Όζοι θυρεοειδούς αδένα , Άννα Α. Γαρίδου Ιατρός Ενδοκρινολόγος – Διαβητολόγος

Τι είναι ο θυρεοειδής αδένας;

Ο θυρεοειδής αδένας βρίσκεται στο πρόσθιο μέρος του τραχήλου ακριβώς κάτω από το λαρυγγικό έπαρμα («μήλο του Αδάμ»). Παράγει δύο θυρεοειδικές ορμόνες την Τ3 (τριιωδοθυρονίνη) και την Τ4 (θυροξίνη), οι οποίες ρυθμίζουν την κατανάλωση και αποθήκευση ενέργειας. Αυτό που λέμε απλά «ο μεταβολισμός μας».

Τι είναι οι όζοι θυρεοειδούς και ποιος είναι σε κίνδυνο να τους εμφανίσει;

Ως όζο του θυρεοειδούς χαρακτηρίζουμε μια αύξηση του ιστού του θυρεοειδούς ή ένα κυστικό μόρφωμα. Αποτελούν ένα συχνό φαινόμενο. Οι πιθανότητες ανάπτυξης όζων αυξάνουν με την πάροδο της ηλικίας. Είναι δυνατόν να έχετε όζο στο θυρεοειδή και να μην το γνωρίζετε, αλλά μπορεί να το παρατηρήσετε εάν αρχίσει να αυξάνεται το μέγεθος του, ειδικά αν η αύξηση αυτή είναι ορατή εξωτερικά. Παρόλο που οι όζοι συνήθως δεν προκαλούν συμπτώματα, ένας αρκετά μεγάλος όζος μπορεί μερικές φορές να προκαλέσει πόνο ή βραχνάδα, ή να δυσχεραίνει την κατάποση ή την αναπνοή.
Οι γιατροί ανησυχούν για τους όζους του θυρεοειδούς, επειδή μπορεί μερικές φορές να υποκρύπτουν καρκίνο. Το 8% περίπου των όζων σε άνδρες και το 4% των όζων σε γυναίκες είναι κακοήθεις. Αντίθετα, περίπου το 90 με 95% του συνόλου των όζων του θυρεοειδούς είναι καλοήθεις.
Η αιτία των καλοηθών οζών συνήθως δεν είναι γνωστή, αλλά συχνά βρίσκονται σε μέλη της ίδιας οικογένειας. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η έλλειψη ιωδίου στη διατροφή είναι μια πολύ συνηθισμένη αιτία των όζων του θυρεοειδούς αδένα.

Πώς μπορεί να διαγνωστούν οι όζοι του θυρεοειδούς;

Οι περισσότεροι όζοι του θυρεοειδούς βρίσκονται συνήθως κατά τη διάρκεια μιας απλής κλινικής εξέτασης. Από τη στιγμή που θα βρεθεί ένας όζος, ο γιατρός σας θα ζητήσει τις ανάλογες εξετάσεις, ώστε να διαπιστωθεί αν ο θυρεοειδής αδένας σας λειτουργεί κανονικά ή υπερλειτουργεί (εάν δηλαδή παράγει μεγάλη ποσότητα ορμονών).
Ωστόσο, αυτές οι εξετάσεις δεν είναι αρκετές για να αποκλείσουν τον καρκίνο του θυρεοειδούς. Για να συγκεντρωθούν περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τον όζο (ή τους όζους) που βρέθηκε, μπορούν επίσης να γίνουν μία ή περισσότερες από τις ακόλουθες εξετάσεις:
Βιοψία με αναρρόφηση διά λεπτής βελόνης (FNA βιοψία), κατά την οποία χρησιμοποιείται μια λεπτή βελόνα για την λήψη κυττάρων ή και δειγμάτων υγρών από τον όζο. Αυτή η εξέταση μπορεί να εντοπίσει με ακρίβεια καοήθεις ή ύποπτους όζους.
Υπέρηχος θυρεοειδούς, με τον οποίο λαμβάνεται μια πλήρης εικόνα του θυρεοειδούς και μπορεί να καθοριστεί εάν ο όζος είναι συμπαγής ή γεμάτος με υγρό (κυστικός). Παρόλο που η εξέταση αυτή δεν μπορεί να διακρίνει με ακρίβεια εάν ο όζος είναι κακοήθης, είναι πολύ χρήσιμη ως οδηγός για την FNA βιοψία, ειδικά πολύ μικρών όζων.
Σπινθηρογράφημα θυρεοειδούς, το οποίο χρησιμοποιεί ένα μικρό ποσό ραδιενεργού Ιωδίου ή Τεχνητίου. Είναι μια ειδική μέθοδος απεικόνισης του θυρεοειδούς, η οποία μπορεί να δείξει αν ο όζος παράγει ορμόνες. Το επίπεδο δραστηριότητας του όζου μπορεί να δώσει στοιχεία για το αν μπορεί ή δεν μπορεί ο όζος να υποκρύπτει καρκίνο του θυρεοειδούς. Αυτή η εξέταση γίνεται συνήθως όταν ο γιατρός υποψιάζεται ότι μπορεί να έχετε έναν υπερλειτουργικό ή «θερμό» όζο.

Πώς μπορούν να θεραπευτούν οι όζοι του θυρεοειδούς αδένα;

Η θεραπεία εξαρτάται από το είδος του όζου. Χειρουργική αφαίρεση του θυρεοειδούς συνιστάται για όζους που είναι ύποπτοι ή έχει διαπιστωθεί ότι πρόκειται για καρκίνο. Μετά την επέμβαση, μπορεί να εφαρμοστεί θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο για να καταστραφεί τυχόν υπόλειμμα θυρεοειδικών κυττάρων.
Όσο αφορά τους καλοήθεις όζους, μπορεί να χρειαστεί να αφαιρεθούν, όταν το μέγεθος τους είναι τέτοιο, ώστε να προκαλούν προβλήματα στην κατάποση ή την αναπνοή.
Οι υπερλειτουργικοί όζοι σχεδόν ποτέ δεν είναι κακοήθεις, αλλά μπορεί να προκαλέσουν υπερθυρεοειδισμό. Αυτού του είδους οι όζοι μπορούν να αφαιρεθούν χειρουργικά ή να εφαρμοστεί θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο.
Κάθε όζος του θυρεοειδούς που δεν αφαιρείται, θα πρέπει να παρακολουθείται από το γιατρό κάθε 6 με 12 μήνες. Αυτή η παρακολούθηση μπορεί να περιλαμβάνει απλή κλινική εξέταση ή ένα υπερηχογράφημα θυρεοειδούς ή και τα δύο. Αν ο όζος μεγαλώνει, μπορεί να χρειαστεί γίνει μια δεύτερη FNA βιοψία. Ακόμη και αν από τη βιοψία προκύψει ότι ο όζος είναι καλοήθης, εάν συνεχίσει να μεγαλώνει, μπορεί να χρειαστεί η χειρουργική του αφαίρεση.

Πώς μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τις παραπάνω πληροφορίες;

Εάν πιστεύεται ότι μπορεί να έχετε όζους στο θυρεοειδή, επισκεφτείτε έναν ενδοκρινολόγο (ο ειδικός δηλαδή γιατρός για τις ορμονολογικές διαταραχές), για να γίνει διάγνωση και για να προταθεί η κατάλληλη θεραπεία. Εάν τυχόν έχετε όζους, τότε θα πρέπει να ακολουθήσετε πιστά τις οδηγίες του γιατρού σας.

Άννα Α. Γαρίδου

Ιατρός Ενδοκρινολόγος – Διαβητολόγος
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Υγιεινολόγος