Μέθοδος Vojta: Η θεραπεία που ξυπνάει τους μυς

Μέθοδος Vojta: Η θεραπεία που ξυπνάει τους μυς

-Κύριε Καθηγητά, τι είναι η μέθοδος Vojta (Βόητα);
Η μέθοδος Βόητα είναι μέθοδος φυσικοθεραπείας που πρότεινε, την δεκαετία του ’60, ο Τσέχος νευρολόγος καθ Vaclav Vojta. Αυτή λέγεται σφαιρική αντανακλαστική κινητοποίηση και εφαρμόζεται σε παθήσεις του νευρικού συστήματος αλλά και σε μυοσκελετικές παθήσεις και στα συνωδά συμπτώματα τους.

-Ποιες είναι οι νευρολογικές παθήσεις;
Είναι οι παθήσεις που επηρεάζουν τον Εγκέφαλο ή τον Νωτιαίο Μυελό. Τα αίτια που τις προκαλούν μπορεί να είναι τραυματισμοί {κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, εγκεφαλική παράλυση, κακώσεις του Νωτιαίου Μυελού (παραπληγίες, τετραπληγίες)}, καταστροφή τμήματος του κεντρικού νευρικού συστήματος από διάφορα αίτια (εγκεφαλικό επεισόδιο, σκλήρυνση κατά πλάκας) ή λειτουργικές αλλοιώσεις διαφορετικής αιτιολογίας όπως η νόσο του Parkinson, το αυχενικό σύνδρομο και η οσφυαλγία, ή συγγενούς αιτιολογίας όπως η σκολίωση και οι υπόλοιπες παραμορφώσεις της σπονδυλικής στήλης.

-Τι είναι η θεραπεία του καθ.Vojta ;
Είναι συστηματική, ολιστική και καθολική φυσικοθεραπευτική αντιμετώπιση σε βλάβες ή αλλοιώσεις της λειτουργίας του κεντρικού και περιφερικού νευρικού συστήματος. Επιπλέον, εφαρμόζεται με επιτυχία σε παθήσεις του μυοσκελετικού, αναπνευστικού και άλλων συστημάτων του ανθρώπου για ασθενείς όλων των ηλικιών
Το όνομα της είναι σφαιρική αντανακλαστική κινητοποίηση. Με την εφαρμογή της ενεργοποιείται ο εγκέφαλος. Σφαιρική γιατί περιλαμβάνει ολόκληρο το σώμα, αντανακλαστική γιατί ενεργοποιεί το ανθρώπινο σώμα αντανακλαστικά και κινητοποίηση γιατί οι κινητικές απαντήσεις που προκαλούνται ανήκουν σε κινητικά σχήματα που γνωρίζει εκ των προτέρων ο ανθρώπινος εγκέφαλος.
Με την εφαρμογή της δεν εκπαιδεύεται το χέρι, το κεφάλι, ή το πόδι του ασθενή, αλλά ενεργοποιείται ο εγκέφαλος να αντιδράσει κινητικά σε κινήσεις που ξέρει και που λόγω κάποιου εμποδίου δεν μπορεί να εξωτερικεύσει σωστά. Με την επανάληψη η κινητικότητα του ασθενή ομαλοποιείται. Πρόκειται δηλαδή για νευρολογική φυσικοθεραπεία.

-Που διαφέρει η θεραπεία του Vojta από τις άλλες μεθόδους φυσικοθεραπείας;
Η διαφορά της έγκειται στο γεγονός ότι επιδρά άμεσα στο αίτιο του προβλήματος και όχι στα συμπτώματα, δηλ ενεργοποιεί το κεντρικό νευρικό σύστημα και όχι τα χέρια ή τα πόδια του ασθενή.

Η θεραπεία με την μέθοδο Vojta:
• δεν είναι συμπτωματολογική γιατί στοχεύει στο αίτιο το προβλήματος.
• διορθώνει ήδη εγκατεστημένες παθολογικές εικόνες στοχεύοντας άμεσα στο κεντρικό νευρικό σύστημα.
• είναι σφαιρική, δηλαδή περιλαμβάνει ολόκληρο το ανθρώπινο σώμα, και την αρμονική συνεργασία όλων των τμημάτων του.
• είναι αντανακλαστική και μπορεί να γίνει όπου υπάρχει δυσκολία συνεργασίας μεταξύ του ασθενή και του θεραπευτή. (νεογνά και βρέφη, άτομα με χαμηλή όραση, ασθενείς στην μονάδα εντατικής θεραπείας κ.α.)
• είναι αντανακλαστική και προκαλεί λιγότερη κούραση σε σχέση με την εκούσια κινητική δραστηριότητα (άτομα με προβλήματα αρτηριακής πίεσης).
• είναι αντανακλαστική και προκαλεί κινητικές απαντήσεις όπου ο πόνος εμποδίζει την εκούσια κίνηση.
• παράλληλα με το μυοσκελετικό σύστημα, ομαλοποιεί πολλές ζωτικές λειτουργίες που έχουν διαταραχτεί λόγω της εγκεφαλικής δυσλειτουργίας (όραση, αναπνοή, μάσηση, κατάποση, ομιλία, πέψη, αφόδευση, διούρηση κλπ)

-Με την θεραπεία του Vojta πότε φαίνεται το αποτέλεσμα;
Η θεραπεία με την μέθοδο Vojta έχει άμεσα αποτελέσματα. Κατά την διάρκεια της συνεδρίας παρατηρούνται αλλαγές σε διάφορα σημεία του σώματος. Μετά το τέλος της κάθε συνεδρίας η κλινική εικόνα του ασθενή είναι διαφορετική από πριν την έναρξη, παρουσιάζοντας μεγαλύτερη ορθότητα στις κινητικές του απαντήσεις, Ο ίδιος ο ασθενής αισθάνεται καλύτερο έλεγχο του σώματος του και η διαφορά στην στάση και την κίνηση, είναι ορατή και στους συνοδούς του. Κάθε φορά που η άσκηση επαναλαμβάνεται προστίθεται ένα ακόμα λιθαράκι στην μυϊκή αρμονία και συνεργασία.

-Σε ποιες παθήσεις απευθύνεται η μέθοδος Vojta;
Απευθύνεται σε όλες τις παθήσεις του νευρικού συστήματος. Για να ονομάσω κάποιες από αυτές
Στα βρέφη η πιο συχνή είναι η εγκεφαλική παράλυση και οι νευρομυϊκές παθήσεις
Στους ενήλικες η πιο συχνή πάθηση είναι το εγκεφαλικό επεισόδιο, η ΣΚΠ και η νόσος του Πάρκινσον κ.α.
Υπάρχει και η κατηγορία των τραυματισμών του Κ.Ν.Σ. κεντρικού νευρικού συστήματος όπως είναι οι κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις και οι κακώσεις του Νωτιαίου Μυελού που προκαλούν παραπληγίες ή τετραπληγίες.
Εδώ θα ήθελα να επισημάνω ότι αλλοίωση της φυσιολογικής λειτουργίας του εγκεφάλου προκαλεί αλλαγή στην στάση (σκολίωση, λόρδωση, κύφωση, ιπποποδία, βλαισο – ραιβογονία) αλλά και στην κίνηση του ανθρώπου (απώλεια ισορροπίας, αστάθεια στην βάδιση κλπ).
Η θεραπεία με την μέθοδο Vojta δεν διδάσκει την σωστή θέση και κίνηση στον ασθενή αλλά τον καθιστά κατασκευαστή της δικιάς του μοναδικής κινητικότητας.

-Η θεραπεία γίνεται μόνο σε φυσικοθεραπευτήριο ή νοσοκομείο;
Η θεραπεία γίνεται παντού όπου υπάρχει ένα κρεβάτι. Εγώ και οι συνεργάτες μου εξετάζουμε και προτείνουμε θεραπευτικά προγράμματα σε όλη την Ελλάδα, εκπαιδεύοντας το περιβάλλον του ασθενή να κάνει την φυσικοθεραπευτική αγωγή που χρειάζεται, και παρακολουθώ την εξέλιξη του τροποποιώντας σε τακτά χρονικά διαστήματα τις θεραπευτικές ασκήσεις του.

-Γιατί κάποιος να επιλέξει την θεραπεία Vojta;
Είναι μια τεχνική που υπάρχει από το 1954 και στηρίζεται αυστηρά σε νευροφυσιολογικές αρχές. Το αποτέλεσμα είναι άμεσα ορατό στον ασθενή και στο περιβάλλον του. Είναι μέθοδος αποκατάστασης που θέτει βραχυπρόθεσμους στόχους, οι οποίοι ανανεώνονται μόλις επιτευχθούν. Επίσης παράλληλα με το κινητικό πρόβλημα διορθώνει και άλλες λειτουργίες του ασθενή, όπως είναι η αναπνοή, η μάσηση και η κατάποση, η ομιλία, η αφόδευση και η διούρηση κλπ. Είναι μέθοδος που δεν ταλαιπωρεί τον ασθενή, ζητώντας του να κάνει με κάποιο τρόπο κινήσεις ή δίνοντας του διάφορες εντολές, αλλά ενεργοποιώντας τον εγκέφαλο καθιστά τον ασθενή ικανό να κάνει τα σωστά πράγματα με σωστό τρόπο.

Κωνσταντίνος Κατσούλας
Φυσικοθεραπευτής, Καθηγητής φυσικοθεραπείας
T.D.R. Vojta