Η συμβολή της αποκατάστασης του μαστού μετά από μαστεκτομή στην ποιότητα ζωής των ασθενών – Δημήτριος Αντωνόπουλος

Ξεφυλλίζοντας τα αρχεία της ιστορίας διαπιστώνουμε ότι το γυναικείο στήθος αντιμετωπίζονταν άλλοτε ως αντικείμενο λατρείας και άλλοτε ως σύμβολο ζωής και ελευθερίας. Στον δυτικό πολιτισμό, το γυναικείο στήθος αποτελεί το κορυφαίο σύμβολο της μητρότητας, της θηλυκότητας και της σεξουαλικότητας μιας γυναίκας. Αποτελεί επομένως ένα ανεκτίμητο κομμάτι της γυναικείας φύσης.

Δυστυχώς όμως, όπως και ο ανθρώπινος οργανισμός στο σύνολό του, έτσι και το γυναικείο στήθος δεν είναι άτρωτο σε νόσους και ασθένειες συμπεριλαμβανομένου και της ΄΄επάρατης΄΄ νόσου ήτοι του καρκίνου.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, περισσότερες από 1.500.000 γυναίκες τον χρόνο διαγιγνώσκονται με καρκίνο του μαστού. Στην Ελλάδα αναφέρονται 7.500 περίπου νέες περιπτώσεις το χρόνο, ενώ υπολογίζεται ότι 1 στις 7 γυναίκες παγκοσμίως θα παρουσιάσει καρκίνο μαστού σε κάποια φάση της ζωής της. Θετικό πάντως είναι πως η εξέλιξη των διαγνωστικών μεθόδων έχει οδηγήσει στην πιο έγκαιρη διάγνωση της νόσου έτσι ώστε όλο και πιο νέες γυναίκες να διαγιγνώσκονται και να λαμβάνουν το δυνατό νωρίτερα τα διάφορα θεραπευτικά σχήματα.

H χειρουργική αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού πραγματοποιείται με διάφορες τεχνικές μαστεκτομής που περιλαμβάνουν την αφαίρεση μαζικού αδένα και περιμαστικού λίπους καθώς και άλλοτε άλλης έκτασης δέρματος. Συνήθως η μαστεκτομή συνδυάζεται με συμπληρωματικές θεραπείες όπως ακτινοθεραπεία, χημειοθεραπεία και ορμονοθεραπεία. Η διενέργεια της μαστεκτομής αποτελεί πρωταρχικό στόχο στην αντιμετώπιση της νόσου και μπορεί να αποβεί σωτήρια για την πορεία της υγείας της ασθενούς. Παρόλο όμως την αναγκαιότητα της θα ήταν λάθος να παραβλέψουμε το γεγονός ότι δυστυχώς αποτελεί και μια ΄΄ακρωτηριαστική΄΄ επέμβαση που μπορεί να επηρεάσει δυσμενώς την ψυχολογία και την ποιότητα ζωής των ασθενών. Το πρόβλημα αυτό έρχεται να επιλύσει η επανορθωτική πλαστική χειρουργική του μαστού όπου με την χρήση διαφόρων τεχνικών αποκατάστασης μπορεί να προσφέρει από ένα ικανοποιητικό έως και ένα άριστο επανορθωτικό και ταυτόχρονα αισθητικό αποτέλεσμα.

Η κλασική μέθοδος αποκατάστασης του μαστού μετά από μαστεκτομή περιλαμβάνει 3 στάδια. Το πρώτο στάδιο αποτελεί η τοποθέτηση ενός διατατήρα ιστών κάτω από το μυϊκό τοίχωμα του πρόσθιου θωρακικού τοιχώματος στο οποίο φυσιολογικά επικάθεται ο μαστός. Ο διατατήρας αυτός διαμέσου μιας βαλβίδας διατείνεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα με φυσιολογικό ορό, διαδικασία που μπορεί να πραγματοποιηθεί στον χώρο του ιατρείου, μέχρις ότου να λάβει ένα ικανοποιητικό όγκο και σχήμα. Το δεύτερο στάδιο αποτελεί η αντικατάσταση του διατατήρα ιστών με ένα ειδικό ένθεμα σιλικόνης και το τρίτο στάδιο η χειρουργική αποκατάσταση της θηλής. Τα τελευταία χρόνια το τρίτο στάδιο έρχεται να αντικατασταθεί με μη χειρουργικές τεχνικές όπως η πραγματοποίηση τρισδιάστατου tattoo με εξαιρετικά αισθητικά αποτελέσματα.

Σε εξειδικευμένες περιπτώσεις, χρησιμοποιούνται και άλλες χειρουργικές τεχνικές αποκατάστασης, που στην πλειοψηφία τους αφορούν την χρήση αυτόλογων ιστών, όπως του πλατύ ραχιαίος μυός ή του ορθού κοιλιακού μυός αλλά και την τοποθέτηση ειδικών μόνιμων διατατήρων τύπου Βecker.

Τα τελευταία χρόνια εφαρμόζεται και η τεχνική του ενός σταδίου όπου πραγματοποιείται σε ένα χειρουργείο η μαστεκτομή και η αποκατάσταση όταν φυσικά υπάρχουν οι απαραίτητες ογκολογικές προϋποθέσεις. Η τεχνική αυτή είναι η καινούρια τάση διεθνώς που δίνει εξαιρετικό αισθητικό αποτέλεσμα. Με τον τρόπο αυτό η ασθενής εγκαταλείπει την χειρουργική αίθουσα απαλλαγμένη από τη νόσο και με έναν μαστό που δεν διαφέρει αισθητικά από τον μαστό που προϋπήρχε πριν την νόσο. Πολλές φορές μάλιστα οι χειρουργικές τεχνικές συμμετροποιήσεις των μαστών που πραγματοποιούνται στο ίδιο χειρουργείο προσφέρουν ένα μαστό αισθητικά καλύτερο ακόμη και από τον προϋπάρχον με ότι συνεπάγεται για την ψυχολογία της ασθενούς.

Πράγματι και από έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί διεθνώς και έχουν δημοσιευτεί στις πιο έγκυρες ιατρικές βιβλιοθήκες καταδεικνύεται σημαντική βελτίωση στην ποιότητα ζωής των γυναικών που υπόκεινται σε αποκατάσταση του μαστού σε σχέση με εκείνες που υφίστανται μαστεκτομή χωρίς αποκατάσταση. Οι γυναίκες στις οποίες πραγματοποιήθηκε αποκατάσταση του μαστού είχαν στατιστικά σημαντικά βελτιωμένο δείκτη ποιότητας ζωής, καλύτερη ψυχική υγεία και λιγότερα επίπεδα στρες και άγχους σε σύγκριση με εκείνες στις οποίες πραγματοποιήθηκε μαστεκτομή χωρίς αποκατάσταση μαστού. Μάλιστα βελτίωση στην ποιότητας της ζωής καταδεικνύεται ακόμη και σε γυναίκες μεγάλης ηλικίας (≥65 ετών) που υπέστησαν μαστεκτομή και αποκατάσταση του μαστού ενώ ασθενείς που υποβάλλονται σε αμφοτερόπλευρη αποκατάσταση μαστού σε ένα στάδιο έχουν καλύτερα αισθητικά αποτελέσματα και υψηλότερο μετεγχειρητικό επίπεδο ικανοποίησης σε σύγκριση με τη μονόπλευρη αποκατάσταση μαστού σε ένα στάδιο.

Εν κατακλείδι συμπεραίνουμε πως η αποκατάσταση του μαστού μετά από μαστεκτομή αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι μιας ολοκληρωμένης θεραπείας σε ασθενείς με καρκίνο του μαστού βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής των ασθενών και αντιμετωπίζοντας την νόσο τόσο σε σωματικό όσο και ψυχικό επίπεδο. Απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί η συνεργασία χειρουργού μαστού, ογκολόγου και πλαστικού χειρουργού σε όλα τα στάδια της διαδικασίας προκειμένου να επιτυγχάνονται τα καλύτερά ογκολογικά και αισθητικά αποτελέσματα προς όφελος της ασθενούς.

Dr. Δημήτριος Αντωνόπουλος

Πλαστικός Χειρουργός

Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Πατρών

Πλαστική Επανορθωτική και Αισθητική Χειρουργική

Συνεργάτης Νοσοκομείο Υγεία, Μητέρα, Metropolitan Αθήνα, Θεραπευτήριο Ολύμπιον Πάτρα.