Παιδική & Εφηβική Γυναικολογία

Το ειδικό πεδίο της Παιδικής και Εφηβικής Γυναικολογίας αποτελεί μια προηγμένη υποκατηγορία της γυναικολογίας, με σκοπό την πιο εξειδικευμένη φροντίδα των θεμάτων που αντιμετωπίζονται σε αυτήν την κρίσιμη ηλικιακή φάση.

Υπάρχουν πολλές προκλήσεις, όπως το άγχος που νιώθουν οι γονείς, οι δυσκολίες που παρουσιάζονται κατά την συλλογή της αναμνηστικής ιστορίας του παιδιού και η ανάγκη για ειδικά προσαρμοσμένη προσέγγιση κατά την εξέταση.

Τι είναι Παιδική και Εφηβική Γυναικολογία;

Η Παιδική και Εφηβική Γυναικολογία είναι μία ξεχωριστή εξειδίκευση της γυναικολογίας και ο στόχος είναι η καλύτερη αντιμετώπιση των προβλημάτων σε αυτήν την ευαίσθητη ηλικία.

Τα ζητήματα είναι αρκετά, όπως το άγχος των γονέων, η δυσκολία λήψης ιστορικού από το παιδί και η εξέταση πρέπει να γίνει με ειδική προσέγγιση.

Μερικά Tips κατά τη λήψη ιστορικού και την κλινική εξέταση.

• Ιστορικό παίρνουμε από τον γονέα, αλλά αν είναι δυνατόν και από το παιδί.
• Σε κάποιες περιπτώσεις, ίσως χρειαστεί διακριτικά να χωριστεί το παιδί από τον γονέα.
• Εξέταση  πρέπει να γίνει σε ήρεμο και φιλικό προς το παιδί περιβάλλον.
• Εξηγούμε με απλά λόγια τι θα κάνουμε στην εξέταση.
• Είναι προτιμότερο να υπάρχει συνοδός ή νοσηλευτής, ο οποίος θα  αποσπά την προσοχή του παιδιού.
• Πάντα σκεπάζουμε το σώμα του παιδιού και εκθέτουμε μόνο την περιοχή που εξετάζεται.

Οι συχνές γυναικολογικές παθήσεις της παιδικής και εφηβικής ηλικίας είναι η αιδοιοκολπIτιδα, η σύμμυση χειλέων, η πρώιμη ήβη και οι διαταραχές κύκλου.

Πέρα από συχνά γυναικολογικά προβλήματα της παιδικής ηλικίας, υπάρχουν και άλλα προβλήματα που συναντάμε σπανιότερα, όπως τα κυστικά μορφώματα ωοθήκης, τραυματισμοί γεννητικών οργάνων και η σεξουαλική κακοποίηση.

Θα παρουσιάσουμε κάθε πρόβλημα ξεχωριστά και θα αναφερθούμε στη διάγνωση και στους κατάλληλους τρόπους αντιμετώπισής τους.

Αιδοιοκολπίτιδα

Η αιδοιοκολπίτιδα είναι η συχνότερη γυναικολογική πάθηση της παιδικής ηλικίας. Παρατηρείται συχνότερα σε κοριτσάκια 2 με 8 ετών με συχνές υποτροπές, όμως υπάρχει αυτόματη ίαση πριν την εφηβεία. Εκδηλώνεται με συμπτώματα, όπως κολπικές εκκρίσεις, καύσος, φαγούρα, πόνος, δυσουρία και αιμορραγικό έκκριμμα, το οποίο είναι σπάνιο και πρέπει να διερευνάται περαιτέρω. Η αιδιοκολπίτιδα οφείλεται σε μικρόβια που συνήθως προέρχονται από το έντερο. Από την επισκόπηση  μπορεί να δοθεί η διάγνωση. Η επισκόπηση γίνεται πάντα με την παρουσία του γονέα. Μπορεί να χρειαστεί να γίνει καλλιέργεια κολπικού υγρού.

Πώς αντιμετωπίζεται η αιδοιοκολπίτιδα και τι λέμε;

Δίνουμε συμβουλές για:

• Καλή υγιεινή
• Καθαρισμός ‘από μπρός προς τα πίσω’
• Βαμβακερά εσώρουχα
• Αποφυγή αφρόλουτρου, αρωματικών σαπουνιών
• Αντιβίωση εφόσον βρεθεί παθογόνο

Σύμμυση χειλέων

Η σύμμυση χειλέων αιδοίου παρουσιάζεται στο 1 με 4% των κοριτσιών. Δε συναντάμε ποτέ κατά τη γέννηση. Υπάρχει αυτόματη υποστροφή στην αρχή της εφηβείας, όμως κάνει συχνές υποτροπές. Στη συμπτωματική σύμμυση χειλέων δίνουμε θεραπεία με τοπικά οιτρογόνα. Η χειρουργική διάνοιξη υπό αναισθησία είναι σπάνια και υπάρχει υψηλός κίνδυνος υποτροπής.

Πρώιμη ήβη

Η ήβη θεωρείται φυσιολογικό γεγονός. Πρώιμη ήβη είναι η εμφάνιση στοιχείων ήβης προ των 8 ετών στα κορίτσια και προ των 9 ετών στα αγόρια. Η πρώιμη ήβη χρήζει διερεύνησης, αν και αποτελεί ιδιοπαθή κατάσταση στα περισσότερα κορίτσια.

Κύστεις ωοθηκών

Οι κύστεις ωοθηκών στην παιδική ηλικία δεν είναι ποτέ λειτουργικές, εκτός αν πρόκειται για νεογνό, βρέφος ή κορίτσι με πρώιμη ήβη. Είναι ένα σπάνιο εύρημα. Συνήθως η θεραπεία είναι συντηρητική. Παρεμβαίνουμε χειρουργικά όταν η κύστη έχει πολύ μεγάλο μέγεθος και σε περίπτωσης συστροφής. Η συστροφή είναι πιθανότερη στην παιδική ηλικία λόγω της θέσης της ωοθήκης και του μικρότερου μεγέθους της μήτρας.

Τραυματισμοί

Το τραύμα των γεννητικών οργάνων είναι η πιο κοινή γυναικολογική αιτία επισκέψεων στο τμήμα επειγόντων περιστατικών. Οι τραυματισμοί οφείλονται συνήθως σε πτώση σε αντικείμενα όπως ποδηλάτα, έπιπλα ή εξοπλισμός παιδικής χαράς. Μπορεί να προκληθούν μώλωπες, αιματώματα και ρήξεις του αιδοίου, των πτυχών της κλειτορίδας, των μικρών χειλέων ή του περιουρηθρικού ιστού. Το τραύμα των γεννητικών οργάνων μπορεί να προκαλέσει κολπική αιμορραγία και επίσχεση ούρων.

Σεξουαλική Κακοποίηση

Ένα στα πέντε παιδιά είναι θύμα σεξουαλικής κακοποίησης. Συνήθως ο δράστης είναι φροντιστής ή γνωστό μέλος της οικογένειας και υπάρχει υψηλή υποψία. Η σεξουαλική κακοποίηση παιδιών είναι μια περίπλοκη υπόθεση για κάθε γιατρό. Απαιτεί προσεκτική εξέταση με τα σωστά βήματα για την αξιολόγηση της πιθανότητας σεξουαλικής επίθεσης.

Διαταραχές κύκλου

Η εμμηναρχή ή πρώτη περίοδος είναι περίπου 12 ετών. Τον πρώτο χρόνο από την εμμηναρχή ο κύκλος είναι ασταθής και καμία διαταραχή δεν λαμβάνονται υπόψη. Τον δεύτερο χρόνο 80% των κοριτσιών έχουν κύκλο από 21-45 μέρες. Ο πόνος που σχετίζεται με την περίοδο ονομάζεται δυσμηνόρροια. Για ορισμένα κορίτσια, ο έντονος πόνος συνοδεύεται από άλλα συμπτώματα, όπως διάρροια, ναυτία, έμετος, πονοκέφαλος, ζάλη και  εμποδίζει τα κορίτσια να κάνουν τις κανονικές τους δραστηριότητες. Οι γονείς και τα παιδιά πρέπει να γνωρίζουν ότι αυτά τα προβλήματα είναι σχετικά συχνά και υπάρχουν αποτελεσματικές μέθοδοι θεραπείας και αντιμετώπισης.

Σοφία Ιβανίδου MD, MSc, IFEPAG
Μαιευτήρας- Χειρουργός Γυναικολόγος
Εξειδίκευση στην Παιδική-Εφηβική Γυναικολογία
Επ. Συνεργάτης Νοσ. Αλεξάνδρα