Όζοι θυρεοειδούς: ποια η σχέση τους με τον καρκίνο του θυρεοειδούς; Πότε χρειάζεται χειρουργική επέμβαση; – Γεώργιος Σακοράφας, MD, PhD Χειρουργός Θυρεοειδούς – Παραθυρεοειδών

Οι όζοι θυρεοειδούς

Οι όζοι θυρεοειδούς είναι διακριτές ογκόμορφες βλάβες που εμφανίζονται μέσα στο θυρεοειδικό παρέγχυμα. Πρόκειται για ένα πολύ συχνό πρόβλημα. Παλαιότερα, όταν δεν υπήρχε η δυνατότητα υπερηχογραφικού ελέγχου, οι όζοι διαγιγνώσκονταν με την επισκόπηση και την ψηλάφηση, όταν πλέον το μέγεθός τους είχε αυξηθεί σημαντικά. Σήμερα, με τη βοήθεια του υπερηχογραφήματος υψηλής ευκρίνειας, είναι δυνατή η ανίχνευση πολύ μικρών όζων (διαμέτρου λίγων μόλις χιλιοστών). Εκτιμάται πως αν ο γενικός πληθυσμός υποβληθεί σε έλεγχο θυρεοειδούς με υπερηχογράφημα θα βρεθούν όζοι σε ένα πολύ υψηλό ποσοστό (50 – 60 %).

O μονήρης όζος 

O μονήρης όζος του θυρεοειδούς είναι η συχνότερη μορφή με την οποία εμφανίζεται ο καρκίνος θυρεοειδούς. Εκτιμάται ότι σε ένα ποσοστό 5 – 8 % των όζων θυρεοειδούς υποκρύπτεται καρκίνος θυρεοειδούς. Για το λόγο αυτό έχει πολύ μεγάλη σημασία η αναγνώριση των «κακοήθων» όζων από τους καλοήθεις. Αυτή σήμερα είναι δυνατό με τη βοήθεια δύο βασικών εξετάσεων, του υπερηχογραφήματος και της παρακέντησης του όζου με λεπτή βελόνη (FNA, Fine-Needle Aspiration). Το σπινθηρογράφημα -που χρησιμοποιούνταν παλιότερα πολύ πιο συχνά- σήμερα χρησιμοποιείται πολύ λιγότερο, σε συγκεκριμένες περιπτώσεις.

Στο υπερηχογράφημα υπάρχουν συγκεκριμένα ευρήματα με βάση τα οποία αξιολογείται η πιθανότητα να υποκρύπτεται καρκίνος θυρεοειδούς. Ύποπτα υπερηχογραφικά ευρήματα σε έναν όζο θυρεοειδούς είναι τα ανώμαλα όρια, οι στικτές αποτιτανώσεις, ο κάθετος προσανατολισμός του όζου, η αυξημένη εσωτερική άναρχη αγγείωση του όζου, η συνύπαρξη παθολογικής διόγκωσης των λεμφαδένων του τραχήλου, η διήθηση παρακειμένων ανατομικών στοιχείων κλπ.

Όταν -με βάση τα υπερηχογραφικά ευρήματα- δημιουργείται υπόνοια καρκίνου θυρεοειδούς ή όταν το μέγεθος του όζου είναι μεγαλύτερο από 10 χιλιοστά έχει θέση η παρακέντηση με λεπτή βελόνη (FNA). Σήμερα, η FNA γίνεται υπό υπερηχογραφική καθοδήγηση. Το υλικό που λαμβάνεται με την FNA από την παρακέντηση του όζου αποστέλλεται για κυτταρολογική εξέταση. Με τον τρόπο αυτό μπορεί σήμερα να τεθεί η διάγνωση του καρκίνου θυρεοειδούς πριν την επέμβαση. Με τη βοήθεια της υπερηχογραφικά καθοδηγούμενης παρακέντησης με λεπτή βελόνη είναι σήμερα δυνατόν να τεθεί η διάγνωση του καρκίνου του θυρεοειδούς ακόμη και σε πολύ μικρούς όζους, διαμέτρου λίγων μόλις χιλιοστών (π.χ. 5 – 6 mm).

Ο κίνδυνος να υποκρύπτεται καρκίνος σε έναν όζο θυρεοειδούς αυξάνεται σε κάποιες περιπτώσεις, όπως για παράδειγμα όταν στην οικογένεια του ασθενούς με όζο θυρεοειδούς υπάρχει ισχυρό οικογενειακό ιστορικό (περισσότεροι από 2 ή 3 συγγενείς πρώτου βαθμού με καρκίνο θυρεοειδούς, ιδιαίτερα όταν έχουν διαγνωστεί με καρκίνο σε μικρή ηλικία) ή όταν ο ασθενής με όζο θυρεοειδούς έχει υποβληθεί στο παρελθόν σε ακτινοβολία στον τράχηλο. Αυξημένος είναι επίσης ο κίνδυνος όταν ο όζος θυρεοειδούς συνδυάζεται με κάποια γενετικά σύνδρομα (π.χ. ΜΕΝ2) ή με αυξημένα επίπεδα καλσιτονίνης στο αίμα. Επίσης όταν το μέγεθος του όζου αυξάνεται ταχέως ιδιαίτερα όταν ο ασθενής λαμβάνει θυρεοειδικές ορμόνες.

Στον ασθενή με όζο θυρεοειδούς χειρουργική επέμβαση θα απαιτηθεί στις εξής περιπτώσεις:

1. Όταν υπάρχει υποψία ή διάγνωση καρκίνου θυρεοειδούς (βλ. παραπάνω)

2. Όταν υπάρχουν συμπτώματα από πίεση διπλανών οργάνων. Αυτό συμβαίνει όταν το μέγεθος του όζου αυξηθεί σημαντικά (συνήθως πάνω από 3 ή 4 εκατοστά). Πιο συχνά πιέζεται η τραχεία, οπότε ο ασθενής μπορεί να νοιώθει δύσπνοια. Σπανιότερα, όταν αυξηθεί και άλλο το μέγεθος του όζου ή όταν η ανάπτυξή του επεκτείνεται κυρίως προς τα πίσω, μπορεί να πιεστεί ο οισοφάγος, οπότε ο ασθενής μπορεί να νοιώθει δυσκολία στην κατάποση.

3. Όταν δημιουργούνται αισθητικά προβλήματα. Τα προβλήματα αυτά εμφανίζονται όταν υπάρχει ευμεγέθης όζος ή όταν ο όζος εντοπίζεται σε πρόσθια θέση του θυρεοειδούς (π.χ. στον ισθμό) με αποτέλεσμα να είναι ορατός. Αυτό μπορεί να δημιουργήσει αισθητικά προβλήματα, κυρίως σε αδύνατα άτομα με μακρύ τράχηλο (συνήθως γυναίκες νεαρής ηλικίας)

4. Όταν ο όζος συνδυάζεται με υπερθυρεοειδισμό. Σπάνια, ο όζος μπορεί να παρουσιάζει αυξημένη λειτουργική δραστηριότητα, παράγοντας μεγάλες ποσότητες θυρεοειδικών ορμονών. Σε αυτή την περίπτωση παρατηρούνται όλες οι εκδηλώσεις του υπερθυρεοειδισμού. Ο όζος σε αυτή την περίπτωση περιγράφεται σαν «τοξικό αδένωμα» και έχει χαρακτηριστική εμφάνιση στο σπινθηρογράφημα («θερμός όζος», εικόνα ‘Ιαπωνικής Σημαίας’).

Στις υπόλοιπες περιπτώσεις η αντιμετώπιση των όζων θυρεοειδούς είναι συντηρητική και περιλαμβάνει κατά βάση περιοδικό επανέλεγχο του ασθενούς με υπερηχογράφημα και μέτρηση των θυρεοειδικών ορμονών στο αίμα. Με τον τρόπο αυτό αξιολογείται περιοδικά το μέγεθος και οι υπερηχογραφικοί χαρακτήρες των όζων.

Αν -με βάση τα παραπάνω κριτήρια- επιλεγεί η χειρουργική αντιμετώπιση των όζων του θυρεοειδούς, αυτή θα πρέπει να προσαρμόζεται στα ιδιαίτερα δεδομένα του κάθε ασθενούς (εξατομίκευση θεραπείας), λαμβάνοντας υπόψη τα ευρήματα του προσεκτικού κλινικού, εργαστηριακού, απεικονιστικού και γενετικού (όταν χρειάζεται) ελέγχου. Η αντιμετώπιση θα πρέπει να γίνεται από εξειδικευμένο χειρουργό θυρεοειδούς, ώστε να συνοδεύεται από την ελάχιστη πιθανότητα εμφάνισης επιπλοκών. Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται η επιτυχής και οριστική αντιμετώπιση του προβλήματος ήδη με την αρχική επέμβαση, μειώνοντας την πιθανότητα να χρειαστεί νέα επέμβαση μελλοντικά.

Γεώργιος Σακοράφας, MD, PhD

Χειρουργός Θυρεοειδούς – Παραθυρεοειδών

Επ. Καθηγητής Χειρουργικής

Τ. Συντονιστής Διευθυντής Χειρουργικής Κλινικής ΑΓΙΟΥ ΣΑΒΒΑ

ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ: ΕΥΓΕΝΙΔΕΙΟ – ΜΗΤΕΡΑ – ΥΓΕΙΑ

https://g-sakorafas.gr/, email: [email protected]

Τηλ./Fax: 210 74 87 318 και 6977068223