Μελίνα Στασινού – Επαναλαμβανόμενες αποτυχημένες προσπάθειες εξωσωματικής

Παράγοντες αποτυχημένης εμφύτευσης εμβρύου. Is this a dead end or the beginning of a successful IVF journey?

Τι σημαίνει αποτυχημένη εμφύτευση εμβρύου;

Κατά την εξωσωματική γονιμοποίηση, η γονιμοποίηση του ωαρίου από το σπερματοζωάριο γίνεται σε ένα ειδικό εμβρυολογικό εργαστήριο. Αν και εφόσον το ωάριο γονιμοποιηθεί, τοποθετείται στη μήτρα της γυναίκας. Αν γονιμοποιηθούν περισσότερα του ενός ωάρια, τότε μπορούν να τοποθετηθούν ταυτόχρονα στη μήτρα. Ως επαναλαμβανόμενη αποτυχία εμφύτευσης εμβρύου θεωρούμε τουλάχιστον τρεις αποτυχημένες προσπάθειες στις οποίες χρησιμοποιήθηκαν ωάρια καλής ποιότητας.

Αποτυχημένη εμφύτευση εμβρύου: Ποιοι παράγοντες την επηρεάζουν;

Η επιτυχημένη εμφύτευση εμβρύου χαρακτηρίζεται ως πολυπαραγοντική διαδικασία. Στη διαδικασία αυτή καθοριστικός είναι ο ρόλος της ποιότητας του εμβρύου αλλά και παράγοντες που αφορούν το ζευγάρι.

ΕΜΒΡΥΙΚΟΙ:

Η γενετική ομαλότητα του εμβρύου είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ηλικία της γυναίκας. Γνωρίζουμε ότι σε γυναίκες < 30 ετών η πιθανότητα κάθε έμβρυο να οδηγήσει σε εγκυμοσύνη ανέρχεται στο 45-47%, 30-35 ετών 35%, 36-39 ετών 25% και στην ηλικία των 40 ετών το 80% των ωαρίων που υπάρχουν στο απόθεμα των ωοθηκών είναι γενετικά ανώμαλα.

Επίσης στην εμφύτευση του εμβρύου σημαντικός είναι και ο ρόλος του σπέρματος το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε πτωχή ανάπτυξη του εμβρύου μέσα στη μήτρα όταν υπάρχει αυξημένο οξειδωτικό στρες, κατακερματισμός του DNA ή κάποια ενεργός φλεγμονή.

ΜΗΤΡΙΚΟΙ:

• Ορμονικές αλλαγές: κάποιες μη προβλεπόμενες ορμονικές αλλαγές στο σώμα της γυναίκας μπορεί να εμποδίσουν την εμφύτευση του εμβρύου και κατά συνέπεια την επίτευξη κύησης (θυρεοειδοπάθεια, υπερπρολακτιναιμία)
• Ανταπόκριση ωοθηκών στο εκάστοτε πρωτόκολλο διέγερσης: ίσως οι ωοθήκες να μην ανταποκρίνονται στη φαρμακευτική αγωγή που χορηγείται στο πρωτόκολλο που ακολουθείται.
• Συγγενείς ή επίκτητες ανατομικές ανωμαλίες: Σε γενικές γραμμές οι συγγενείς ανατομικές ανωμαλίες της μήτρας είναι ήδη γνωστές. Έτσι, οι ειδικοί λαμβάνουν εκ των προτέρων τα μέτρα τους. Όμως, υπάρχουν και περιπτώσεις επίκτητων ανατομικών ανωμαλιών όπως ινομυώματα και πολύποδες που παρεμβάλλονται στην εμφύτευση του εμβρύου.
• Πάχος ενδομητρίου: Το ενδομήτριο μπορεί να εμφανίζει μειωμένη αποδεκτικότητα, εαν δεν έχει το κατάλληλο πάχος ή αν έχουν γίνει προηγούμενες ιατρικές παρεμβάσεις που έχουν επηρεάσει την αποδεκτικότητά του.
• Λοιμώξεις ενδομητρίου: Ενδεχομένως βακτηριακές ή ιογενείς λοιμώξεις του ενδομητρίου που διαταράσσουν το μικροβίωμα του ενδομητρίου και συμβάλλουν στην αποτυχία εμφύτευσης του εμβρύου.
• Διαταραχές του ανοσοποιητικού συστήματος της γυναίκας ( θυρεοειδίτιδα Hashimoto, κοιλιοκάκη και άλλα αυτοάνοσα)
• Διαταραχές της πηκτικότητας του αίματος (αυξημένη γενετική προδιάθεση για θρομβωση)
• Αυξημένος δείκτης μάζας σώματος ΒΜΙ> 32.

Τι πρέπει να κάνω αν έχω πολλές αποτυχημένες εξωσωματικές;

Η διαδικασία της εξωσωματικής δυστυχώς ενέχει και κάποιες πιθανότητες αποτυχίας. Όμως, αν έχετε υποβληθεί σε πολλές εξωσωματικές χωρίς αποτέλεσμα, θα πρέπει να απευθυνθείτε σε έναν έμπειρο μαιευτήρα-γυναικολόγο με περαιτέρω εξειδίκευση στις υποβοηθούμενες αναπαραγωγικές μεθόδους ώστε να είναι σε θέση να διερευνήσει και να αξιολογήσει τους παραπάνω παράγοντες επιλέγοντας το σωστό πρωτόκολλο θεραπείας.

Η κάθε αποτυχημένη εμφύτευση πρέπει να μελετάται εξονυχιστικά και να καθορίζονται ποιοι από τους προαναφερθέντες παράγοντες οφείλονται για την αποτυχία της. Ο καθορισμός των παραγόντων που δυσκολεύουν την εμφύτευση είναι το Α και το Ω για την επόμενη προσπάθεια εξωσωματικής.

Επίσης, το ζευγάρι πρέπει να ενημερώνεται από τον/την μαιευτήρα-γυναικολόγο, για τους παράγοντες που λειτούργησαν ανασταλτικά στην επίτευξη της προηγούμενης κύησης. Έπειτα, θα πρέπει να σχεδιαστεί το κατάλληλο πλάνο εξωσωματικής γονιμοποίησης για την επίτευξη εγκυμοσύνης χρησιμοποιώντας και άλλες διαθέσιμες μεθόδους ενίσχυσης της εμφύτευσης του εμβρύου όπως η ενίσχυση του μικροβιώματος της μήτρας, η έγχυση αυξητικών παραγόντων ( PRP) στο ενδομήτριο, η χρήση μικρογονιμοποίησης στην περίπτωση κατακερματισμού του σπέρματος και η προεμφυτευτική διάγνωση για την ανίχνευση των χρωμοσωμικών ανωμαλιών του εμβρύου πριν την εμφύτευση του.

Η αποτυχημένη εμφύτευση εμβρύου εμφανίζεται συχνά. Γι’ αυτό το λόγο η εκάστοτε γυναίκα που βιώνει την “αποτυχία” δε θα πρέπει να απογοητεύεται. Οι πιθανότητες να μεγαλώσει την οικογένειά της είναι σίγουρα περισσότερες από τις πιθανότητες αποτυχίας.

Μελίνα Στασινού MSc, PhD

Μαιευτήρας – Γυναικολόγος
Ειδική στην Ανθρώπινη Αναπαραγωγή