Νotre D(r)ame: Συγκλονιστικές εικόνες πριν & μετά το κάψιμο, το πρωτοσέλιδο της Liberation, το κλάμα του Κουασιμόδου που έγινε viral, ο Ουγκό & η ελληνική λέξη που τον ενέπνευσε

Στάχτες, αποκαΐδια, συντρίμμια. Και μόνο το ν’ αντικρίζεις πώς ήταν πριν και μετά το τραγικό τύλιγμα στις φλόγες της Παναγίας των Παρισίων, του εμβληματικού ναού-έργου τέχνης με την ιστορία οκτώ αιώνων, σε πιάνει η ψυχή σου. Το αίμα παγώνει. Για τον Βίκτωρα Ουγκό, όμως, ήταν αναμενόμενο. Στο θρυλικό βιβλίο του “Η Παναγία των Παρισίων” περιγράφει τη φωτιά που έζησε χθες η Γαλλία και βύθισε στο πένθος όλον τον πλανήτη. Τα μάτια όλου του κόσμου δάκρυσαν. Τουλάχιστον.

«Όλα τα βλέμματα στράφηκαν στο πιο ψηλό μέρος της εκκλησίας. Αυτό που έβλεπαν ήταν κάτι συγκλονιστικό. Μια μεγάλη φλόγα υψωνόταν ανάμεσα στους δυο πύργους με ανεμοστρόβιλους και σπινθήρες, μια τεράστια και ανεξέλεγκτη φλόγα η οποία πότε φαινόταν και πότε χανόταν από τον πυκνό καπνό».γυκ

Το χαρακτηριστικό, δε, είναι πως στον πρόλογο του διαχρονικού του βιβλίου που μεταφέρθηκε άπειρες φορές στον κινηματογράφο, με χαρακτηριστικότερη τη Τζίνα Λολομπρίτζιτα ως Εσμεράλαντα, περιγράφει τα αγάλματα να ζωντανεύουν από τη φωτιά. Άλλα να γελάνε και να κοροϊδεύουν και άλλα ακόμα και να φτερνίζονται από τους καπνούς.

Το κλάμα του Κουασιμόδου

Ένα συγκινητικό σκίτσο που δείχνει τον Κουασιμόδο να κρατάει στην αγκαλιά του την αγαπημένη του Παναγία των Παρισίων. Αφορμή για το συγκεκριμένο σκίτσο, που αναπόφευκτα έγινε viral, στάθηκε βεβαίως η πυρκαγιά που ξέσπασε το απόγευμα της Δευτέρας και κατέστρεψε μεγάλο μέρους του ιστορικού ναού. Εδώ να επισημάνουμε ότι οι πυροσβέστες μπόρεσαν να σώσουν μόνο την πέτρινη κτιριακή δομή και τα δύο κωδωνοστάσια.

To δραματικό πρωτοσέλιδο της Liberation

Η εφημερίδα κυκλοφόρησε με μία ολοσέλιδη φωτογραφία από τη στιγμή της κατάρρευσης του εμβληματικού καμπαναριού της Παναγίας των Παρισίων.  Ο φωτογραφικός φακός έχει αποτυπώσει τη στιγμή που το καμπαναριό της Παναγίας των Παρισίων καίγεται και καταστρέφεται από τη φωτιά λίγο πριν καταρρεύσει.  Μία φράση χαρακτηρίζει το πρωτοσέλιδό της Liberation. Αντί για τίτλο «Notre Dame» η εφημερίδα κυκλοφόρησε με το ευρηματικό λογοπαίγνιο «Notre Drame», δηλαδή «το δράμα μας».

Η λέξη “ανάγκη” ενέπνευσε τον Ουγκό

ΑΝΑΓΚΗ: Στον πρόλογο της πρώτης έκδοσης του βιβλίου, ο Ουγκώ περιγράφει πως στη σκοτεινή πλευρά ενός από τους πύργους του ναού παρατήρησε σκαλισμένη μια μικρή ελληνική λέξη. «Ανάγκη»! Δεν γνωρίζει, όπως περιγράφει, τον ηθικό αυτουργό αυτής της βέβηλης πληγής στην πέτρα της Παναγίας των Παρισίων. Υποθέτει πως θα έχει χαθεί κι αυτός, θα έχει σβήσει στην ανυπαρξία χρόνια πριν ο ίδιος συναντήσει την απέλπιδα προσπάθειά του, την ανάγκη του να αντισταθεί στη λήθη.

Η λέξη «Ανάγκη» στον τοίχο της Παναγίας των Παρισίων

«Πριν από μερικά χρόνια, κατά την επίσκεψή του στην Παναγία των Παρισίων, ο συγγραφέας του βιβλίου αυτού θα βρει σε μια σκοτεινή γωνιά ενός από τους πύργους αυτή τη λέξη σκαλισμένη με το χέρι στον τοίχο: Ανάγκη», γράφει ο Ουγκώ στο σημείωμα που προλογίζει το βιβλίο. Tο υπογράφει με ημερομηνία Μάρτιος του 1831.

Σε επόμενα κεφάλαια στο μυθιστόρημα θα επανέλθει στην ελληνική λέξη. Όταν ο αδερφός του Φρολό, Κλοντ, θα τη σκαλίσει στον τοίχο του κελιού του. «Ο αδερφός μου είναι τρελός, σκέφτεται ο Φρολό. Θα ήταν πολύ πιο απλό να γράψει: πεπρωμένο (fatum στα λατινικά). Όλος ο κόσμος δεν είναι υποχρεωμένος να γνωρίζει ελληνικά», αναγράφεται σε επόμενο κεφάλαιο της «Παναγίας των Παρισίων».

Το σημείωμα αποτελεί και ένα ιδιαίτερα καυστικό σχόλιο του Βίκτωρος Ουγκώ για την εποχή του, που έχει την τάση να σβήνει, να διαγράφει και να καταστρέφει μνημεία παλιότερων εποχών. «Έτσι αλληλεπιδρούμε εδώ και 200 χρόνια με τις θαυμαστές εκκλησίες του μεσαίωνα. […] Ο ιερέας τις ξεπλένει, ο αρχιτέκτονας τις τρίβει και στη συνέχεια ο λαός έρχεται και τις καταστρέφει», γράφει.

Όπως περιγράφει ο Ουγκώ, η ελληνική λέξη στην Παναγία των Παρισίων που γέννησε το μυθιστόρημά του έπαψε να υπάρχει από εκείνη κιόλας την εποχή. «Δεν μένει τίποτα σήμερα από τη μυστηριώδη λέξη, τη σκαλισμένη στον πύργο της Παναγίας των Παρισίων… τίποτα από την άγνωστη μοίρα που ενσάρκωνε τόσο μελαγχολικά», γράφει.

Ο ελληνικός συμβολισμός και η προφητεία του Ουγκώ

Ο συμβολισμός της ελληνικής λέξης μοιάζει ακόμη πιο μοιραία αναπόφευκτος. Πέραν όμως της μυστηριώδους ιστορίας της λέξης «ανάγκη», την οποία δεν θα μάθουμε ποτέ, ο Βίκτωρ Ουγκώ κάνει στον πρόλογο αυτό μια εκτίμηση που την επαύριο της φωτιάς στην Παναγία των Παρισίων φαντάζει ανατριχιαστικά προφητική.

«Ο άνδρας που έγραψε αυτή τη λέξη σε αυτόν τον τοίχο χάθηκε, εδώ και πολλούς αιώνες, στις γενιές που ακολούθησαν, η λέξη με τη σειρά της έσβησε από τον τοίχο της εκκλησίας, η εκκλησία η ίδια θα σβηστεί, σύντομα ίσως, από το πρόσωπο της Γης», γράφει κλείνοντας τον πρόλογο και τονίζοντας πως έχτισε τον κόσμο του Κουασιμόδου και της Εσμεράλδας γύρω από αυτήν την μικρή ελληνική λέξη, που είδε κάποτε σκαλισμένη στην Παναγία των Παρισίων….

ΝΤΟΝ.Α.