Μαστίτιδα

Μαστίτιδα

Ως μαστίτιδα ορίζεται η φλεγμονή του μαζικού αδένα. Εμφανίζεται συνήθως κατά τη διάρκεια του θηλασμού και προκαλείται κυρίως από βακτήρια. Ωστόσο, άλλοι παράγοντες όπως η υπερφόρτωση του μαστού κατά την διάρκεια της λοχείας, το στρες ή οι ορμονικές διακυμάνσεις μπορεί επίσης να οδηγήσουν σε μολύνσεις του μαστού. Η μαστίτιδα εμφανίζεται σχεδόν πάντα μονόπλευρα.

Εκτός του θηλασμού είναι πιο σπάνια, αλλά χρήζει εκτίμησης απο ειδικό μαστολόγο για να αποκλειστούν άλλες παθολογικές καταστάσεις που μπορεί να προσομοιάζουν μια φλεγμονή στο μαστό.

Η μαστίτιδα, ανάλογα με το πότε εμφανίζεται, διακρίνεται σε επιλόχεια μαστίτιδα και μη επιλόχεια μαστίτιδα:

• Η επιλόχεια μαστίτιδα εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της λοχείας και του θηλασμού. Επηρεάζει μέχρι και το 25% των γυναικών που γέννησαν πρόσφατα .

• Η μη επιλόχεια μαστίτιδα είναι φλεγμονή του μαστού εκτός του θηλασμού.

Συμπτωματολογία

Υπάρχει μια σειρά από τυπικά συμπτώματα της μαστίτιδας:

1. Συνήθως το στήθος πρήζεται και σκληραίνει στην φλεγμαίνουσα περιοχή. Σε αυτή την περιοχή, συχνά υπάρχει ερυθρότητα και σε σύγκριση με τον υγιή μαστό, η περιοχή είναι πιο θερμή. Επίσης, η ψηλάφηση της φλεγμαίνουσας περιοχής είναι τυπικά επώδυνη, ενώ άλγος στην περιοχή της θηλής είναι επίσης ένα πιθανό σύμπτωμα της μαστίτιδας.

2. Στο 50% των περιπτώσεων, παρατηρείται επώδυνη διόγκωση των μασχαλιαίων λεμφαδένων.

3. Στην περίπτωση της επιλόχειας μαστίτιδας, οι ασθενείς συχνά παρουσιάζουν γενική κακουχία με ρίγη, πυρετό πάνω από 38,4 βαθμούς Κελσίου, κούραση και εξάντληση.

4. Εάν η μαστίτιδα δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, η φλεγμονή μπορεί να εξαπλωθεί σε ολόκληρο το μαστό.

5. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η φλεγμονή οδηγεί στη δημιουργία αποστήματος. Σε αυτή την περίπτωση, οι ασθενείς νοιώθουν ένα εξόγκωμα που υποχωρεί υπό πίεση και είναι πολύ επώδυνο. Σπανίως, μπορεί να δημιουργηθεί μια επικοινωνία μεταξύ της περιοχής όπου βρίσκεται το απόστημα και τη θηλή ή την επιφάνεια του δέρματος (συρίγγιο).

Αιτιολογία

1. Βακτηριακή Επιλόχειος Μαστίτιδα

Μακράν το πιο κοινό παθογόνο που προκαλεί επιλόχεια μαστίτιδα είναι το βακτήριο Staphylococcus aureus. Άλλα μικρόβια όπως οι στρεπτόκοκκοι, ο Proteus και η Klebsiella, είναι λιγότερο συχνά. Τα παθογόνα εισέρχονται στη μύτη και το στόμα του μωρού από τη μητέρα ή άλλα άτομα που φροντίζουν το βρέφος. Κατά τη διάρκεια του θηλασμού, τα μικρόβια στη συνέχεια μεταφέρονται στο στήθος της μητέρας. Αυτό οφείλεται στο γεγονός οτι ο θηλασμός προκαλεί συχνά πληγές στη θηλή, που στη συνέχεια αντιπροσωπεύουν την πύλη εισόδου των βακτηρίων.

Υπό άλλες συνθήκες, ωστόσο, τα βακτήρια μπορούν επίσης να βρουν το δρόμο τους απευθείας στους γαλακτοφόρους πόρους. Αυτή η λεγόμενη παρεγχυματώδης μαστίτιδα ευνοείται ιδιαίτερα από τη συμφόρηση γάλακτος.

2. Βακτηριακή Μή Επιλόχειος Μαστίτιδα

Σε ενα ποσοστό 40%, το μικρόβιο Staphylococcus aureus είναι και σε αυτή την περίπτωση υπεύθυνο για την φλεγμονή στον μαζικό αδένα. Επίσης, το βακτήριο Staphylococcus epidermidis προκαλεί εξίσου συχνά φλεγμονώδη αντίδραση στον μαστό. Άλλα βακτήρια που μπορούν να προκαλέσουν μη επιλόχειο μαστίτιδα είναι τα Escherichia coli, ο Proteus, τα Fusobacteria και οι στρεπτόκοκκοι.

Τέλος, η φλεγμονή του μαστού εμφανίζεται πολύ λιγότερο συχνά ως μέρος μιας άλλης μολυσματικής νόσου – όπως η φυματίωση ή η σύφιλη. Και σε αυτή την περίπτωση, τα μικρόβια εισέρχονται στο μαστό μέσω τραυματισμών ή μικρών ρήξεων στο δέρμα.

Άλλοι παράγοντες κινδύνου για μη επιλόχειο μαστίτιδα:

• Ορισμένες φαρμακευτικές ουσίες μπορούν επίσης να προκαλέσουν μαστίτιδα: τα αντισυλληπτικά χάπια με υψηλή αναλογία οιστρογόνων, ηρεμιστικά και σκευάσματα για τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης κάνουν τις γυναίκες πιο επιρρεπείς σε λοιμώξεις του μαστού.

• Η ινοκυστική μαστοπάθεια μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο βακτηριακής μαστίτιδας.

• Οι ανεστραμμένες θηλές θεωρούνται επίσης παράγοντας κινδύνου.

• Σακχαρώδης Διαβήτης

• Κάπνισμα

Αντιμετώπιση

1. Στην πρώιμη φάση της μαστίτιδας, οι κρύες κομπρέσες είναι κατάλληλες.

2. Συνιστάται στις μητέρες που θηλάζουν να αδειάζουν το στήθος τους σε τακτά χρονικά διαστήματα, μέσω του θηλασμού και χρησιμοποιώντας θήλαστρο.

3. Στην περίπτωση της βακτηριακής μαστίτιδας, χρειάζεται να χορηγηθούν τα κατάλληλα αντιβιοτικά.

4. Οι μητέρες που θηλάζουν με μαστίτιδα συνήθως δεν χρειάζεται να διακόψουν το θηλασμό. Ακόμα κι αν χορηγηθούν αντιβιοτικά, ο θηλασμός μπορεί να συνεχιστεί. Τα αντιβιοτικά βρίσκονται στο μητρικό γάλα μόνο σε πολύ μικρές ποσότητες και σπάνια διαταράσσουν την εντερική χλωρίδα του παιδιού προκαλώντας διάρροια. Εξαίρεση αποτελούν τα πρόωρα μωρά, τα οποία είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα.

Σε κάθε περίπτωση είναι εξαιρετικά σημαντικό να απευθυνθείτε στον ειδικό μαστολόγο ούτως ώστε να αντιμετωπιστεί όσο το δυνατόν πιο άμεσα μια φλεγμονή στον μαζικό αδένα.

Ιωάννης Κ. Μπούτας MD, MSc, PhD

Μαιευτήρας-Γυναικολόγος, Χειρουργός Μαστού

Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών

Εξειδικευθείς εις Πανεπιστημιακή Κλινική Mainz, Γερμανία

Συνεργάτης Μαιευτηρίου ΡΕΑ, ΙΑΣΩ, ΛΗΤΩ