Workplace bullying: γιατί δεν επεμβαίνουν όσοι το αντιλαμβάνονται

Όσο κι αν πιστεύουμε ότι τα αντανακλαστικά μας ως ενήλικες σε περιστατικά bullying θα είναι άμεσα, έρευνες αποκαλύπτουν ότι δύσκολα τελικά θα παρέμβουμε. Για ποιο λόγο όμως οι παρευρισκόμενοι θεατές ενός περιστατικού εκφοβισμού σπανίως αντιδρούν και δεν υπερασπίζονται το θύμα;

Workplace bullying: γιατί δεν επεμβαίνουν όσοι το αντιλαμβάνονται.

Τους λόγους που μας κρατούν στην αδράνεια αναλύουν η Kara Ng, Συνεργάτις στην Οργανωτική Ψυχολογία του Πανεπιστημίου του Μάντσεστερ. Και η Karen Niven, Καθηγήτρια Οργανωτικής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Σέφιλντ με άρθρο τους στο The Conversation.

Η συνεχής παρενόχληση οποιουδήποτε είδους και ο αποκλεισμός από το εργασιακό περιβάλλον είναι μερικά από τα χαρακτηριστικά του εργασιακού εκφοβισμού. Και μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά και την απόδοση στην εργασία και την ψυχολογία του ατόμου. Εκτός βέβαια από τη σωματική και προφανή βία, θα πρέπει να λαμβάνουμε υπόψιν και την ψυχολογική βία και πίεση.

Τι γίνεται εάν δεν κάνουμε τίποτα

Το 83% των εργαζομένων αναφέρουν ότι έχουν γίνουν μάρτυρες περιστατικών εργασιακού εκφοβισμού. Γεγονός που αποδεικνύει ότι παύει να αφορά μόνο το θύμα και τον θύτη. Η αντίδραση των παρευρισκόμενων όμως, μπορεί να έχει μικτά αποτελέσματα.

Στην έρευνά τους σε υπαλλήλους ενός μεγάλου πανεπιστημίου διαπίστωσαν ότι τα θύματα εκφοβισμού υπέστησαν μικρότερη ψυχολογική βλάβη όταν δέχτηκαν βοήθεια από κάποιον. Αντίθετα, τα θύματα που βρέθηκαν μπροστά σε ομάδες άλλων ατόμων που όμως δεν έκαναν τίποτα, βίωσαν μεγαλύτερο ψυχολογικό φόρτο. Όπως εξηγούν, τα θύματα αδυνατούν να καταλάβουν για ποιο λόγο δεν τους υπερασπίστηκε κάποιος. Γεγονός που τους επιβαρύνει με περισσότερο άγχος.

Η ψυχολογία πίσω από την υπεράσπιση

Ένας λόγος που το θύμα δεν βρίσκει υπερασπιστική γραμμή απέναντι στον κακοποιητή του, εξηγείται από μια δίασημη θεωρία. Που είναι γνωστή ως το φαινόμενο του παρευρισκόμενου (bystander effect) ή αλλιώς της απάθειας του παρευρισκόμενου. Το φαινόμενο αυτό γνωστό και ως «σύνδρομο Genovese» εμπνεύστηκε από τη δολοφονία της Kitty Genovese στις ΗΠΑ το 1964 για έναν βασικό λόγο. Αν και υπήρξαν 38 μάρτυρες της δολοφονίας της, που πραγματοποιήθηκε έξω από την πολυκατοικία που διέμενε, κανένας δεν έσπευσε να βοηθήσει.

Η στάση αυτή έχει πρακτικές εφαρμογές και στα φαινόμενα του εκφοβισμού

Δηλαδή, το φαινόμενο αυτό εξηγεί ότι τα άτομα που είναι παρόντα είναι λιγότερο πιθανό να βοηθήσουν. Όταν υπάρχουν και άλλα άτομα. Εν ολίγοις, έαν δεν παρέμβουμε, δεν έχουμε μερίδιο προσωπικής ευθύνης για την κατάσταση που παρακολουθούμε.

Σε μια άλλη πρόσφατη ερευνητική τους εργασία σχετικά με την ψυχολογία των παρευρισκομένων και τη συμπεριφορά τους. Και έχοντας ως δεδομένο ότι ο εκφοβισμός είναι μια υποκειμενική διαδικασία για το κάθε άτομο, διαπίστωσαν ότι, για να δράσει ένα άτομο ενεργά θα πρέπει να αντιληφθεί ότι το περιστατικό είναι αρκετά σοβαρό. Επιπλέον, θα πρέπει να είναι σίγουρο ότι θα έχει αποτέλεσμα η υπεράσπιση. Καθώς η ιεραρχία στο εργασιακό περιβάλλον θα μπορούσε να δυσκολέψει την κατάσταση.

Οι ερευνήτριες τονίζουν ότι, ειδικότερα στο χώρο εργασίας, παίζει σημαντικό ρόλο από τη μια να βλέπουμε την κάθε κατάσταση υπό διαφορετικό πρίσμα. Αλλά, από την άλλη, τον πιο καίριο ρόλο θα πρέπει να παίξουν οι πολιτικές της κάθε εταιρίας. Για παράδειγμα, σε κάθε εργασιακό περιβάλλον (ιδανικά) θα πρέπει να υπάρχει πολιτική μηδενικής ανοχής σε περιστατικά εργασιακού εκφοβισμού. Όχι μόνο αυτό, αλλά θα πρέπει να είναι σαφές για όλους και σε όλες τις βαθμίδες ποιες συμπεριφορές δεν είναι αποδεκτές.

ygeiamou