ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ: Η ΜΑΣΤΙΓΑ ΤΟΥ 21ου ΑΙΩΝΑ

Ο Σακχαρώδης διαβήτης, η διαταραχή δηλαδή του μεταβολισμού που χαρακτηρίζεται από αύξηση του σακχάρου(γλυκόζης) του αίματος, έχει δικαίως χαρακτηρισθεί η μάστιγα του 21ου αιώνα. Και αυτό γιατί και η συχνότητα του βαίνει συνεχώς αυξανόμενη με 540 εκατομμύρια περιστατικά παγκοσμίως το 2021 και υπολογιζόμενα 780 το 2040 και γιατί προκαλεί πλήθος επιπλοκών από τα ευγενή όργανα του ανθρωπίνου σώματος(καρδιά, μάτια, νεφρά, νεύρα και αγγεία) με αποτέλεσμα την αυξημένη νοσηρότητα και θνητότητα των ατόμων με σακχαρώδη διαβήτη. Η αντιμετώπιση του είναι δύσκολη με αυξημένες δαπάνες για εκπαίδευση σθενών, φαρμακευτική αγωγή, αυξημένη συχνότητα και διάρκεια νοσηλειών, απώλεια εργατοωρών και αντιμετώπιση των επιπλοκών του. Αυτές είναι οξείες, όπως τα υπογλυκαιμικά κώματα και οι βαριές υπεργλυκαιμικές καταστάσεις και χρόνιες όπως οι επιπλοκές από τα ευγενή όργανα που οδηγούν σε απώλεια ή μείωση όρασης, νεφρική ανεπάρκεια, διαβητικό πόδι, λοιμώξεις και ακρωτηριασμούς, αυξημένα εμφράγματα και αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια και γενικώς μειωμένο προσδόκιμο επιβίωσης. Το κόστος για την αντιμετώπιση του διαβήτη ανέρχεται σε 700 περίπου δις δολάρια ανά έτος.

Υπάρχουν τέσσερεις τύποι διαβήτη,

Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 (αυτοάνοσο νόσημα) που και χαρακτηρίζεται από πλήρη έλλειψη ινσουλίνης και ανάγκη δια βίου ινσουλινοθεραπείας, Παρουσιάζει και αυτός αυξημένη συχνότητα τα τελευταία χρόνια

Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, ο συχνότερος, περίπου 90% των περιπτώσεων, χαρακτηρίζεται από μερική έλλειψη ινσουλίνης και δυσκολία στην δράση της(αντίσταση) και συνδέεται με την παχυσαρκία και το αυξημένο σωματικό βάρος,

Ο σακχαρώδης διαβήτης κυήσεως που εμφανίζεται κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, ιδίως στο τρίτο τρίμηνο, και οδηγεί, εφόσον δεν αντιμετωπισθεί, σε μακροσωμικά νεογνά και άλλες περιγεννητικές επιπλοκές στην μητέρα και το έμβρυο και σε αυξημένη συχνότητα παχυσαρκίας, μελλοντικού σακχαρώδη διαβήτη και άλλων καρδιοαγγειακών επιπλοκών στα παιδιά και την μητέρα

Ο διαβήτης που σχετίζεται με φάρμακα, ενδοκρινικά νοσήματα, γενετικές διαταραχές και νοσήματα παγκρέατος

Πριν από την κλινική διάγνωση του διαβήτη τύπου 2 προηγείται συνήθως ο προδιαβήτης, κατάσταση διάρκειας αρκετών ετών, όπου οι τιμές γλυκόζης και γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (δείκτης ρύθμισης τελευταίου τριμήνου) ευρίσκονται ανάμεσα στο φυσιολογικό και τις τιμές του κλινικού διαβήτη. Αυτός σχετίζεται με αυξημένη συχνότητα καρδιοαγγειακών επιπλοκών και είναι δυνατόν να υποστραφεί με τα κατάλληλα υγειονοδιαιτητικά μέτρα δηλαδή την σωστή, μεσογειακή, διατροφή και την συχνή μέτριας προς υψηλής έντασης σωματική δραστηριότητα. Μια απώλεια 7% περίπου του σωματικού βάρους σε υπέρβαρα ή παχύσαρκα άτομα και σωματική δραστηριότητα 150-200 λεπτά την εβδομάδα για 3-4 χρόνια είναι δυνατόν να προλάβει ή να καθυστερήσει αρκετά την εμφάνιση του κλινικού διαβήτη.

Η συχνότητα του αυξήθηκε δραματικά τα τελευταία έτη λόγω μεγάλης αύξησης του ποσοστού των υπέρβαρων και παχύσαρκων ατόμων ,ενηλίκων παιδιών και εφήβων. Της πανδημίας του διαβήτη προηγήθηκε η πανδημία της παχυσαρκίας. Ο σύγχρονος τρόπος διατροφής και ο καθιστικός τρόπος ζωής οδήγησαν σε αυτήν την κατάσταση. Η παχυσαρκία, εκτός από τον διαβήτη, έχει βλαβερές συνέπειες σε όλα τα όργανα του σώματος και το κόστος για την αντιμετώπισης αυτής, δηλαδή υγειονοδιαιτητικά μέτρα, φαρμακευτική αγωγή, βαριατρικά – μεταβολικά χειρουργεία ) και των επιπλοκών της ανέρχεται σε 1 τρις δολάρια ετησίως

Τα κυριότερα συμπτώματα του διαβήτη είναι η πολυουρία, πολυδιψία και η απώλεια βάρους συνήθως με διατήρηση της όρεξης. Επίσης εύκολη κόπωση, ζάλη και θάμπωμα των ματιών και κνησμός γεννητικών οργάνων Τα συμπτώματα είναι συνήθως έντονα στον διαβήτη τύπου 1 και αν δεν αρχίσει έγκαιρα η ινσουλινοθεραπεία μπορεί να εξελιχθούν σε διαβητικό κώμα. Στις άλλες μορφές διαβήτη η ένταση των συμπτωμάτων ποικίλλει, ενώ συχνά δυνατόν να μην υπάρχουν συμπτώματα και η διάγνωση να γίνεται είτε από τυχαία εξέταση στα πλαίσια διαγνωστικού ελέγχου (Check up) είτε, λόγω ανακάλυψης μακροχρονίων επιπλοκών του διαβήτη Αυτές δυνατόν να ανιχνευθούν σήμερα πρώιμα . Για την διάγνωση, ιδίως του διαβήτη κυήσεως, απαιτείται συχνά και η δοκιμασία ανοχής γλυκόζης (καμπύλη σακχάρου)

Με την διάγνωση του διαβήτη πρέπει άμεσα να αρχίσει η θεραπεία, η οποία στο διαβήτη τύπου 1 είναι η ινσουλινοθεραπεία. Αυτή βελτιώθηκε και εξελίχθηκε ραγδαία τα τελευταία χρόνια με σκοπό να προσαρμόζεται στην ζωή του ατόμου με διαβήτη και γίνεται είτε με σύστημα πολλαπλών ενέσεων ινσουλίνης είτε μέσω αντλίας συνεχούς έγχυσης ινσουλίνης στον υποδόριο ιστό και μέσω συσκευών που ομοιάζουν με τεχνητό πάγκρεας. Στην τελευταία περίπτωση τα αποτελέσματα της συνεχούς καταγραφής γλυκόζης στον υποδόριο ιστό μεταφέρονται σε υπολογιστή ο οποίος και αποφασίζει πόση ινσουλίνη χρειάζεται το άτομο την δεδομένη στιγμή που δίνεται μέσω της αντλίας, Το άτομο χρειάζεται να παρεμβαίνει για τη χορήγηση ινσουλίνης στην διάρκεια των γευμάτων (υβριδικό τεχνητό πάγκρεας). Οι συσκευές αυτές τελειοποιούνται συνεχώς και ελπίζουμε βάσιμα ότι σύντομα το άτομο με διαβήτη δεν θα χρειάζεται να παρεμβαίνει καθόλου και η συσκευή θα ρυθμίζει το διαβήτη όλο το 24ωρο χωρίς υπογλυκαιμίες και μεγάλες αυξήσεις του σακχάρου. Με τις τελευταίες αυτές εξελίξεις η ζωή ενός ατόμου με διαβήτη τύπου 1 ελάχιστα θα διαφέρει από τη ζωή ενός ατόμου χωρίς διαβήτη.

Στον ΣΔ τύπου 2 οι θεμέλιοι λίθοι της θεραπείας του είναι η σωστή διατροφή και η σωματική άσκηση. Συνήθως όμως αυτά δεν φθάνουν από μόνα τους και είναι απαραίτητη και φαρμακευτική αγωγή με αντιδιαβητική δισκία, ινσουλινοθεραπεία ή άλλη ενέσιμη αγωγή μόνα τους ή σε συνδυασμό. Τα νεότερα αντιδιαβητικά φάρμακα, σε αντίθεση με τα παλιότερα, προκαλούν καθόλου ή ελάχιστες υπογλυκαιμίες, δεν προκαλούν αύξηση σωματικού βάρους ή προκαλούν και μείωση, και το σημαντικότερο μειώνουν την συχνότητα των χρονίων επιπλοκών του διαβήτη από την καρδιά και τα αγγεία

Όλα αυτά μας κάνουν να αισιοδοξούμε ότι σύντομα η αντιμετώπιση του διαβήτη θα γίνει πολύ ευκολότερη, οι επιπλοκές του θα προλαμβάνονται ή θα θεραπεύονται έγκαιρα και η ποιότητα ζωής των ατόμων με διαβήτη θα βελτιωθεί σημαντικά. Ρόλος των ιατρών, των λοιπών επαγγελματιών υγείας, της πολιτείας και των φορέων της, είναι οι θετικές αυτές εξελίξεις να γίνουν κτήμα όσον το δυνατόν μεγαλύτερου αριθμού πολιτών.