Ιωάννης Παπαζήσης: «Στην εποχή των social media έχει ευτελιστεί ο έρωτας»

O πρωταγωνιστής της επιτυχημένης σειράς εποχής του Open και του Μανούσου Μανουσάκη «Το κόκκινο ποτάμι» Ιωάννης Παπαζήσης μιλάει στο περιοδικό «Enjoy» και στη Μαρία Ανδρέου, όπως είχε υποσχεθεί ο ίδιος, όταν ο ήρωάς του πάει εθελοντικά να πολεμήσει για την Ελλάδα!
Πώς αποφασίσατε να πείτε «ναι» στην πρόταση του Μανούσου Μανουσάκη και να αναλάβατε τον πρωταγωνιστικό ρόλο της σειράς;
Γιατί σκέφτηκα ότι και από ιστορικής πλευράς και καλλιτεχνικής θα ήμουν ασφαλής κάτω από τη σκηνοθεσία του Μανούσου Μανουσάκη. Από εκεί και πέρα, ο Μανούσος στα γυρίσματα με έχει σε συνεχή ανασφάλεια… από την άποψη της πρόκλησης. Δεν θα έλεγα της δυσκολίας, αλλά της πρόκλησης. Δεν πίστευα ποτέ μου ότι θα μάθαινα τουρκικά, ποντιακά, γαλλικά, αγγλικά και ρωσικά για μια σειρά, ότι θα μάθω να ιππεύω, να χορεύω πυρρίχιο χορό. Καθημερινά ασχολούμαι με το «Κόκκινο ποτάμι» γύρω στις 16 ώρες την ημέρα. Ο Μανούσος την ώρα του γυρίσματος σε περνάει από κόσκινο, αλλά πάντα αγαπάει βαθιά τους ηθοποιούς που επιλέγει και τους υποστηρίζει με την ψυχή του.
Θα σας ικανοποιούσε, αν αυτή η σειρά αποτελούσε τον μοχλό για να αναγνωριστεί από περισσότερες χώρες η Γενοκτονία των Ποντίων;
Μέχρι σήμερα μόνο τέσσερις χώρες, αν δεν κάνω λάθος, έχουν αναγνωρίσει τη Γενοκτονία των Ποντίων. Η πρόθεση του Μανούσου Μανουσάκη είναι η σειρά να μεταφερθεί και στον κινηματογράφο. Με αυτή την πρωτοβουλία θα γίνει γνωστή η ιστορία της Γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού στο παγκόσμιο κοινό. Το μήνυμα της σειράς είναι βαθιά πολιτικό και κοινωνικό. Ένα μήνυμα που αφορά όλη την ανθρωπότητα και μιλά ξεκάθαρα για τα εγκλήματα πολέμου αλλά και τις εκκαθαρίσεις λαών και πληθυσμών. Θέλουμε να ανοίξουμε διεθνώς τις πόρτες των σπιτιών όλης της Γης και μέσω της τηλεόρασης η σειρά θα υποτιτλιστεί και πωληθεί στο εξωτερικό, για να γίνει γνωστή αυτή η αδικία… Η Γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού με τις πορείες θανάτου έχει χαρακτηριστεί ως ένα κινούμενο Άουσβιτς. Οι βιασμοί, οι εκτελέσεις, οι θηριωδίες και οι εξοντώσεις που έγιναν από τους Νεότουρκους στους Πόντιους είναι ένα από τα πιο απάνθρωπα κομμάτια της παγκόσμιας ιστορίας. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Χίτλερ εμπνεύστηκε τις μεθόδους εξόντωσης των Εβραίων από τα στυγερή γενοκτονία των Ποντίων από τους Νεότουρκους.
Πόσο πιο σκληρό είναι για εσένα να υποδύεσαι τον Μίλτο, δεδομένου ότι η καταγωγή σου είναι από τον Πόντο;
Η καταγωγή μου είναι από τη Δράμα και τη Φλώρινα, εκεί διαμένουν πολλοί Πόντιοι. Οι ιστορίες της Γενοκτονίας, της καταστροφής των περιουσιών των Ελλήνων, των εκκλησιών μας, του ξεριζωμού, της προσφυγιάς κυλούν μέσα στο αίμα μου. Και όσο μεγαλώνω και συνειδητοποιώ τι πέρασαν οι παππούδες μου και οι γιαγιάδες μου, ο πόνος γίνεται μεγαλύτερος. Δεν πιστεύω ότι ο χρόνος σβήνει τα τραύματα, αντιθέτως τα μεγαλώνει. Μπορείς να μαθαίνεις να ζεις μ’ αυτά, να μη σ’ έχουν σκοτώσει εσένα προσωπικά, αλλά νιώθεις όλο και πιο πολύ την ανάγκη να δικαιωθούν οι αγαπημένοι σου άνθρωποι, όσοι έχασαν τη ζωή τους με αυτό τον απάνθρωπο τρόπο. Πολλοί από αυτούς ήρθαν στην Ελλάδα ως παιδιά μόνοι τους, χωρίς τους γονείς τους, και ενώ είχαν δει φρικαλεότητες. Και αυτοί οι άνθρωποι δεν ξεχνούν. Ο παππούς μου 93 χρονών, πριν πεθάνει, ήθελε να τον πάω πίσω στα χώματά του, στην Τραπεζούντα.
Εσείς έχετε πάει στην Τραπεζούντα;
Στην Πόλη έχω πάει. Στην Τραπεζούντα όχι ακόμη. Πάντα προσπαθούσα -και ψυχικά- να το καταφέρω. Με το που τελειώσω τα γυρίσματα έχω υποσχεθεί στον εαυτό μου ότι θα το κάνω. Τώρα που και οι ιστορικές γνώσεις είναι περισσότερες, αφού το ομώνυμο βιβλίο του συγγραφέα Χάρη Τσιρκινίδη βασίζεται σε πραγματικά ιστορικά γεγονότα. Ειλικρινά, το «Κόκκινο ποτάμι» μ’ έχει αλλάξει. Έχω κάνει ένα μεγάλο εσωτερικό ταξίδι, και δεν εννοώ μόνο στο κεφάλαιο το καλλιτεχνικό και στη δική μου καριέρα, αλλά σ’ ανθρώπινο επίπεδο. Με ρωτήσατε και πιο πριν. Δεν έγινα ηθοποιός για να γίνω πρωταγωνιστής… Οι δάσκαλοί μου στο Εθνικό Θέατρο μου δίδαξαν ήθος, μου δίδαξαν πώς θα ζωντανεύουμε σπουδαία έργα στη σκηνή και σκοπός μας να είναι η μάθηση, ο προβληματισμός, η ευφορία, το ταξίδι, η συγκίνηση και τα πανανθρώπινα νοήματα. Δεν έγινα ηθοποιός για να γίνω πλούσιος και διάσημος, αλλά για να παίζω έργα.

Πώς είναι να παίζεις σε τόσες σκληρές σκηνές;
Τις πρώτες ημέρες των γυρισμάτων έπαιξα σε σκηνές από δέκα διαφορετικά επεισόδια και είχαν όλα να κάνουν με πόλεμο. Τότε είπα στον Μανούσο ότι «είμαι σε λόφο και ανεβαίνω βουνό». Η πορεία είναι ατελείωτη. Και δεν είναι μόνο οι σκηνές πολέμου που λέτε εσείς. Στη Ρωσία, όπου πήγαμε για γυρίσματα, έπρεπε να μάθω ρωσικά και όχι μέτρια, καλούτσικα, αλλά άριστα. Ξεκίνησα εντατικά μαθήματα. Δεν ήξερα ούτε μία λέξη στα ρωσικά. Αλλά οι ηθοποιοί με τους οποίους έπαιξα, οι Ρώσοι συνάδελφοι ήταν διάσημοι στην πατρίδα τους, εξαιρετικοί καλλιτέχνες και εγώ εκπροσωπούσα ένα κομμάτι της χώρας μου στο εξωτερικό. Έπρεπε να ήμουν καλός. Με έχει απορροφήσει τόσο πολύ το «Κόκκινο ποτάμι», που λέω ότι θα το ανέβω αυτό το βουνό και με σωματικό και με ψυχικό κόστος.
Δεν μπορώ να καταλάβω βλέποντας το έργο για ποιο λόγο ο Μίλτος, ενώ θα μπορούσε να μένει στο Παρίσι δίπλα στον Ζαχάρωφ (Σωτήρης Χατζάκης) και να συνεχίσει το εμπόριο όπλων ζώντας μαζί με την αγαπημένη του Ιφιγένεια (Αναστασία Παντούση), αποφάσισε να τα αφήσει όλα και να πάει εθελοντής στο Ελληνικό Στρατό, να πολεμήσει τους Νεότουρκους, βάζοντας σε κίνδυνο τη ζωή αλλά και την οικογένειά του, που ζει στον Πόντο…
Αυτό ήταν ένα βασικό ερώτημα και για μένα και το είχα συζητήσει με τον Μανούσο… Ο Μίλτος ήθελε να χρησιμοποιήσει τις γνώσεις που είχε αποκτήσει δίπλα στον Ζαχάρωφ στον αγώνα για την ελευθερία. Για εκείνον ο εθελοντισμός αγγίζει μια ηθική σφαίρα. Δεν παρατά τον έρωτά του στον Παρίσι. Την Ιφιγένεια θα την κουβαλά πάντα μέσα του και μέχρι το τέλος της ζωής του. Αλλά ο Μίλτος και όλοι οι ήρωες της σειράς, όπως ο αδερφός του Θέμης (Αργύρης Πανταζάρας), είναι πάνω από όλα αγωνιστές και πατριώτες. Σ’ αυτές τις εποχές οι άνθρωποι δεν ζούσαν ειρηνικά, είχαν μάθει μέσα σε συνεχείς πολέμους για να μεγαλώσει η πατρίδα. Δεν μπορούσε ο Μίλτος να κοιτάξει τον εαυτό του, την πάρτη του, να περνάει καλά και ο λαός του να εξοντώνεται. Ο Μίλτος δεν κατανοεί τη φυγή. Ο Μίλτος πολέμα για την πατρίδα του, την ιστορία του, τη θρησκεία του, για το αύριο. Όταν χορεύει στον γάμο του αδερφού του τον πυρρίχιο χορό, έναν καθαρά ανδρικό πολεμικό χορό, έναν χορό γενναιότητας , λεβεντιάς, ελευθερίας και κυρίως μη υποταγής, ξέρει γιατί τον χορεύει. Είναι ιερός χορός.
Μα, ούτε καν έζησε δύο ή τρεις στιγμές ερωτικής ευτυχίας με την αγαπημένη του…
Για την εποχή στην οποία έζησε ο Μίλτος και η Ιφιγένεια τα όσα βίωσαν, από την αγκαλιά μέχρι και το φιλί, ήταν όλα αληθινά. Στην εποχή των social media έχει ευτελιστεί ο έρωτας. Ζούμε στην πιο απρόσωπη εποχή και την πιο εύκολη όσον αφορά τις ερωτικές σχέσεις. Ο Μίλτος στον πόλεμο την Ιφιγένεια την έχει μέσα στην καρδιά του και αυτό είναι πιο σημαντικό από το να έχεις κάποιον μέσα στο σώμα σου. Τα συναισθήματα είναι αυτά που αντέχουν στον χρόνο και δεν εκπίπτουν και, κυρίως, η αγάπη. Την Ιφιγένεια θα την αφήσει με τον θάνατό του. Κακά τα ψέματα, αυτή ή σειρά δεν περιγράφει απλά μια ρομαντική ερωτική ιστορία. Μια από τις πιο ανατριχιαστικές σκηνές στο «Κόκκινο ποτάμι» ήταν τα λόγια που λέει ο Μίλτος και στην Ιφιγένεια. Οι υποσχέσεις που δίνει σ’ αυτήν την κοπέλα είναι όλες με το βλέμμα. Και έπρεπε να ήμουν με το 100% της ενέργειάς μου, με όλο μου το είναι για να της μεταδώσω το πόσο την αγαπώ, μόνο αυτήν και για πάντα, και δεν θα την προδώσω ποτέ. Η αγάπη αυτών των δύο νέων διανύει όλα τα χρόνια της Γενοκτονίας των Ποντίων. Μιλάμε για χρόνια μεγάλης βίας, που πονάει η καρδιά. Το τέλος αυτής της σειράς δεν έχει «happy end», αλλά ένα βαθύ κλάμα. Είναι μια σειρά για να σκεφτούμε, να σεβαστούμε το παρελθόν μας και να μην επαναλάβουμε τα λάθη μας.

Μόνο με τη γνώση της ιστορίας μας δεν επαναλαμβάνουμε τα λάθη μας;
Μέσα στη φύση του ανθρώπου είναι και η απληστία και ο πόλεμος. Αυτή είναι η τραγική μοίρα του ανθρώπου. Με αφορμή τα εκατό χρόνια από τη μαύρη επέτειο του Ποντιακού Ελληνισμού, είναι να αναλογιστούμε το ποτέ πια. Το πόσο σημαντικό είναι να είμαστε ενωμένοι ως λαός, και όχι διχασμένοι και να μην οδηγούμαστε σε αυτοκαταστροφή. Σήμερα στη γειτονιά μας εδώ και οκτώ χρόνια ο συριακός λαός πολεμά και ξεριζώνεται από τις εστίες του. Κανένας δεν αφήνει το σπίτι του για να πνιγεί στη θάλασσα, αν δεν απειλείται. Το ίδιο ένοχος είναι αυτός που ρίχνει βόμβες, το ίδιο ένοχος και αυτός που τις βλέπει από την τηλεόραση και δεν αντιδρά. Δεν μου λέει τίποτα να βλέπω να ανεβάζουν στα social media αναρτήσεις για τους πρόσφυγες, για την Παγκόσμια Ημέρα των Παιδιών απλά και μόνο για να το παίξουμε ευαισθητοποιημένοι. Αν ήμασταν ευαισθητοποιημένοι, δεν θα συνέβαιναν όσα συμβαίνουν σήμερα στον πλανήτη. Είμαστε θεατές του ίδιου μας του θανάτου.
Άρα η αυλαία θα έχει πολλά δάκρυα…
Η σειρά είναι ένα ταξίδι προς τον θάνατο για να κάνουμε αυτούς τους ήρωες αθάνατους. Και αυτό έχει συμβεί και αυτό θα γίνει και στη σειρά.
Σε μια από τις όμορφες εποχές του έτους, τις πιο συναισθηματικές και ανθρώπινες, τι έχετε να ευχηθείτε στους Έλληνες;
Από παιδί αγαπούσα πάρα πολύ τα Χριστούγεννα… Είναι η γιορτή της αγάπης, της τρυφερότητας. Θα ήθελα να δώσω πολλές ευχές στα παιδιά όλου του κόσμου. Στο αύριο. Γιατί τα παιδιά μάς κάνουν να ξεπερνούμε τον εαυτό μας. Οι μεγαλύτεροι ηγέτες αυτού του κόσμου ας χρησιμοποιήσουν καλύτερα το μυαλό τους για να έχουμε ένα καλύτερο αύριο. Όσο η ευτυχία βιώνεται ατομικά, και όχι κοινωνικά, θα μένουμε πίσω και το θέμα είναι να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι και να βάλουμε κάτω το εγώ μας.