικών προοπτικών, με σύνηθες επακόλουθο ωμούς εκβιασμούς, βιασμούς, ταπεινώσεις.

Παλιότερα αυτή η συμπεριφορά ήταν σχεδόν ‘θεσμική’ στο θέατρο, σήμερα έχει μάλλον ελαττωθεί, αλλά δεν έχει πλήρως εξαφανιστεί, ακόμη και σε επίσημα, επιχορηγούμενα από το κράτος ή τους δήμους θεατρικά σχήματα.

Και σήμερα αντιδρούν, και συχνά βίαια, οι νέοι καλλιτέχνες που διαθέτουν άλλου είδους κοινωνική αγωγή και διατίθενται ποικίλα κέντρα να απευθυνθούν.

Παρ’ όλ’ αυτά, ένας νέος καλλιτέχνης που υφίσταται μια τέτοιου είδους απαξίωση πνευματική, ηθική ή σωματική, διστάζει να διαμαρτυρηθεί δημόσια, διότι φοβάται ότι θα λειτουργήσει μια ιδιότυπη ‘ομερτά’ στον επαγγελματικό χώρο του θεάτρου, όπου τα σχήματα είναι συνεχώς μεταβαλλόμενα κατά τρόπο κυκλικό!

Βέβαια, η όποια κακοποίηση με λεκτική, χειρονομημένη ή σεξουαλική μέθοδο δεν συναντάται μόνο στο θέατρο.

Όλο το επαγγελματικό φάσμα, δημόσιο, ιδιωτικό ή εκκλησιαστικό, από την εκπαίδευση έως τον στρατό και από το γραφείο έως το εργοστάσιο και σε όλο το ηλικιακό φάσμα, από προεφήβους, εφήβους, μαθητές, φοιτητές, υπαλλήλους, καλλιτέχνες και στρατιώτες έχει, σ’ όλους λίγο – πολύ γνωστό, να παρουσιάσει τέτοια σύνδρομα εκμετάλλευσης ανθρώπων από άλλους ανθρώπους που κατέχουν εξουσία.

Δεν είναι μόνο στο θέατρο που συμβαίνουν αυτές οι ταπεινώσεις κάθε είδους. Στο θέατρο, και γενικά σε επαγγέλματα που έχουν δημόσια παρουσία, γίνονται εμφανή. Το θέατρο σήμερα υπηρετείται από υπεύθυνους εργάτες μιας ευαίσθητης τέχνης, που, σε δύσκολες εργασιακές συνθήκες (σε ποιο επάγγελμα ζητάς δουλειά δύο φορές τον χρόνο επί 30 έτη;) παλεύει για τον σεβασμό στην ιστορία της συντεχνίας της και την καθημερινή επιβίωση.

Δυστυχώς, κάποιοι εκμεταλλεύονται αυτές τις συνθήκες και χρησιμοποιούν ως μέσο την αναγνωρισιμότητά τους, τη δημοφιλία τους, αν θέλετε ακόμη και τη γοητεία και το κύρος της τέχνης τους. Βιασμοί λεκτικοί, ηθικοί, σωματικοί, κοινωνικοί, εργασιακοί δυστυχώς είναι αρχαιόθεν εγγεγραμμένοι στο θεατρικό DNA.

Έχουν σαφώς μειωθεί, αλλά όσο υπάρχουν, δυστυχώς συντελούν σε μια απαξίωση για μια τέχνη εξαίσια. Πέρασαν πολλοί αιώνες από το Βυζάντιο που ονόμαζε τις πόρνες θυμελικές (θεατρίνες) και κάποιους θιασάρχες προαγωγούς.

Το θέατρο στην Ελλάδα αξιώθηκε να λάμψει παγκοσμίως και να καμαρώνει ηθοποιούς βουλευτές και υπουργούς».