Πέτρος Χαραλαμπούδης – Αποκατάσταση Μαστού μετά από Μαστεκτομή

Αποκατάσταση Μαστού μετά από Μαστεκτομή

Η χειρουργική του μαστού έχει παρουσιάσει εντυπωσιακή πρόοδο τα τελευταία χρόνια. Ο πρώιμος καρκίνος του μαστού είναι πλήρως ιάσιμος και η χειρουργική αφαίρεση του όγκου επί υγιών ορίων συνεχίζει να αποτελεί τον πυλώνα της θεραπείας της νόσου. Ταυτόχρονα, οι συστηματικές στοχευμένες θεραπείες (χημειοθεραπεία, ορμονοθεραπεία, ανοσοθεραπεία), καθώς και η σύγχρονη ακτινοθεραπεία, ελαττώνουν σημαντικά τα ποσοστά υποτροπής και βελτιώνουν την επιβίωση.

Η χειρουργική του μαστού συντελείται με όλο και περισσότερες συντηρητικές μεθόδους (επεμβάσεις διατήρησης του μαστού). Παράλληλα, οι πλέον σύγχρονες ογκοπλαστικές τεχνικές, που πραγματοποιούνται μόνο από απόλυτα εξειδικευμένους σε διαπιστευμένα κέντρα του εξωτερικού χειρουργούς μαστού, προσφέρουν άριστα αισθητικά αποτελέσματα σε συνδυασμό με απόλυτα ασφαλή και άρτια ογκολογικά αποτελέσματα.

Σε περίπου 80% των γυναικών που διαγιγνώσκονται με καρκίνο μαστού, η ογκοπλαστική διατήρηση είναι εφικτή με αφαίρεση του καρκινικού όγκου σε υγιή όρια, με απαραίτητη προϋπόθεση η επέμβαση να εκτελείται από απόλυτα εξειδικευμένο και διαπιστευμένο ογκοπλαστικό χειρουργό μαστού με μεγάλη εμπειρία σε αυτό το είδος των χειρουργικών επεμβάσεων. Σε περίπου 20% των γυναικών με καρκίνο μαστού όμως, η ενδεδειγμένη επέμβαση παραμένει η μαστεκτομή, η ολική δηλαδή αφαίρεση του μαστού και κατά περίπτωση και της θηλής, ώστε να επιτευχθεί το επιθυμητό ριζικό ογκολογικό αποτέλεσμα. Η μαστεκτομή είναι μια μείζων επέμβαση που επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής, τη σεξουαλικότητα και τη θηλυκότητα, ιιδιαιτέρως σε νέες γυναίκες.

Ενδείξεις μαστεκτομής σε γυναίκες με καρκίνο μαστού αποτελούν η ύπαρξη μεγάλων όγκων, συνήθως > 5 εκατοστά σε μέγεθος, η επέκταση του όγκου στον υποκείμενο μείζονα θωρακικό μυ ή το δέρμα, η επέκταση του όγκου στη θηλή καθώς και παρουσία εκτεταμένου προ-διηθητικού καρκίνου μαστού (DCIS), κυρίως σε γυναίκες με μέτριο προς μικρό μέγεθος μαστού. Παλαιότερα, η μαστεκτομή δεν συνοδευόταν από άμεση αποκατάσταση, με αποτέλεσμα οι γυναίκες να υποβάλλονται σε ακρωτηριαστικές επεμβάσεις με σημαντικό κόστος στην ποιότητα ζωής.

Σήμερα, οι σύγχρονες τεχνικές αποκατάστασης μαστού στον ίδιο χρόνο και σε μια επέμβαση, κατά τη διάρκεια της μαστεκτομής, ενδείκνυνται στις περισσότερες γυναίκες που χρειάζονται μαστεκτομή και προσφέρουν άριστο ογκολογικό και αισθητικό αποτέλεσμα, με άμεση αποκατάσταση της συμμετρίας και της αισθητικής εμφάνισης του μαστού. Είναι πολύ βασικό να τονιστεί ότι η αποκατάσταση του μαστού μετά από μαστεκτομή είναι απόλυτα ασφαλής ογκολογικά και οδηγεί αποδεδειγμένα σε βελτίωση της ποιότητας ζωής των γυναικών που διαγιγνώσκονται με καρκίνο μαστού.

Οι απόλυτα εξειδικευμένοι και διαπιστευμένοι ογκοπλαστικοί χειρουργοί μαστού, προσφέρουν τις πλέον σύγχρονες τεχνικές αποκατάστασης μαστού σε ένα χρόνο -ταυτόχρονα με την επέμβαση της μαστεκτομής- οι οποίες διακρίνονται σε δύο βασικές κατηγορίες: (α) στην αποκατάσταση με χρήση ενθέματος σιλικόνης και βιολογικού πλέγματος και (β) στην αποκατάσταση με χρήση αυτόλογου ιστού από το δέρμα και το λίπος της κοιλιακής χώρας ή των γλουτών. Στο παρόν άρθρο θα εστιάσουμε στην αποκατάσταση μαστού με χρήση ενθέματος σιλικόνης και βιολογικού πλέγματος (implant based, acellular dermal matrix assisted immediate breast reconstruction).

Κατά την επέμβαση της μαστεκτομής, ο ειδικός ογκοπλαστικός χειρουργός αφαιρεί σε ασφαλή και ογκολογικά άρτια όρια τον μαστό και σε κάποιες περιπτώσεις τη θηλή, διατηρώντας παράλληλα όλο το δέρμα γύρω από το μαστό, ώστε να δημιουργήσει μια ‘τσέπη’, μια κοιλότητα δηλαδή η οποία θα υποδεχθεί το ένθεμα σιλικόνης. Το ένθεμα επιλέγεται με απόλυτα εξατομικευμένα κριτήρια και με βάση τα ανατομικά χαρακτηριστικά, το μέγεθος, τον όγκο, την προβολή, και τη φυσική θέση του μαστού σε κάθε γυναίκα. Στη συνέχεια, το ένθεμα σιλικόνης επενδύεται με τα πλέον σύγχρονα βιολογικά πλέγματα, που παράγονται από ακυτταρικό ιστό σε ειδικά εργαστήρια, ώστε αυτά να αγκαλιάσουν αρμονικά το ένθεμα και να το καθηλώσουν στη φυσική ανατομική θέση του αφαιρεθέντος μαστού, στοχεύοντας σε ένα άριστο αισθητικό και λειτουργικό αποτέλεσμα.

Οι ασθενείς που υποβάλλονται σε σύγχρονη αποκατάσταση μαστού, συνήθως νοσηλεύονται για δύο εικοσιτετράωρα στο νοσοκομείο, μετά το πέρας των οποίων αναμένονται να επιτρέψουν στην πλήρη τους δραστηριότητα σε περίπου 4-6 εβδομάδες. Ο μετεγχειρητικός πόνος και η απώλεια αίματος είναι ελάχιστες με τη σύγχρονη αποκατάσταση μαστού.

Είναι ζωτικής σημασίας να τονιστούν τα παρακάτω:
Η αποκατάσταση μαστού είναι απόλυτα ασφαλής σε προσεκτικά επιλεγμένες ασθενείς.
Η αποκατάσταση του μαστού είναι μια απόλυτα εξειδικευμένη και εξατομικευμένη επέμβαση που πρέπει να λαμβάνει υπόψη τα ανατομικά χαρακτηριστικά, τη βιολογία του όγκου, την ηλικία, το κάπνισμα, τη ανάγκη χρήσης ακτινοθεραπείας και τις προσωπικές επιθυμίες της κάθε ασθενούς. Θυμηθείτε ότι δεν ταιριάζουν όλες οι τεχνικές αποκατάστασης μαστού σε όλες τις γυναίκες, ούτε όλες οι γυναίκες είναι υποψήφιες για αποκατάσταση μαστού.
Η αποκατάσταση μαστού είναι απαραίτητο να πραγματοποιείται μόνο από αποκλειστικά εξειδικευμένους στο αντικείμενο ογκοπλαστικούς χειρουργούς μαστού, με εκτεταμένη εκπαίδευση και κλινική εμπειρία σε διαπιστευμένα κέντρα.

Πέτρος Χαραλαμπούδης MD PhD FRCS FEBS CEBS
Ειδικός Μαστολόγος – Χειρουργός Ογκολόγος
Ογκοπλαστικός Χειρουργός και Χειρουργός Αποκατάστασης Μαστού
Αναπληρωτής Καθηγητής Χειρουργικής, University College London
Διευθυντής Χειρουργός, Oncoplastic Breast Unit, University College London Hospitals
τ. Διευθυντής Χειρουργός, Oncoplastic Breast Unit, Guy’s Hospital London
Εξειδικευθείς στην Ογκοπλαστική Χειρουργική – Αποκατάσταση Μαστού στο Guy’s Hospital London
τ. Επίκουρος Καθηγητής Χειρουργικής, King’s College London
Διδάκτωρ Χειρουργικής Μαστού Πανεπιστημίου Αθηνών
Ογκοπλαστικός Χειρουργός Μαστού, Μονάδα Μαστού, Ιατρικό Διαγνωστικό Κέντρο Πρόληψις,